Gimme 10: Τα αγαπημένα άλμπουμ του Παναγιώτη Κελάνδρια

Η μουσική του πορεία ξεκίνησε το 1982 και τον οδήγησε σε διάφορες συνεργασίες, επί σκηνής και στο στούντιο. Ο πρώτος του δίσκος κυκλοφόρησε με όχημα το συγκρότημα Μικρόκοσμοι (Κάθε Μέρα Όπως Πάντα, 2011), έπειτα ήρθε το σόλο EP Αγγελοστάλσημο (2014) και ακολούθησε το Via Negativa (2017), σε συνεργασία με τους ΑΡΑΘΕΛ.

Αυτόν τον καιρό, ο Παναγιώτης Κελάνδριας ετοιμάζει το επόμενο δισκογραφικό πόνημά του, με τραγούδια σε δικούς του στίχους και μουσική, και ερμηνευτικές συμμετοχές από την Αφροδίτη Διαβάτη και τον Γιάννη Νικολάου. Η κυκλοφορία του προγραμματίζεται για τον Φεβρουάριο του 2020.

Πολύ πιο κοντά βρίσκεται, όμως, η επόμενη συναυλιακή του εμφάνιση: την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου, στον Πολυχώρο Διέλευσις (Λέσβου 15 & Πόρου, Κυψέλη), παρέα με τη Θέλμα Καραγιάννη (φωνή, κρουστά) και τη Νικολέττα Γιαμά (φλάουτο, φωνητικά).

Με αφορμή το προαναφερθέν event, φιλοξενούμε με χαρά για δεύτερη φορά τον Παναγιώτη Κελάνδρια (εδώ η πρώτη). Κι εκείνος αποκαλύπτει και σχολιάζει 10 από τα άλμπουμ που αγαπά:

1. Soledad Bravo Canta - Soledad Bravo (1968)

Η Soledad Bravo γεννήθηκε στην Ισπανία το 1943 και σε μικρή ηλικία η οικογένειά της μετακόμισε στη Βενεζουέλα. Το 1968 ηχογράφησε τον πρώτο της δίσκο, όπου ερμηνεύει παραδοσιακά τραγούδια της Βενεζουέλας με έναν δικό της, μοναδικό τρόπο, που σύντομα την καθιέρωσε ανάμεσα στις μεγάλες φωνές της Λατινικής Αμερικής και έφερε συνεργασίες με μορφές όπως ο Atahualpa Yupanqui, ο Gilberto Gil, η Violeta Para, o Daniel Viglieti κ.ά. Η διαδρομή της είναι αξιοζήλευτη και οι μουσικές της αναζητήσεις ποικίλες. Προσωπικά, δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιον από τους τριάντα και βάλε δίσκους που έχει ηχογραφήσει μέχρι σήμερα, αλλά προτείνω τον πρώτο της ως αφορμή για γνωριμία με την υπέροχη αυτή ερμηνεύτρια, που αναδείχθηκε ως μια από τις πρέσβειρες της λατινοαμερικανικής κουλτούρας και εμβληματική φιγούρα του επαναστατικού λατινοαμερικανικού τραγουδιού.

2. Jean Ferrat Chante Aragon - Jean Ferrat (1971)

Είχα ακούσει κάποτε τον Μάνο Λοΐζο να λέει ότι ένα τραγούδι αγάπης μπορεί να είναι ταυτόχρονα και βαθύτατα πολιτικό. Ο συγκεκριμένος δίσκος του Jean Ferrat το αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο. Ένας από τους πιο σημαντικούς Γάλλους τραγουδοποιούς που, εκτός από τους δικούς του στίχους, ασχολήθηκε με τη μελοποίηση της ποίησης, συναντά έναν μεγάλο ποιητή και ομοϊδεάτη του, τον Louis Aragon, και μελοποιεί δέκα υπέροχα ποιήματά του. Ένας δίσκος μελωδικός, συναισθηματικός και πολιτικός ταυτόχρονα, χαρακτηριστικός του μουσικού ύφους του Jean Ferrat, όπου μουσική και λόγος διαμορφώνουν μια άρρηκτη ενότητα και συνθέτουν ένα καταπληκτικό αποτέλεσμα το οποίο, όσες φορές κι αν το ακούσεις, όχι μόνο δεν το βαριέσαι, αλλά ανακαλύπτεις κάθε φορά καινούρια πράγματα. Δικαίως ο Jean Ferrat θεωρείται ένας από τους μεγάλους του γαλλικού τραγουδιού, εφάμιλλος των Léo Ferré, Georges Brassens και Jacques Brel.

