Μία εκπληκτική «Βοσκοπούλα» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου

Ένα κείμενο της κρητικής Αναγέννησης δραματοποιείται εν έτει 2018 και το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Ο λόγος για την «Βοσκοπούλα», ένα κείμενο του 16ου αιώνα, που παίρνει σάρκα και οστά στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου από την ομάδα Elephas tiliensis. Την ιδιαίτερη αυτή παράσταση θα έχετε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε ως την πρώτη Απριλίου.

Στο σημείο αυτό θα δανειστώ ένα απόσπασμα από την περιγραφή της παράστασης, όπως την βρίσκουμε στη σελίδα του Θεάτρου:

«[…]Η Βοσκοπούλα θεωρήθηκε αυθόρμητο δημιούργημα της λαϊκής ζωής της Κρήτης, ένα τραγουδι των βοσκών, σαν δημοτικό τραγούδι, ενώ αργότερα αναγνωρίστηκε ο έντεχνος χαρακτήρας της και η λογοτεχνική της αξία. Σύγχρονη της Ερωφίλης και του Κατζούρμπου, γραμμένο σε κρητική διάλεκτο, είναι το μοναδικό δείγμα του είδους της που έφτασε ως τις μέρες μας και το σημαντικότερο αντίστοιχο στην ελληνική γραμματεία και στην ευρωπαϊκή ποιμενική ποίηση της εποχής. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1627.

Ένας βοσκός συναντά, καθώς βόσκει τα πρόβατά του, μία βοσκοπούλα ανυπέρβλητης ομορφιάς, η οποία του κεντρίζει το ενδιαφέρον συν τοις άλλοις και με την παιγνιώδη συμπεριφορά της. Οι δυο ξεκινούν ένα παιχνίδι γνωριμίας και ζουν έναν έρωτα αγνό και άκρως βουκολικό με φόντο την Κρητική ύπαιθρο. Η βοσκοπούλα μένει σε ένα σπήλαιο με τον γέρο πατέρα της, τον μόνο συγγενή της που έχει απομείνει στη ζωή. Ο πατέρας της λείπει σε δουλειές κι έτσι ο βοσκός και η βοσκοπούλα περνούν στο σπήλαιο κάποιες μέρες μαζί και όλα είναι ρόδινα. Έρχεται η μέρα που πρέπει να φύγει και της υπόσχεται πως θα γυρίσει σε έναν μήνα, να την πάρει για γυναίκα του. Ο καιρός περνάει και ο βοσκός πέφτει βαριά άρρωστος. Ο μήνας περνά και η βοσκοπούλα όλο και μαραζώνει προσμένοντας τον αγαπημένο της. Η συνέχεια επί σκηνής.

Όσον αφορά τις ερμηνείες και οι δύο ηθοποιοί (Πηνελόπη Τσιλίκα, Γιώργος Παπανδρέου) ήταν σπουδαίοι. Το πέρασμα από τα διαλογικά μέρη σε χωρική λειτουργία κατά την τραγωδία ήταν ταιριαστό στο ύφος του κειμένου. Αποδόθηκαν έτσι όλες οι γλαφυρές εικόνες, πράγμα το οποίο αποτελεί επίτευγμα υψηλής υποκριτικής δεινότητας. Ο λυρισμός τους, οι εκφράσεις, η κινησιολογία τους ήταν εξαιρετικά. Η παρουσία τους χαρακτηρίστηκε από απόλυτη αρμονία. Το Κρητικό ιδίωμα διατηρήθηκε έχοντας βέβαια προσθέσει κάποιους νεολογισμούς κι έχοντας σε κάποια σημεία ενισχυθεί με εκφράσεις που δημιουργούσαν περισσότερες από μία συνυποδηλώσεις, φέρνοντας έτσι την ιστορία πιο κοντά στο σήμερα, χωρίς όμως αυτό να ξενίζει και να μας αποσπά από το κλίμα εκείνης της εποχής.

Το σκηνικό ήταν σύνθετο μες τη λιτότητά του. Η απλότητά του είχε μόνο το εύρημα των σχοινιών που κρέμονταν από πάνω, τα οποία άλλοτε χρησίμευαν ως σπηλιά κι άλλοτε μεταφορικά ως η ίδια η ερωτική πράξη. Αντί της πράξης αρκούσε η κίνηση της κούνιας πάνω-κάτω. Ο θάνατος επίσης της βοσκοπούλας συντελέστηκε εκεί μέσα, σαν να βρίσκεται σε ένα κουκούλι προστατευτικό και με μία συνέχεια στην όλη αφήγηση. Τα κοστούμια  της Μαγδαληνής Αυγερινού ήταν τόσο φροντισμένα, καθώς άγγιζαν την εποχή με σεβασμό. Ακόμη χρησιμοποιήθηκαν και σκηνοθετικά τη στιγμή της ερωτικής πράξης, οπότε οι πρωταγωνιστές απεκδύονται σταδιακά των αναστολών και των φραγμών τους και ενδίδουν στην κοινή επιθυμία του έρωτά τους.Τέλος, η μουσική ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με το ύφος του κειμένου και συνέβαλε καταλυτικά στην ολοκληρωμένη σύλληψη του έργου. Το ζωντανό λαούτο του Παντελή Νικηφόρου επί σκηνής μεταμόρφωσε το Δώμα του Νέου Κόσμου σε Κρητικό πέλαγος, ενώ τα λυρικά μέρη, όπως τα δίδαξε η Σαββίνα Γιαννάτου κι όπως μαλακά τα χρησιμοποίησαν οι ηθοποιοί, έκαναν την παράσταση αφοπλιστικά σπαραξικάρδια να τείνει προς την απλότητα του είδους του θεάτρου, ενίοτε να θυμίζει απαλό μοιρολόι σαν το κύμα, μαλακό και γλυκό, αφού οι μεταβάσεις από το Κρητικό ιδίωμα στο τραγούδι γίνονταν με τρόπο διακριτικό και οργανικό. Το ένα έμπαινε μες το άλλο, έτσι που σχεδόν η πρόζα να μην ξεχωρίζει από τη μουσική και να μην μπορεί να σταθεί μόνη της.

Αν έπρεπε να χαρακτηρίσω πολύ σύντομα την παράσταση αυτή, θα χρησιμοποιούσα τη φράση μίας πολύ καλής μου φίλης: Μία παράσταση λεπτής δαντέλας, υψηλής αισθητικής μα κυρίως λεπτής σκηνοθετικής ευαισθησίας!

Μουσικός επί σκηνής: Παντελής Νικηφόρος

Πληροφορίες Παράστασης

Θέατρο Νέου Κόσμου-Δώμα, Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Αθήνα
Ημέρες και Ώρες παραστάσεων: Παρασκευή-Σάββατο στις 21:15, Κυριακή στις 19:00 | Τελευταία παράσταση: Κυριακή 1 Απριλίου
Τιμές εισιτηρίων: Παρασκευή: Κανονικό 13€, Φοιτητικό 10€, Ανέργων 8€
Σάββατο-Κυριακή: Κανονικό 14€, Φοιτητικό-Ανέργων 12€

Σχετικό θέμα

Συνεντεύξεις

«Ευτυχώς τα παιδιά της Ελευσίνας παίζουν ακόμα βόλους»: μια συνέντευξη με το σκηνοθέτη Χρήστο Δήμα