Στα Ευρωπαϊκά Μουσικά Φεστιβάλ υπάρχει η ίδια ταλαιπωρία για να φτάσεις & να φύγεις από αυτά;

Φεστιβάλ και συναυλίες στην πόλη ή εκτός αυτής; Τι είναι καλύτερο; Στα Ευρωπαϊκά Φεστιβάλ περιμένεις για μπύρα ή hot dog τόση ώρα, όση στα Ελληνικά; Υπάρχουν bars χωρίς ουρές; Υπάρχει αντίστοιχο μποτιλιάρισμα όταν φεύγεις από το χώρο της συναυλίας; Στο εξωτερικό ο κόσμος έχει άλλη συναυλιακή κουλτούρα;

Οι συναυλίες και κυρίως τα φεστιβάλ εκτός Ελλάδος είναι μία διαφορετική εμπειρία από αυτή που έχουμε συνηθίσει στην χώρα μας. Οι λόγοι που οι συναυλιακές εμπειρίες είναι τόσο διαφορετικές στην Ελλάδα είναι πολλοί και διάφοροι, ενώ αποτελούν αντικείμενο συζήτησης και αντιπαράθεσης πολλών συναυλιοφάγων. Οι πιο σημαντικοί άξονες που επηρεάζουν τις συναυλίες είναι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, η οικονομική κρίση και η συναυλιακή μας κουλτούρα.

Είτε μιλάμε για φεστιβάλ στο κέντρο πόλεων, ή σε απομακρυσμένες περιοχές και σε νησιά, θα μοιραστούμε μαζί σας κάποιες εικόνες από τις εμπειρίες μας ώστε να καταλάβουμε τι διαφορετικό συμβαίνει στις διοργανώσεις συναυλιών στο εξωτερικό και σε τι θα μπορούσαν να βελτιωθούν οι ντόπιες διοργανώσεις, αλλά και η δική μας συναυλιακή συμπεριφορά.
Οι συναυλίες μέσα στην πόλη

Οι συναυλίες στα κέντρα των πόλεων είναι κάτι το συνηθισμένο στο εξωτερικό. Και όχι μόνο συναυλίες των 8, αλλά των 65 χιλιάδων όπως γίνεται στο Hyde Park του Λονδίνου εδώ και πολλά χρόνια. Η τελευταία έκδοση του φεστιβάλ λέγεται British Summertime και φέτος μάζεψε ονόματα όπως ο Eric Clapton, οι Cure, o Bruno Mars κοκ. Το φεστιβάλ γίνεται για τρία Σαββατοκύριακα και δεδομένου ότι είναι στο κέντρο του Λονδίνου δεν περιλαμβάνει camping. Το κοινό έρχεται και φεύγει την ίδια μέρα, χρησιμοποιώντας τα μέσα μαζικής μεταφοράς χωρίς αξιομνημόνευτη ταλαιπωρία. Μέσα στο χώρο της συναυλίας οι διοργανωτές στήνουν κάθε χρόνο ένα μικρό χωριό που έχει όλων των ειδών τις «κουζίνες», πολλές τουαλέτες, merchandise αλλά και ταχύτατα bar που σπάνια σχηματίζουν απαγορευτικές ουρές. Η μόνη συναυλία που έπρεπε να περιμένεις ώρες στο merchandise stand ήταν αυτή στους των Rolling Stones το 2013, όπου έβλεπες κόσμο που νόμιζε πως βρίσκεται σε boutique στο Μιλάνο. Σίγουρα η αγορά του Λονδίνου είναι εντελώς διαφορετική και πιο μαζική από την χώρα μας, αλλά αν εκεί μπορούν να οργανώσουν σωστά τρεις συναυλίες των 65 χιλιάδων κάθε εβδομάδα, εμείς δε μπορούμε ούτε μία των 40 χιλιάδων;


