Αν δεν έχεις δει την ταινία, ξέρω τι σκέφτεσαι. «Ώχου τώρα, τι θέλει αυτός με το “Aladdin”; Πέρασαν τόσοι μήνες από την κυκλοφορία του και γλίτωσα τα λεφτάκια μου. Γιατί να επενδύσω τώρα έστω και τον ελάχιστο χρόνο για να το δω;». Δεν είμαι σίγουρος ότι θα σε πείσω, θα κάνω όμως μια προσπάθεια.
Το “Aladdin” εντάσσεται στο μαζικό κύμα remakes κλασικών ταινιών της Disney. Σε μια κινηματογραφική χρονιά που είχε ακόμα το “Dumbo” του Tim Burton και το “The Lion King” του Jon Favreau, το “Aladdin” του Guy Ritchie μπορεί να θεωρηθεί ο «φτωχός συγγενής». Στο κάτω-κάτω, παρότι η ιστορία του προσφέρει τη δυνατότητα για πολυεπίπεδη ανάλυση των σχέσεων εξουσίας, στην ουσία της περιορίζεται σε μια μάλλον απλοϊκή και χιλιοειπωμένη ιστορία αγάπης, μπλέκοντας λίγη καλή και λίγη κακή μαγεία. Ας μπούμε όμως στο προκείμενο.
Βρισκόμαστε σε μια μακρινή χώρα της ανατολής, όπου ο μάγος Jafar επιδιώκει να γίνει σουλτάνος στη θέση του σουλτάνου. Για να το καταφέρει, πρέπει να κλέψει ένα μαγικό λυχνάρι από μια μαγική σπηλιά, όπου μόνο ένα «ακατέργαστο διαμάντι» μπορεί να μπει και να έχει ελπίδες να βγει σώο. Αυτό το «διαμάντι» εντοπίζει ο Jafar στο πρόσωπο του Aladdin ενός νεαρού κλέφτη που αλωνίζει τους δρόμους της Άγκραμπα αναστατώνοντας τους εμπόρους κατά τη διάρκεια του διαρκούς κυνηγητού του με τις δυνάμεις της τάξης. Η συνέχεια θα εμπλέξει το Τζίνι του εν λόγω λυχναριού, ένα μαγικό χαλί και την κόρη του σουλτάνου, για τα μάτια της οποίας ο Aladdin θα ξυρίσει ακόμα και το μουστάκι του, που λέει ο λόγος ...
Ο Guy Ritchie βρίσκεται σε εμφανή δημιουργική καμπή. Η προηγούμενη ταινία του για τον Βασιλιά Αρθούρο και το σπαθί του έφερε ένα απλό «εεεντάξει» στα χείλη μου. Η προφανής κατεύθυνση για το “Aladdin” του θα ήταν να το κάνει “Prince of Persia”, αν όχι όσον αφορά τις αντιδράσεις κοινού και κριτικών, τουλάχιστον από την άποψη της δράσης. Ωστόσο, αντιστάθηκε στον πειρασμό –ή προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις της Disney, διάλεξε και πάρε– και παρέδωσε ένα μιούζικαλ που κατάγεται σαφώς από την ονειροχώρα του πρωτότυπου.
Σε μεγάλο τμήμα της ταινίας κάποια αόρατα χέρια κρατούν τα γκέμια του Ritchie για να μην παρεκκλίνει. Στις λίγες σκηνές δράσης, όμως, αχ εκεί, ακόμα και σε κλειστούς χώρους, σε σοκάκια και σε μπαλκόνια, ο Ritchie είναι στο στοιχείο του και μοιάζει με άλογο που αφήνεις ελεύθερο να τρέξει στην ανοιχτωσιά. Ευφυή τεχνάσματα, ευρηματικές γωνίες λήψεις και σπιντάτο μοντάζ που χαρίζει μεγαλύτερο βάθος χωρίς να ζαλίζει. Αλλά φευ, κάποτε τελειώνει η δράση και γυρίζουμε πίσω στη «ρουτίνα» της κινηματογράφησης των τραγουδιών που γίνεται στον αυτόματο πιλότο. Θα έλεγε κανείς πως σκηνοθέτες και σεναριογράφοι που συνεργάζονται με αντίστοιχα projects μοιάζουν με δεξιοτέχνες μουσικούς που παίζουν εκείνη τη μία νότα όλη τη νύχτα στα μπουζούκια για να βγάλουν τον άρτον τον επιούσιον. Δύσκολα τους κατηγορείς. Πιο εύκολα τους λυπάσαι.
Ακολουθούν spoilers
Ο μεγάλος αδικημένος και χαμένος της συγκεκριμένης διασκευής είναι ο Jafar, αυτός ο σχεδόν αξιαγάπητος κακός, ένα μείγμα μεταξύ Ιζνογκούντ και Δρακουμέλ, που παρότι ευφυής πέφτει θύμα της ακαταμάχητης επιθυμίας του για εξουσία και δύναμη. Ο Jafar, λοιπόν, περιορίζεται σεναριακά, δεν έχει σπουδαίες ατάκες, δεν έχει υπόβαθρο. Είναι μια ευθεία γραμμή συναισθημάτων. Άχρωμος και αδιάφορος, εξυπηρετεί απλώς την ανάγκη ύπαρξης ενός κάποιου αντίπαλου δέοντος, χωρίς να φτάνει στιγμή να θεωρηθεί αξιόλογη απειλή για τον σουλτάνο ή τον Aladdin. Όσον αφορά τον Marwan Kenzari που υποδύεται τον Jafar, δύσκολα θα ακούσεις καλό λόγο για την ερμηνεία του. Ωστόσο, θεωρώ ότι το πλαίσιο ήταν ασφυκτικό για να μπορέσει να ξεχωρίσει οποιοσδήποτε ηθοποιός. Την περισσότερη ώρα που βρισκόταν στο πλάνο προσπαθούσα να θυμηθώ ποιον μου θυμίζει. Κατέληξα στον Kevin Kurányi, αλλά απολύτως ικανοποιημένο δεν με λες.
