Το "Avengers: Endgame" προβάλλεται από την προηγούμενη εβδομάδα στους κινηματογράφους παγκοσμίως και έχει ήδη ξεπεράσει τον προκάτοχό του "Avengers: Infinity War" για το μεγαλύτερο άνοιγμα στο box office. Αναμφίβολα θα ακολουθήσουν κι άλλα ρεκόρ. Την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύσαμε την πρώτη αντίδραση ενός συντάκτη μας μετά την προβολή της ταινίας. Εκείνη είχε προσεκτικά σημανθεί ως spoiler-free, ώστε να μην σας χαλάσει τη μέρα αποκαλύπτοντας σημεία της πλοκής. Εξίσου προσεκτικά θα επισημάνω ετούτο το άρθρο ως ένα μεγάλο spoiler. Οπότε, αν δεν έχετε δει το "Endgame" και οποιαδήποτε αποκάλυψη θα σας πέσει βαριά, εγκαταλείψτε άμεσα το άρθρο. Αν ωστόσο είστε θαρραλέοι και αψηφάτε τα spoilers ή πολύ περισσότερο αν το έχετε δει, καλωσορίσατε. Διαβάστε τη γνώμη ενός αφοσιωμένου κινηματογραφόφιλου χωρίς εμπάθεια και θα χαρώ για τα σχόλια, τις παρατηρήσεις, ακόμα και τις διορθώσεις σας.
Το "Endgame" είναι η πρώτη ταινία που οι Avengers ξαναγίνονται ομάδα μετά από τα γεγονότα του "Civil War" το 2016. Στα τρία χρόνια που μεσολάβησαν είδαμε ταινίες που έφεραν κάπως πιο κοντά τους ήρωες, αλλά η απόσταση παρέμενε πάντα. Μάλιστα οι δυο επικεφαλής των αντίπαλων στρατοπέδων, ο Tony Stark / Iron Man και ο Steve Rogers / Captain America, δεν είχαν ανταλλάξει κουβέντα, πέραν ενός γράμματος του Steve στο φινάλε του "Civil War" που έμεινε αναπάντητο. Για να ανατρέψουν τα ... κατορθώματα του Thanos, οι Avengers θα χρειαστεί να ξεπεράσουν τους εαυτούς τους. Ο Thanos δεν δίστασε να θυσιάσει ανθρώπους (πλάσματα, για να είμαστε πιο ακριβείς) που αγαπούσε. Οι Avengers θα πρέπει να θυσιαστούν για χάρη της ομάδας, θα πρέπει να παραμερίσουν τις προσωπικές κόντρες τους και να φτάσουν κυριολεκτικά ως εσχάτων. Το "Endgame" περισσότερο από μια ταινία των Avengers, είναι μια ταινία για τον Iron Man και τον Captain America. Και με βάση το φινάλε του, είναι περισσότερο μια ταινία για τον Tony και τον Steve. Οι υπόλοιποι από τους αρχικούς Avengers (Thor, Black Widow, Hulk / Bruce Banner και Hawkeye / Ronin) βρίσκονται παρόντες, όπως και οι νέοι ήρωες που έχουμε γνωρίσει στην πορεία. Ωστόσο ο ρόλος τους είναι μάλλον υποστηρικτικός. Η συνεισφορά τους είναι περιφερειακή για να τονίσει το συναισθηματικό φορτίο των δύο κεντρικών ηρώων στο τελευταίο (;) τους ταξίδι στο κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel (MCU).
Στον τίτλο του άρθρου σάς υποσχέθηκα αρνητικά και αρνητικά θα λάβετε. Το "Endgame" με κράτησε για τρεις ώρες στη θέση μου χωρίς να αγανακτήσω στιγμή. Όμως κάτι έλειπε, ένιωθα ένα thorn in my side, που θα έλεγαν οι αγγλόφωνοι. Ας δούμε, λοιπόν, τους κυριότερους λόγους για τους οποίους δεν κατάφερε να απογειωθεί το "Avengers: Endgame".