3. Fool’s Mate - Peter Hammill (1971)

Το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του ιδιοφυούς αυτού μουσικού, μέλους των Van der Graaf Generator, που το ηχογράφησε και το κυκλοφόρησε την εποχή που η μπάντα του ήταν στο απόγειό της. Δώδεκα διαφορετικά τραγούδια με μόνο κοινό στοιχείο τη φωνή του Peter Hammill που μας ξεναγεί στον λαβύρινθο των αγωνιών του, των θριάμβων του και των παλιών του ερώτων. Τα τραγούδια είναι πολύ πιο σύντομα και απλά από εκείνα των Van der Graaf. Όπως γράφει κι ίδιος στο ένθετο του άλμπουμ, «με αυτά τα τραγούδια δεν κάνω καμία μουσική δήλωση, αυτά τα τραγούδια είναι απλώς αυτό που είμαι εγώ». Και όμως, στον δίσκο αυτόν η δήλωση είναι σαφής: η δυσκολία και η ομορφιά κρύβονται στην απλότητα.

4. Love Over Gold - Dire Straits (1981)

Από τη στιγμή που άκουσα το "Sultans Of Swing" οι Dire Straits έγιναν ένα από τα πιο αγαπημένα μου συγκροτήματα. Αν και μου αρέσουν όλα τους τα άλμπουμ, το Love Over Gold διαφέρει από τα υπόλοιπα: πιο αφηγηματικό, ποιητικό θα λέγαμε, απαιτεί την προσοχή του ακροατή από το πρώτο έως το τελευταίο λεπτό. Κάθε τραγούδι αιφνιδιάζει, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το "Private Investigations", μια ανορθόδοξη μπαλάντα που ξεκινάει ήρεμα, αφηγηματικά, μ’ ένα διακριτικό συνθεσάιζερ και μια μελωδική ακουστική κιθάρα, και τελειώνει μ’ ένα ξέσπασμα ηλεκτρικών κιθαριστικών και μπασιστικών ήχων. Ένα άλμπουμ που, σε μια εποχή όπου οι Dire Straits βρίσκονταν από εμπορικής άποψης στο απόγειό τους, τόλμησε να δώσει προτεραιότητα στην τέχνη και όχι στην απήχηση.

5. Wish You Were Here - Pink Floyd (1975)

Οι Pink Floyd δεν χρειάζονται συστάσεις. Κάθε άλμπουμ τους είναι κι ένα μικρό διαμάντι. Ο λόγος που αγαπώ κάπως περισσότερο αυτό το συγκεκριμένο οφείλεται μάλλον στο ότι, αν και συνήθως δύσκολα συγκινούμαι από τις θεματικές δουλειές, αυτή η συγκεκριμένη συνεχίζει να με αγγίζει όπως την πρώτη φορά που την άκουσα. Ένα άλμπουμ διαχρονικό, φόρος τιμής στον Syd Barrett, ιδρυτικό μέλος της μπάντας, και ταυτόχρονα σκληρά επικριτικό απέναντι στη μουσική βιομηχανία ενώ, από μουσικής άποψης, πρόκειται για ένα από τα πιο εμβληματικά άλμπουμ της progressive rock μουσικής που γράφτηκαν ποτέ.

6. Harvest - Neil Young (1972)

Το πιο επιτυχημένο από εμπορικής απόψεως άλμπουμ αυτού του εξαιρετικά σημαντικού καλλιτέχνη από τον Καναδά και το τέταρτο προσωπικό του. Μπορεί να μην ήταν αυτό που τον έκανε γνωστό -είχε σημειώσει ήδη μεγάλη επιτυχία με τους Buffalo Springfield, τους Crosby, Still and Nash και με τα τρία προηγούμενα άλμπουμ του- είναι όμως εκείνο με το οποίο ο Neil Young φτάνει σε ένα επίπεδο τραγουδοποιητικής ωριμότητας που θα τον οδηγήσει να γράψει τα επόμενα σπουδαία τραγούδια του. Ένα άλμπουμ λυρικό και αυτοστοχαστικό, με μελωδίες που βρίσκουν σιγά-σιγά τον δρόμο τους προς την ψυχή του ακροατή και, προ πάντων, ένα άλμπουμ που αποδεικνύει πόσο πολλή μουσική πρέπει να ξέρει κανείς για να γράψει με τόση απλότητα.