Τα Φεστιβάλ σε μικρότερες πόλεις

Εκτός από τις πρωτεύουσες φυσικά, φεστιβάλ γίνονται και μέσα σε πολλές μικρότερες Ευρωπαϊκές πόλεις. Ας αναπολήσουμε τις ημέρες που περάσαμε στο φεστιβάλ της Lucca στην Τοσκάνη της Ιταλίας που γίνεται στη Piazza Napoleone. Το μεγαλύτερο μέρος του κοινού έρχεται για να δει τις συναυλίες από άλλα μέρη της χώρας, ενώ το φεστιβάλ είναι διασκορπισμένο μέσα στο καλοκαίρι ανάλογα με τα προγράμματα των συγκροτημάτων. Δεν μιλάμε για πάνω από 10 χιλιάδες κόσμο σε κάθε συναυλία. Όλα κυλούν ομαλά και γρήγορα στη διοργάνωση και η πόλη γεμίζει ταξιδιώτες και ζωή, με χαρακτήρες που ψάχνουν να τραγουδήσουν, να φάνε πίτσες και να δοκιμάσουν τα ντόπια κρασιά. Πάντως αν κάποιος προσπαθήσει να προσεγγίσει τη Lucca την ημέρα της συναυλίας με αυτοκίνητο σίγουρα θα συναντήσει κίνηση. Είναι κάτι που δε μπορείς να αποφύγεις σε μέρη που δεν έχουν σχεδιαστεί για να εξυπηρετούν τέτοια μεγέθη κόσμου. Τα τείχη της πόλης έχουν επίσης φιλοξενήσει ονόματα σαν τον Roger Waters σε ακόμα μεγαλύτερες διοργανώσεις τις οποίες δεν έχουμε επισκεφτεί, αλλά φανταζόμαστε ότι θα πάσχουν από προβλήματα διαχείρισης κόσμου στις περιφερειακές αρτηρίες της πόλης.

Αντίστοιχα στο Cognac της Γαλλίας, όπου γίνεται το Cognac Blues Festival, η πόλη γεμίζει με τραπεζάκια και είναι πιο εύκολο να βρεις αλκοόλ, παρά φαγητό. Κάθε μέρα του φεστιβάλ μπορείς να παρακολουθήσεις πολλά live σε cafe, εστιατόρια και σε γωνίες στο δρόμο για να καταλήξεις στον κεντρικό κήπο της πόλης που παίζει ο εκάστοτε headliner του μεγέθους του μακαρίτη BB King, της Duffy και των ZZ Top. Το συγκεκριμένο φεστιβάλ διατηρεί μία ιδιαίτερη και ζεστή ατμόσφαιρα με πιο χαλαρή και οικογενειακή οργάνωση. Εδώ δεν συναντάς μεγάλες ουρές και ταλαιπωρία σε κανένα σημείο του φεστιβάλ. Αξιοσημείωτο είναι πως είχε γίνει προσπάθεια για δημιουργία οικολογικών μπάνιων, με άμμο αντί για νερό, το οποίο όμως στο τέλος του φεστιβάλ αποδείχτηκε αποτυχία αφού η άμμος έφτανε στο ταβάνι. Η προσπάθεια όμως μετράει!

Δύο ακόμα ενδιαφέροντα φεστιβάλ που δείχνουν πως αν υπάρχει όρεξη μπορείς να βρεις ωραίους χώρους, είναι το Bergenfest - που γίνεται μέσα στο κάστρο Bergenhus του Bergen στη Νορβηγία - και το Live at The Marquee στο Cork της Ιρλανδίας. Στο δεύτερο οι διοργανωτές έχουν στήσει μία σκηνή τσίρκου με χωρητικότητα 4 χιλιάδων ατόμων, περίπου δέκα λεπτά περπάτημα από το κέντρο του Cork. Και στις δύο περιπτώσεις η βροχόπτωση δεν χαρίζεται στους θεατές, αλλά με πείσμα και μπόλικα αδιάβροχα (στη περίπτωση του Bergen περισσότερο) οι συναυλίες μετατρέπονται σε όμορφες αναμνήσεις.
Δεν είναι λίγες οι προσπάθειες που γίνονται ώστε οι συναυλίες να γίνουν σε κομβικά σημεία και να είναι ελκυστικές για κοινό πολλών χωρών. Το Stimmen Festival λοιπόν που γίνεται στο Lörrach της Γερμανίας, ουσιαστικά βρίσκεται ανάμεσα στην Ελβετία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Έξυπνα λοιπόν το επέλεξαν οι διοργανωτές για να έρχεται κόσμος και από τις τρεις χώρες. Πάλι με σημείο αναφοράς την κεντρική πλατεία του χωριού, που είναι το μόνο γραφικό σημείο που θα δείτε στην περιοχή, στήνεται μία σκηνή αλλά και αρκετά περίπτερα με μπύρες. Ο χώρος δεν είναι μεγαλύτερος από την δικιά μας Τεχνόπολη, με αρκετή άνεση για τους παρευρισκόμενους. Εδώ πρέπει να σχολιάσουμε πως σε χώρες όπως η Γερμανία και η Αγγλία, σε συναυλία δεν συναντάς εύκολα φαινόμενα σαρδελοποίησης και έχεις τον χώρο σου για να κουνηθείς και να απολαύσεις τη συναυλία. Σίγουρα εξαρτάται το είδος της συναυλίας, αλλά σε γενικές γραμμές υπάρχει μεγάλος σεβασμός στους γύρω συναυλιόφιλους που έχουν ταξιδέψει για να παρακολουθήσουν ονόματα όπως ο Neil Young και ο Robert Plant.
Το Αγγλικό… Ηρώδειο