1. Υπερβολικά προβλέψιμη υπόθεση
Δεν είναι μόνο ότι το "Endgame" σβήνει το εντυπωσιακό φινάλε του "Infinity War", που αποτέλεσε μια από τις συγκλονιστικότερες και αρτιότερες στιγμές του MCU. Άλλωστε, είχαμε ψιλιαστεί ότι θα ξε-γίνει το snap του Thanos. Είναι που όλα γίνονται όπως φανταζόμασταν. Και δεν αναφέρομαι σε spoilers από την ομάδα παραγωγής. Στο "Endgame" επιβεβαιώνονται οι βασικότερες θεωρίες των φανατικών του MCU. Από τον προφανή χαμό της οικογένειας του Hawkeye που είχε προαναγγελθεί στα trailers και την συνύπαρξη Bruce Banner και Hulk στον Professor Hulk (ή Smart Hulk), ως το ταξίδι στο χρόνο μέσω του κβαντικού βασιλείου (δες επίσης σημείο 2) και τον αμφίσημο χαρακτήρα της Nebula (που είναι ακόμα πιο έντονος στα κόμικ). Μονάχα ο χαμός της Black Widow έρχεται κάπως απρόσμενα, αλλά γνωρίζαμε ότι η Soul Stone απαιτεί θυσίες.
Είχα καταγράψει ορισμένα από τα προηγούμενα σημεία ως πιθανά σενάρια για το "Endgame" λίγες μέρες πριν από την προβολή του. Ξαναδιαβάζοντας εκείνο το άρθρο, διαπιστώνω ότι επιβεβαιώθηκε το μεγαλύτερο μέρος τους. Και θα μου πείτε, γιατί όχι; Η Marvel κλείνει έναν κύκλο και μαζί κλείνει το μάτι στους φίλους (και πολύ περισσότερο στις φίλες) της, ικανοποιώντας τις ορέξεις τους: η Pepper Potts φορά επιτέλους τη στολή που της προετοίμαζε ο Tony, η Valkyrie χρίζεται βασίλισσα των survivors Asgardians, ο Falkon γίνεται Captain America (έστω και ξεπερνώντας τον Buky στη σειρά της διαδοχής). Καλά κι ωραία όλα αυτά. Όμως, θέλαμε παραπάνω. Είμαστε αχόρταγοι. Η Marvel μάς έμαθε να είμαστε αχόρταγοι.
Τι θα μπορούσε να γίνει; Κρίνοντας από το παρελθόν του MCU (π.χ. την ταυτότητα του «κακού» Mandarin στο "Iron Man 3"), θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι ο Thanos δεν είναι ο «απόλυτος κακός» ή ότι υπήρξε ένα πιόνι σε μια πολύ μεγαλύτερη παρτίδα. Οι αναγνώστες των κόμικ θα έχουν ήδη αντιληφθεί πού αναφέρομαι, αλλά δεν έχω την ... κατάρτιση να το προχωρήσω περαιτέρω.
2. Το ταξίδι στο χρόνο μέσω του κβαντικού βασιλείου
Φαινόταν ότι έρχεται. Και ας καταπιούμε το γεγονός ότι όλα ξεκινούν από έναν αρουραίο που επαναφέρει τυχαία τον Ant-Man από το κβαντικό βασίλειο, όπου είχε εισέλθει στο "Ant-Man and the Wasp" και αποκλείστηκε στο φινάλε του "Infinity War". Για να φτάσει ο πιο μικροσκοπικός ήρωας στο σημείο να αποδειχθεί ο πιο σημαντικός, χρειάστηκε να μάθει να μικραίνει, να μεγαλώνει και να συρρικνώνεται σε υποατομικό επίπεδο. Οι δύο ταινίες του διέφεραν αρκετά από τις υπόλοιπες του MCU. «Απλώς βάζετε τη λέξη "κβαντικός" μπροστά από τα πάντα, έτσι;» (“Do you just put quantum in front of everything?”), λέει χαρακτηριστικά αγανακτισμένος ο Scott Lang στο "Ant-Man and the Wasp". Όσο κι αν αληθεύει ότι οι ταινίες του Ant-Man είχαν αρκετά στρυφνή ορολογία που μπέρδευε την επιστήμη με τη φαντασία των σεναριογράφων, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έγιναν φιλότιμες προσπάθειες. Για αυτό το λόγο συμμετείχε στην παραγωγή ως επιστημονικός συνεργάτης ο Σπυρίδων Μιχαλάκης (Spyridon Michalakis) από το πανεπιστήμιο του Caltech. Η επιστημονική εγκυρότητα των ταινιών του Ant-Man δεν έφτασε βέβαια στα επίπεδα του "Interstellar", όπου πραγματοποιήθηκαν προσομοιώσεις σύμφωνα με τις σύγχρονα αποδεκτές επιστημονικές θεωρίες για την απεικόνιση της μαύρης τρύπας (αν και στο "Interstellar" είχα βρει άλλους λόγους να γκρινιάζω).
