Η Χίλντα Παπαδηµητρίου γεννήθηκε στην Καλλιθέα. Μεγάλωσε στη Νέα Σµύρνη, ακούγοντας Neil Young και Bob Dylan. Σπούδασε νοµικά και για µια εικοσαετία είχε το δισκάδικο στην πλατεία της Νέας Σµύρνης. Από το 1994 ασχολείται επαγγελματικά µε τη μετάφραση (μεταξύ άλλων, έχει μεταφράσει John Barth, Percival Everett, Jonathan Coe, Bob Dylan, Leonard Cohen, Raymond Chandler). Έχει συνεργαστεί µε μουσικά έντυπα (ZOO, Pop & Rock, Sonic) και είναι συντάκτρια του διαδικτυακού μουσικού περιοδικού MiC. Έχει γράψει δύο μονογραφίες για τους Beatles και τους Clash και τρία αστυνομικά µυθιστορήµατα µε πρωταγωνιστή τον αστυνόμο Χάρη Νικολόπουλο, «Για µια χούφτα βινύλια» (2011), «Έχουνε όλοι κακούς σκοπούς» (2013) και «Η συχνότητα του θανάτου» (2016), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Βρεθήκαμε και μιλήσαμε μαζί της για την συγγραφική της δραστηριότητα.
Να μιλήσουμε για άνδρες. Πώς προέκυψε στην ζωή σου ο «Χάρης Νικολόπουλος»;
(Χαμογελάει) Ο Χάρης, εκ του Χαρίδημος, πήρε σάρκα και οστά στο μυαλό μου την άνοιξη του 2008. Τον προόριζα για δευτερεύοντα χαρακτήρα, αλλά σιγά-σιγά βγήκε στο προσκήνιο και παραμέρισε τους πιο cool ήρωες, τους πελάτες και τις παρέες του δισκάδικου. Οι αναγνώστες τον αγάπησαν, ίσως επειδή δεν ήταν «ο τέλειος μπάτσος». Ήθελα να αποφύγω τα κλισέ, ελληνικά και ξένα, περί μπάτσων και έχτισα ένα χαρακτήρα απλό αλλά όχι απλοϊκό, ευάλωτο στα προσωπικά ζητήματα αλλά πεισματάρη και ανυποχώρητο στα επαγγελματικά. Η μουσική τριλογία στην οποία πρωταγωνιστεί κατέληξε να γίνει δευτερευόντως μια ιστορία καθυστερημένης ενηλικίωσης. Της δικής του ενηλικίωσης.
Ποιον/α συγγραφέα είχες ως πρότυπο όταν πρωτοξεκίνησες να γράφεις;
Πολλούς και κανέναν συγκεκριμένα. Ήθελα να γράψω ένα «παλιομοδίτικο» αστυνομικό, αλλά με σύγχρονο ήρωα. Με επηρέασε πολύ ο Nick Hornby ο οποίος μάς έδειξε πώς μπορεί να θίγει κανείς πολύ σοβαρά έως τραγικά θέματα με πολύ χιούμορ. Και επίσης, ότι μπορούμε να μιλάμε για τη μουσική σαν κάτι «εξίσου σημαντικό με τη ζωή μας». Αυτό το έμαθα και από έναν άλλο συγγραφέα που αγαπώ πολύ, τον Ιρλανδό Roddy Doyle.
Αγαπούσα πολύ τη Nora Ephron για το σπιρτόζικο, εβραϊκό χιούμορ της, που μου ταιριάζει περισσότερο από του Woody Allen λόγω φύλου. Δικό της ήταν το πρώτο βιβλίο λογοτεχνίας που μετέφρασα οι «13 Συνταγές της Απιστίας» (εκδ. Πόλις).
Κι από όλους τους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας, έχω επηρεαστεί περισσότερο από τον Dashiell Hammett, τον James Cain, τον Ross Macdonald, τον Ian Rankin και τον Manuel Vázquez Montalbán.
Επειδή εκτός από συγγραφέας είσαι και μεταφράστρια, πες μας τι είναι πιο δύσκολο, η συγγραφή ή η μετάφραση ενός έργου;
Και τα δύο δύσκολα είναι. Στη μετάφραση δεν έχεις δίχτυ ασφαλείας, πρέπει να εισχωρήσεις στο μυαλό ενός άλλου συγγραφέα, να ανακαλύψεις τι ακριβώς θέλει να πει. Να βρεις το ύφος που του ταιριάζει στα ελληνικά. Κι αυτό αλλάζει κάθε τρεις μήνες περίπου, όταν περάσεις στο επόμενο βιβλίο. Στη συγγραφή πρέπει να πλάσεις από την αρχή ένα σύμπαν, να επινοήσεις ήρωες τρισδιάστατους, να σχεδιάσεις μια παρτίδα σκάκι με ανθρώπους αντί για πιόνια. Στο αστυνομικό μυθιστόρημα, μάλιστα, πρέπει να παίξεις την παρτίδα προς τα πίσω, για να δεις αν λειτουργεί το οικοδόμημα που έχεις χτίσει στο μυαλό σου. Και τα δύο πάντως ασκούν μια τεράστια γοητεία πάνω μου. Ίσως επειδή είχα την τύχη, σε ποσοστό 90%, να μεταφράσω βιβλία που θα επέλεγα σαν αναγνώστρια. Εντέλει νομίζω ότι όταν αγαπάς κάτι πολύ ακολουθείς πάντοτε το δύσκολο δρόμο, αυτόν που απαιτεί τον περισσότερο κόπο. Ή τουλάχιστον σε μένα δεν αρέσουν οι εύκολες λύσεις.