Όπως στην Ελλάδα αξιοποιούμε όλο και περισσότερο το Ηρώδειο για rock συναυλίες αλλά και συναυλίες γνωστών διεθνών ονομάτων της jazz, στην Αγγλία στήνουν φεστιβάλ σε χώρους όπως το Hampton Court Palace. Απευθύνεται σε αντίστοιχο κοινό με το Ηρώδειο και υπάρχει αρκετός κόσμος που θα πάει μόνο και μόνο για το χώρο και τον κήπο του Παλατιού. Το συγκεκριμένο φεστιβάλ έχει μικρή χωρητικότητα (3 χιλιάδες) και πολύ τυπική οργάνωση ώστε να σέβεται το κοινό το χώρο. Όμως έχει φιλοξενήσει ονόματα όπως ο Van Morrison και ο Neil Diamond, δίνοντας του χαρακτηριστική βαρύτητα.

Έξω ο κόσμος έχει μεγαλύτερη υπομονή

Όσον αφορά τις μεμονωμένες συναυλίες σε στάδια και αρένες στο εξωτερικό, το κοινό θα συμπιεστεί λίγο στην αποχώρηση του αλλά θα χρησιμοποιήσει κατά κόρον τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η ουσιαστική διαφορά με την Ελλάδα είναι ότι δεν θα ακούσεις διαμαρτυρίες και ο κόσμος έχει μεγαλύτερη υπομονή καθώς το έχει ζήσει πιο πολλές φορές από μας. Προφανώς δεν μιλάμε για καταστάσεις παράνοιας όπως π.χ. στη φετινή συναυλία των Scorpions στο Καλλιμάρμαρο, όπου οι διοργανωτές δεν σεβάστηκαν τον κόσμο (κάτι που προφανώς μπορεί να συμβεί και έχει συμβεί και στο εξωτερικό), αλλά για τη μέση ταλαιπωρία που θα βιώσει το κοινό μίας συναυλίας από 14 χιλιάδες κόσμο και πάνω.

Τα μεγάλα φεστιβαλ


Το Isle of Wight Festival για παράδειγμα έχει μία ιστορία που ξεκινάει από τα 70s και μετά την αναβίωση του την δεκαετία των 00s συνεχίζει μέχρι και σήμερα. Όπως και στο British Summertime έτσι και στο Isle of Wight μέσα στο χώρο του φεστιβάλ μπορείς να βρεις μεγάλη ποικιλία γεύσεων και αρκετές μπύρες χωρίς να χρειαστεί να περιμένεις. Η ουσιαστική διαφορά των δύο φεστιβάλ είναι πως το Isle of Wight Festival διαθέτει camping, με αποτέλεσμα ο κόσμος να το επισκέπτεται για 3-4 βράδια. Έτσι η ταλαιπωρία του να πας στο φεστιβάλ, είτε με μέσα μαζικής μεταφοράς (που επιλέγει το μεγαλύτερο κομμάτι του κόσμου) είτε με αυτοκίνητο μοιράζεται στην πρώτη και την τελευταία μέρα του φεστιβάλ. Το ίδιο ισχύει και για το Download Festival (με hard rock/heavy metal ονόματα ) που γίνεται στο Derby λίγο έξω από το Λονδίνο. Οι σκηνές σε αυτά τα φεστιβάλ προσφέρουν μία ατελείωτη ποικιλία ονομάτων και όλα λειτουργούν στην ώρα τους, όπως τώρα πια και στην χώρα μας.