Αυτή η προσπάθεια επιστημονικοφάνειας, αν μου επιτρέπεται ο όρος, πηγαίνει στο "Endgame" βόλτα για τσιγάρα και δεν επιστρέφει ποτέ. Έρχεται, σου λένε, ο Tony Stark και φτιάχνει μια πυξίδα για το κβαντικό βασίλειο. Αυτό ήταν. Πανάκεια. Και τι γίνεται με τα διαφορετικά timelines; Υπάρχουν κανόνες, ψελλίζει ο Professor Hulk. «Δεν μπορείς να αλλάξεις το παρελθόν σου και τις αναμνήσεις σου». Κατονομάζεται και το περίφημο Grandfather Paradox («Το παράδοξο του παππού», ελληνιστί) που αναφέρει ότι αν ταξιδέψεις στο παρελθόν και σκοτώσεις τον παππού σου πριν τη σύλληψη των γονιών σου, δεν θα μπορέσεις καν να γεννηθείς ο ίδιος. Κι αντί σε αυτό το σημείο να παγώσει ο χρόνος, να βγει ένα ανθρωπάκι στην οθόνη (σαν εκείνον τον απίθανα ενοχλητικό βοηθό –και καλά– στο Microsoft Office πριν από το 2000), να ξεκινήσει βιντεοκλήση με τον Δρ. Μιχαλάκη από την Καλιφόρνια, να μοιραστεί στο κοινό το νέο τεύχος «Κβαντομηχανική για στουρνάρια: Νόμιζες ότι θα ξεφορτωνόσουν τόσο εύκολα τον Χίτλερ;», το "Endgame" συνεχίζει να τρέχει με φρενήρεις ρυθμούς. Κατονομάζονται παλαιότερες ταινίες που αποτύπωναν «λανθασμένα» το ταξίδι στο χρόνο, μεταξύ αυτών τα "Star Trek", "Terminator" και "A Wrinkle in Time". Είναι το "Endgame" διαφορετικό; Τελικά ... όχι και τόσο. Παρότι, κατά τα φαινόμενα οι Avengers δεν αλλάζουν περαιτέρω το παρελθόν (δες επίσης σημείο 3), η ιστορία φέρνει τον Thanos του 2014 στο 2023 (που είναι το παρόν του "Endgame"), δανειζόμενη προφανώς «έμπνευση» από τη σειρά ταινιών «Επιστροφή στο Μέλλον».
Ο Thanos στο "Infinity War". Από το "Endgame" δεν υπάρχει ακόμα κάποιο επίσημο still με τον «κακό» της υπόθεσης.
3. Αναπάντητα ερωτήματα
Το "Infinity War" είχε συνδυάσει περισσότερους από 50 χαρακτήρες σε τουλάχιστον τέσσερις παράλληλες αφηγηματικές γραμμές κι όλα αυτά συμπυκνωμένα σε 160 λεπτά. Χωρίς να περιορίζει το πλήθος των χαρακτήρων (αντιθέτως το διευρύνει), το "Endgame" περιορίζει τις παράλληλες ιστορίες. Η γραμμικότητα της αφήγησης φαινομενικά σπάει από τα ταξίδια στο χρόνο. Ωστόσο, ο θεατής παρακολουθεί κάθε σημείο της ιστορίας από τα μάτια του παρόντος και αποφεύγεται η σύγχυση. Όσο, λοιπόν, η απλοϊκή αφήγηση βοηθά την παρακολούθηση της ιστορίας, άλλο τόσο αφήνει αναπάντητα ερωτήματα. Ερωτήματα που μπορεί να μην έχουν σημασία ή μπορεί ακριβώς να έχουν σημασία και να τροφοδοτήσουν μελλοντικές ταινίες. Ερωτήματα που δεν περιμένεις από μια ταινία τρίωρης διάρκειας. Τι έκανε ο Captain America με τις Infinity Stones; Τις έβαλε όντως στις θέσεις τους χωρίς προβλήματα; Τι έγινε με τον Loki που (ξανα)έκλεψε το Tesseract; Τι ευχήθηκε ο Iron Man στο δικό του snap; Δηλαδή η Black Widow χάθηκε τελειωτικά ή θα ανατραπεί στην επόμενη ταινία;
Βγαίνοντας από την αίθουσα δεν ένιωσα να με κατακλύζει το αίσθημα ολοκλήρωσης που υποσχόταν ο τίτλος της ταινίας και ευαγγελίζονταν οι δημιουργοί της, με προεξέχοντα τον "Mr. Marvel" Kevin Feige. Μάλιστα, χρειάστηκε ο «κακός» να σκοτωθεί δύο φορές για να σκουπιστούν τελείως τα δάκρυα που χύθηκαν στο "Infinity War". Αχ, vanitas vanitatum ...