7. The Rise And Fall Of Ziggy Stardust And The Spiders From Mars - David Bowie (1972)

Άλλος ένας μεγάλος καλλιτέχνης που δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ο Bowie είναι κατά τη γνώμη μου ένα παράδοξο στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής που είτε αποδέχεσαι είτε όχι. Προσωπικά τον θεωρώ σπουδαίο καλλιτέχνη και το συγκεκριμένο άλμπουμ του έναν εξαιρετικό συνδυασμό στυλ, πάθους και ανθρωπιάς, ένα άλμπουμ στο οποίο η ευφυΐα και το ταλέντο του, καθώς και η δυνατότητά του να συνδυάζει διάφορα μουσικά ύφη, δημιουργούν μια αξιοθαύμαστη ισορροπία ανάμεσα στη διασκέδαση και τον προβληματισμό.

8. Led Zeppelin IV - Led Zeppelin (1971)

Συνεχίζοντας με ρετρό διάθεση, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ σε αυτό το σπουδαίο αγγλικό συγκρότημα που ο πρωτοποριακός του ήχος άνοιξε τον δρόμο για είδη όπως η χαρντ ροκ και το χέβι μέταλ. Ο λόγος που διαλέγω αυτό το συγκεκριμένο άλμπουμ οφείλεται κυρίως στην ύπαρξη του "Stairway To Heaven", το οποίο θεωρώ αντιπροσωπευτικό του πρωτοποριακού ύφους που δημιούργησαν, συνδυάζοντας την ψυχεδέλεια, τα μπλουζ και τη φολκλορική μουσική με τη δική τους μουσική αντίληψη. Και μόνο αυτό το τραγούδι να είχαν γράψει θα ήταν αρκετό για να ευχαριστούμε όποιον θεό ή όποια δύναμη πιστεύουμε, που μας αξίωσε να το ακούσουμε, και θα δικαιολογούσε απόλυτα την ύπαρξη αυτής της μπάντας.

9. Bitter Tears: Ballads Of The American Indian - Johnny Cash (1964)

H country μουσική δεν μου αρέσει ιδιαίτερα. Όμως η περίπτωση του Johnny Cash είναι μοναδική. Είναι ο τρόπος που ερμηνεύει, που τον ακούς και νομίζεις ότι βρίσκεται κάπου σε μια γωνιά και τραγουδάει αποκλειστικά για σένα, οι επιρροές του από τα μπλουζ, την γκόσπελ, το ροκ εντ ρολ που δίνουν ένα ξεχωριστό ύφος στα τραγούδια του; Δεν ξέρω. Ξέρω όμως ότι τον αγαπώ. Με περίπου 96 άλμπουμ στη διάρκεια της καριέρας του πώς να πεις ποιο σου αρέσει περισσότερο; Διαλέγω το συγκεκριμένο, όχι μόνο για την απλή και όμορφη μουσική του, αλλά και για το περιεχόμενό του. Ο έντονος ακτιβισμός που ανέπτυξε ο Johnny Cash υπέρ των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων της Βορείου Αμερικής αποτυπώνεται υπέροχα σε αυτό το συγκεκριμένο άλμπουμ-υπόδειγμα πολιτικού τραγουδιού που, μιλώντας για τους Ινδιάνους της Αμερικής, είναι σαν να μιλάει ταυτόχρονα για όλες τις καταπιεσμένες μειονότητες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης.

10. Closing Time - Tom Waits (1973)

Το πρώτο άλμπουμ με το οποίο μας συστήθηκε ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης και που αν και πολλοί εντόπισαν έντονες επιρροές από τη φολκ μουσική, ο ίδιος το θεωρούσε πάντα ως αμιγώς τζαζ, πιανιστικό άλμπουμ. Σημείωσε μέτρια επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες ενώ στη Μεγάλη Βρετανία και σε άλλες χώρες δεν του έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή. Μάλιστα, ένα τραγούδι του άλμπουμ, το "Ol’ ’55" τράβηξε την προσοχή του κοινού όταν το διασκεύασαν οι Eagles. Παρ’ όλ’ αυτά, ήδη από αυτή την πρώτη του δουλειά ο Tom Waits έδειξε πόσο ξεχωριστός καλλιτέχνης ήταν (και παραμένει) και ποια μουσική διαδρομή θ’ ακολουθούσε και θα υπηρετούσε με αξιοθαύμαστη συνέπεια.