Και περνάμε στον Will Smith. Κατά τη γνώμη μου, ο Smith θα ταίριαζε περισσότερο ως Jafar στη θέση του Kenzari. Βέβαια τότε οι κατηγορίες περί whitewashing (δηλαδή ανάθεσης ρόλων ιστορικά μη λευκών χαρακτήρων σε λευκούς ηθοποιούς) ενδεχομένως να μετατρέπονταν σε (δικαιολογημένες) κραυγές για ρατσισμό, λόγω της συστηματικής επιλογής μαύρων ως των κακών της ιστορίας.
Όμως, πώς είναι ο Will Smith ως Τζίνι; Είναι πράγματι τόσο χάλια, όσο στα τρέιλερ; Απρόσμενα η απάντηση είναι ευτυχώς όχι. Αν εξαιρέσει κανείς την απεικόνισή του Τζίνι ως ξεπεσμένου μπόντι μπίλντερ με μούσκουλα και κοιλιακούς που θα ζήλευε και ο Dwayne Johnson, το οποίο στο κάτω κάτω δεν μπορεί να χρεωθεί -ολοκληρωτικά- στον Smith, κατά τ’ άλλα το πνεύμα του Robin Williams μπορεί να αναπαύεται ήσυχο. Παρότι το χιούμορ αλλάζει μορφή, ως όφειλε, είναι στοχευμένο και πρωτίστως παραμένει χιούμορ κι όχι απλώς (ή απλός) αστεϊσμός. Ο Smith είναι αεικίνητος, σπιρτόζος. Δεν πίστευα ότι θα «αναγκαζόμουν» να γράψω θετικά πράγματα γι’ αυτόν.
Ο ρόλος του Aladdin θα χρειαζόταν μια πιο «αλήτικη» φάτσα από τον καλογυαλισμένο Mena Massoud. Ωστόσο, οι ερμηνευτικές ικανότητες του Massoud τόσο ως καρδιοκατακτητή, όσο και ως ερωτοχτυπημένου, αποδεικνύονται παραπάνω από επαρκείς. Αυτά τα λακάκια του όταν χαμογελά αρκούν να γοητεύσουν το κοινό και να καλύψουν λαθάκια σε τραγούδι και χορό.
Για το τέλος κράτησα την πραγματική πρωταγωνίστρια. Μετά την Kimberly των Power Rangers και λίγο πριν γίνει μία από τους Άγγελους του Τσάρλι, η Naomi Scott μεταμφιέζεται σε πριγκίπισσα Jasmine και μαγεύει. Ωστόσο, δεν είμαι σίγουρος ότι μπορεί να γίνει διαχωρισμός. Η Scott μαγεύει ως Jasmine, αλλά και η Jasmine μαγεύει μέσω της ερμηνείας της Scott.
Είναι ξεκάθαρο πια ότι καμιά πριγκίπισσα της Disney στην νέα εποχή δεν θα είναι απλά διακοσμητική γλάστρα. Όμως δεν περίμενα τόσο δυναμισμό. Η Jasmine δεν είμαι μια επαναστάτρια χωρίς αιτία, δεν θέλει απλώς να ξεφύγει από τον νόμο που την υποχρεώνει να παντρευτεί έναν πρίγκιπα, αλλά να είναι αυτή που θα γράφει τον νόμο. Αλήθεια, σε ποια φεμινιστική παραζάλη να είναι χαμένη η Disney; Το λέω για να μην ξυπνήσει απότομα. Θα ήθελα στο ενδεχόμενο σίκουελ να κάνουν την γενναία κίνηση και να το ονομάσουν “Jasmine”, που θα ήταν σίγουρα πιο ταιριαστός τίτλος ακόμα και για το “Aladdin”.
Το “Aladdin” ξεχώρισε γιατί πειραματίστηκε, ακόμα και μέσα στα αυστηρά πλαίσια της Disney. Με δύο κερδισμένα στοιχήματα (τα νέα χαρακτηριστικά της Jasmine και τον Will Smith ως Τζίνι) και μόλις ένα χαμένο (τον άμοιρο τον Jafar), η ταινία του Guy Ritchie έχει να καυχιέται ότι ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Θα δεις όμορφα χρώματα και χορό, θα ακούσεις ωραία τραγούδια και έξυπνα αστεία, σχεδόν θα μυρίσεις τα αρώματα της Ανατολής (ας μου επιτραπεί η υπερβολή). Πες μου ότι σε έπεισα!
Το “Aladdin” κυκλοφόρησε στους ελληνικούς κινηματογράφους τον Μάιο του 2019 και πλέον είναι διαθέσιμο σε ψηφιακά μέσα (DVD και Blu-ray).