4. Η αυτονόητη κατάθλιψη
Το πρώτο μέρος της ταινίας (χοντρικά η πρώτη ώρα της) διακατέχεται από μια έντονη θλίψη έως κατάθλιψη. Οι εναπομείναντες ήρωες είναι συγκλονισμένοι από τα γεγονότα του "Infinity War". Ωστόσο, τα συναισθήματα που βιώνουν παρουσιάζονται ως αυτονόητα και δεδομένα. Δεν γίνεται προσπάθεια να συνδεθούμε μαζί τους, να τους νιώσουμε. Πώς μεταμορφώθηκε ο Hawkeye σε Ronin; Γιατί σφαγιάζει Ασιάτες μαφιόζους, ενώ θα μπορούσε να ασχολείται με εγκληματίες στη χώρα του; Τι έκανε ο Bruce Banner αυτά τα χρόνια; Οι μοναδικοί που κάνουν μια προσπάθεια ενδοσκόπησης είναι ο Captain America και η Black Widow, σε μια σκηνή που δημιουργεί δραματουργική ένταση, αλλά διακόπτεται απότομα και άκομψα από τον χαβαλεντζή Ant-Man. Το δίδυμο των Iron Man και Nebula τα καταφέρνει ελαφρώς καλύτερα. Κι αν για τον Iron Man το περιμέναμε, καθώς κουβαλάει το συναισθηματικό φορτίο από τρεις προσωπικές ταινίες, για την Nebula ήταν μια θετική έκπληξη. Το ποδοσφαιράκι που παίζουν οι δυο τους, ενώ το σκάφος τους διασχίζει ανεξέλεγκτο το διάστημα, είναι μια όμορφη σύλληψη και ταυτόχρονα επιδέχεται δεκάδες αναγνώσεις με επίκεντρο την συναισθηματική νοημοσύνη μηχανών. Από τους υπόλοιπους ήρωες, ένιωσα περισσότερη συμπάθεια για το δράμα και την αγωνία του Ant-Man, ο οποίος μάλιστα δεν είχε εμφανιστεί στο "Infinity War" (πέρα από την post-credit scene).
5. Η συμμετοχή της Captain Marvel
Η Carol Danvers / Captain Marvel έκανε το ντεμπούτο της στο MCU πριν από λιγότερο από δύο μήνες. Διόλου αδικαιολόγητα, λοιπόν, περιμέναμε ότι θα σήμαινε κάτι σημαντικό για το "Endgame". Μάλιστα στα trailers εμφανιζόταν με απίστευτη αλαζονεία, που ξεπερνούσε ό,τι είχαμε δει από Thor και Iron Man: «Χάσατε, γιατί δεν είχατε εμένα». Οπότε τώρα που σε έχουν, τι ακριβώς γίνεται; Με τη δικαιολογία ότι «υπάρχουν κι αλλού προβλήματα και δεν υπάρχουν παντού Avengers», η Captain Marvel εξαφανίζεται, αφού σώζει τον Iron Man και τη Nebula. Και αφού αλλάξει χτένισμα, επανέρχεται την κρίσιμη στιγμή για την τελική μάχη, που μοιάζει κάπως σαν αυτές τις μάχες που κάναμε με τα παιχνίδια μας μικροί, που απλώς βγάζαμε φιγούρες από διάφορα κουτιά, ανεξάρτητα αν ήταν της ίδιας εταιρείας και του ίδιου είδους, και μάχονταν μαζί πειρατές και δεινόσαυροι, καβαλάρηδες και εξωγήινοι. Η Captain Marvel, λοιπόν, επαν-ήλθε, είδε, ενίκησε και απήλθε, για να επανέλθει προφανώς στην επόμενη προσωπική της ταινία.