Τα μεγάλα Φεστιβάλ έχουν το δικό τους κοινό

Ένα βασικό χαρακτηριστικό που έχουν τα μεγάλα φεστιβάλ στο εξωτερικό είναι πως έχουν δικό τους κοινό. Δηλαδή υπάρχει πολύς κόσμος που θα αγοράσει εισιτήριο πριν γίνουν γνωστοί οι headliners (ή πριν γίνουν γνωστοί οι περισσότεροι headliners). Αυτό το φαινόμενο είναι ακόμα πιο έντονο σε φεστιβάλ όπως το Hellfest στη Γαλλία αλλά και φυσικά το Glastonbury Festival. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει στην Ελλάδα, καθώς κανένα φεστιβάλ (σ.σ: εκτός από το River Party) δεν έχει χτίσει το δικό του κοινό. Υπάρχει κόσμος που περνάει καλά στο φεστιβάλ, αλλά όχι κόσμος που να έχει τυφλή εμπιστοσύνη σε αυτό ως συνολική εμπειρία.


Μεγάλες μεμονωμένες συναυλίες που δεν έχουν χώρο camping (όπως δηλαδή είναι τελικά το Rockwave Festival μέχρι τώρα) γίνονται και στο Slane Castle - μία ώρα από το Δουβλίνο στην Ιρλανδία. Μια ημερήσια εκδρομή στο Slane Castle χρειάζεται το χρόνο της, καθώς προϋποθέτει γερό περπάτημα. Αφού περάσεις τον έλεγχο όλα κυλούν ομαλά μέσα στον συναυλιακό χώρο, αλλά η αναμονή στην έξοδο είναι δυστυχώς αναπόφευκτη. Το ίδιο ισχύει και για την αναμονή ώστε να γυρίσεις πίσω στο κέντρο του Δουβλίνου. Ο λόγος είναι πάλι το πλήθος των θεατών που ξεπερνάει τις 50 χιλιάδες ανά συναυλία (εξαρτάται βέβαια και το όνομα που παίζει).

Ο κόσμος έχει μεγαλύτερη εμπειρία, αντοχή και ανοχή και ξέρει τι να περιμένει


Τι φταίει στις συναυλίες στην Ελλάδα;

Η γεωγραφική θέση της χώρας μας σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση δυσκολεύει την έλευση αρκετών συγκροτημάτων με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο για πολλούς καλλιτέχνες να καλλιεργήσουν το κοινό τους στην Ελλάδα. Έτσι τώρα πια σπάνια γίνονται συναυλίες μεγάλου μεγέθους στην χώρα μας και όταν αυτές γίνονται παραλύει το σύμπαν μέσα και έξω από τον συναυλιακό χώρο. Από τη μία το κοινό δεν γνωρίζει πως να συμπεριφερθεί και είναι αρκετά γκρινιάρηδες, αλλά από τη άλλη, η ζυγαριά της ευθύνης γέρνει περισσότερο προς τους διοργανωτές που στο βωμό του κέρδους θυσιάζουν την εμπειρία για ένα μεγάλο μέρος καταναλωτών με εύκολες λύσεις. Δεν περιμένει κανείς να μην έχει κίνηση όταν αποχωρείς από ένα venue άνω των 20 χιλιάδων. Οι οδικές αρτηρίες προφανώς και δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν ένα τέτοιο όγκο αυτοκινήτων. Όμως όταν είσαι μέσα στη συναυλία θα πρέπει όλα να δουλεύουν σωστά - άλλωστε και γι' αυτό πληρώνει ο καταναλωτής.

Τέλος δεδομένου ότι οι συναυλίες στο κέντρο της πόλης είναι μία ελκυστική εμπειρία για το κοινό, θα πρέπει στη χώρα μας να γίνουν περισσότερες κινήσεις προς αυτή τη κατεύθυνση. Δεν ξέρω αν θα πρέπει να είναι το Rockwave Festival, το Release ή το Ejekt που θα μπορούσαν να μεταφερθούν ή κάποιο εντελώς καινούριο φεστιβάλ. Όμως υπάρχουν ευκαιρίες ανεκμετάλλευτες: Από ένα ενδεχόμενο φεστιβάλ στο Ηρώδειο (εκτός του φεστιβάλ Αθηνών, στοχευόμενο σε διεθνή ονόματα), ένα φεστιβάλ στο θέατρο Λυκαβηττού που παραπαίει ή ακόμα και στο πάρκο στο Γουδί που χρησιμοποιείται αραιά και που. Με το συγκριτικό πλεονέκτημα της καλοκαιρίας που έχει η χώρα μας (αν εξαιρέσουμε βέβαια τους φετινούς κατακλυσμούς) οι δυνατότητες είναι πραγματικά πάρα πολλές.