Ισχύει τελικά η άποψη «Οι μεταφράσεις είναι σαν τις γυναίκες. Όταν είναι ωραίες δεν είναι πιστές και όταν είναι πιστές δεν είναι ωραίες»;
Δεν με εκφράζει καθόλου αυτή η άποψη. Πιστή μετάφραση σημαίνει κατά λέξη μετάφραση; Τότε δεν είναι καλή μετάφραση. Ο μεταφραστής αναγκάζεται να πάρει ελευθερίες για να αποδώσει το ύφος, την ατμόσφαιρα, τις δυσκολίες και τα λογοπαίγνια μιας άλλης γλώσσας. Τότε μόνο η μετάφραση είναι ωραία και καλή και πιστή στο πνεύμα του συγγραφέα.
Η μουσική έχει παίξει μεγάλο ρόλο στη ζωή ακόμα και στα γραπτά σου. Τι μουσική ακούς σήμερα;
Ακούω ό,τι μου κινήσει ενδιαφέρον, από κάθε είδος μουσικής. Μου αρέσει πολύ η americana ή alternative country, όπως την αποκαλούν πολλοί κριτικοί. Μου αρέσει η αναβίωση της soul και του αυθεντικού rhythm 'n blues. Όπως επίσης, τα διάφορα neo-girl groups. Αγαπώ πολύ την αφρικάνικη μουσική και την tex-mex, τις παραδοσιακές μουσικές όλων των χωρών ή σχεδόν όλων. Συχνά ξανακούω με προσοχή ολόκληρη τη δισκογραφία ενός αγαπημένου μου μουσικού, για να δω πώς θα μου φανεί σήμερα και ποιοι δίσκοι του έχουν κερδίσει μια διαχρονική θέση εντός μου. Αν αρχίσω να αναφέρω ονόματα, θα κάνω name-dropping κι αυτό δεν μ' αρέσει. Θα πω απλώς ότι ξεκινάω από τον Woody Guthrie και τα αγροτικά μπλουζ και φτάνω μέχρι τους Algiers.
Λογοτεχνική αναγνώριση ή εμπορική επιτυχία (best sellers).
Όποιος πει ότι δεν τον ενδιαφέρει η εμπορική επιτυχία θα πει ψέματα. Είναι γοητευτικό συναίσθημα να ξέρεις ότι πολύς κόσμος διαβάζει τα βιβλία σου και τα απολαμβάνει. Αλλά και η εκτίμηση των ομοτέχνων είναι σπουδαίο πράγμα. Μη μου βάζεις διλήμματα, πιστεύω ότι κανείς πρέπει να βάζει πάντοτε τον υψηλότερο στόχο - κι ό,τι πετύχει, κέρδος είναι.
Έλληνας και βιβλίο. Είναι πονεμένη ιστορία;
Έτσι λένε οι στατιστικές, οι αριθμοί των πωλήσεων που πέφτουν. Εγώ πάντως που κυκλοφορώ με ΜΜΜ βλέπω μεγάλο αριθμό ανθρώπων να διαβάζουν, στο μετρό και στο τραμ και στα λεωφορεία. Θέλω να είμαι αισιόδοξη, έστω κι αν πολλοί φτάνουν στο βιβλίο μέσω τηλεοπτικών σειρών και ταινιών, ότι το βιβλίο θα κατακτήσει περισσότερο κόσμο σταδιακά.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο λάθος στη ζωή ή στην καριέρα σου;
Η ζωή μας χτίζεται πάνω σε λάθη, ατυχίες, δυσμενείς συγκυρίες. Δεν μετράω λάθη, μετράω πόσα πράγματα πέτυχα. Και σκέφτομαι πως το δεκάχρονο κοριτσάκι μέσα μου (αυτό το αναφέρει ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ στην τελευταία του ταινία) θα καμαρώνει για τους φίλους που απέκτησα, τα ταξίδια που έκανα, τα βιβλία που διάβασα, τις συναυλίες που πήγα.
Μια ερώτηση που θα ήθελες πολύ να απαντήσεις και που ποτέ δεν έγινε;
(Γελάει) Ποιος από τους Beatles θα ήθελα να είμαι. Κανείς, ποτέ, δεν μου έκανε αυτή την ερώτηση. Λοιπόν, θα ήθελα να είμαι ο στυλάτος, κεφάτος και χιουμορίστας Ringo Starr.
Και κάτι τελευταίο σχετικά με το νέο βιβλίο που γράφεις. Ποιος είναι ο δολοφόνος;
(Γελάει) Σε όλα μου τα βιβλία ο δολοφόνος είναι ο μπάτλερ! Γιατί να το αλλάξω τώρα; Ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις, κάπως έτσι δεν λένε οι ποδοσφαιρόφιλοι;