6. Η γήρανση του Captain America
Παρότι το φινάλε μού δημιούργησε πολλά ερωτήματα και απορίες που θα κριθούν από τον τρόπο που θα εξελιχθεί το MCU από ‘δω και πέρα, η απόφαση του Steve Rogers ήταν ό,τι πιο ανθρώπινο συνέβη στο "Endgame". Να το βράσω το timeline, αν είναι να ολοκληρώνει συναισθηματικά έναν τόσο σημαντικό χαρακτήρα, αν είναι να οδηγείται στην κάθαρση. Όμως, πόσο αποτυχημένος οπτικά ήταν ο γηρασμένος Steve Rogers! Στο "Captain Marvel" οι Samuel Jackson και Clark Gregg είχαν υποστεί ψηφιακή απογήρανση κατά 25 χρόνια, για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των χαρακτήρων τους (Nick Fury και Phil Coulson, αντίστοιχα). Το αποτέλεσμα ήταν άκρως ικανοποιητικό. Εδώ ο Chris Evans γερνάει καμιά 100αριά χρόνια και μοιάζει σαν το σκιάχτρο του Joe Biden. Ακόμα και το χτένισμά του μένει απαράλλαχτο. Δεν είπαμε να δοκιμάσουν τις δραστικές στιλιστικές αλλαγές της Captain Marvel, αλλά δεν μπορώ να διανοηθώ ότι η Peggy Carter άντεξε τον Steve Rogers με αυτό το μαλλί για πάνω από μια πενταετία, έστω κι αν διέθετε τα «οπίσθια της Αμερικής».
Αν καταφέρατε να φτάσετε μέχρι εδώ, θα έχετε σίγουρα κάτι να προσθέσετε στην παραπάνω λίστα ή κάτι για να την αντικρούσετε. Για να μην παρεξηγηθώ, αν χρειαζόταν να συνοψίσω σε μια φράση την εμπειρία μου από το "Avengers: Endgame" θα ήταν «μου άρεσε, αλλά ...». Παραπάνω ανέλυσα το «αλλά». Αυτό που κυρίως «μου άρεσε» ήταν ότι για πρώτη φορά δεν χρειαζόταν να στηθεί το σκηνικό για κάτι που θα ακολουθήσει. Αρκετές από τις προηγούμενες ταινίες έμοιαζαν με μακρόσυρτα διαφημιστικά. Το "Endgame" έδωσε ένα τέλος. Επιτέλους μπήκε μια τελεία, έστω και άνω τελεία. Ελπίζοντας φυσικά ότι δεν θα τους έρθει να αναστήσουν κανέναν από τους χαμένους για τις μελλοντικές ταινίες.
Το MCU δεν είναι ο κινηματογράφος που πραγματικά αγαπάω. Είναι παιδί της σύγχρονης εποχής του υπερκαταναλωτισμού και της μαζικής κουλτούρας. Όμως παρά τα αντικειμενικά του προβλήματα και τις υποκειμενικές μου ενστάσεις, είναι κινηματογράφος. Και αναγνωρίζω ότι αυτή η σειρά ταινιών έκανε τον κόσμο μετά από πολύ καιρό να αγωνιά για μια ταινία. Να συζητά με φίλους και γνωστούς για κινηματογράφο. Να παραμένει στωικά στην αίθουσα για τρεις ώρες. Να παρακολουθεί τους τίτλους τέλους και να βλέπει τα ονόματα όλων των ανθρώπων που δούλεψαν για την ταινία. Μακάρι να είχαν κι άλλες ταινίες την αποδοχή και την αναγνώριση που έχουν οι ταινίες της Marvel.
Τα ξαναλέμε σύντομα.
Διαβάστε ακόμα