Το 2020 έχει σημαδευτεί στο σύνολό του ανεξίτηλα από την πανδημία του κορονοϊού. Ο χώρος του κινηματογράφου δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Οι κινηματογραφικές αίθουσες έμειναν κλειστές για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην πλειοψηφία των χωρών, ώστε να διακοπεί η εξάπλωση του ιού. Μάλιστα, το λεγόμενο «δεύτερο κύμα» τις κρατά ακόμα κλειστές στη χώρα μας. Σε αυτή τη συγκυρία, οι πλατφόρμες online streaming ευδοκίμησαν, απέκτησαν νέους συνδρομητές και βρήκαν απρόσμενο αποκλειστικό ή και πρωτότυπο υλικό. Εν προκειμένω, δεν θα ήταν άστοχο να ισχυριστούμε ότι το Netflix, το Amazon prime, το HBO max, το Disney+, το Hulu, ακόμα και το δικό μας Cinobo έσωσαν τη χρονιά, υποκαθιστώντας τις κινηματογραφικές αίθουσες και προσφέροντας στους δημιουργούς τη δυνατότητα να προσεγγίσουν το κοινό.
Παρόλες τις αντιξοότητες, μέσα στη χρονιά απολαύσαμε ωραίες κινηματογραφικές ιστορίες. Σε αυτό το άρθρο καταγράφουμε τις επτά που ξεχωρίσαμε, είτε τις είδαμε σε κάποια αίθουσα είτε στον καναπέ μας.
Πολλές ευχές από τους κινηματογραφόφιλους του Mix Grill, με την ελπίδα ότι θα τα ξαναπούμε σύντομα σε κάποια κινηματογραφική αίθουσα, έστω με αποστάσεις και όλα τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και προφύλαξης.
Knives Out (2019)
Ελληνικός τίτλος: «Στα Μαχαίρια»
Σκηνοθεσία και σενάριο: Rian Johnson
Με τους: Daniel Craig, Chris Evans, Ana de Armas
Κυκλοφορία στην Ελλάδα: 28 Νοεμβρίου 2019
Επιλογή της Παρασκευής Τόμα
Ένα πλούσιο πτώμα, μία νοσοκόμα και πολλοί κληρονόμοι. Τι συμβαίνει όταν προσπαθείς να εξιχνιάσεις ένα έγκλημα με τόσους υπόπτους; Καλείς έναν ευυπόληπτο και πετυχημένο ντετέκτιβ, ο οποίος θα έλεγες ότι πήρε τα πρώτα μαθήματά του από τον επιθεωρητή Κλουζώ και έκανε την μετεκπαίδευσή του δίπλα στον Σέρλοκ Χολμς.
Όλα αυτά διαδραματίζονται σε αυτή την ταινία με πρωταγωνιστές τον Daniel Craig (στο ρόλο του ντετέκτιβ), την Ana de Armas (στο ρόλο της νοσοκόμας) και τον Christopher Plummer (ως πάτερ φαμίλιας και θύμα). Από τους πολλούς λόγους που αξίζει να δεις την ταινία θα ονομάσω τρεις:
α) γιατί ο Daniel Craig πέρα από καλός ηθοποιός είναι απολαυστικός στο ρόλο του. Χωρίς να είναι στο επίκεντρο προσδίδει με τις ευφυείς παρατηρήσεις του ένα υποδόριο βρετανικό χιούμορ.
β) Για την υπέροχη σκηνογραφία του, που είναι συγχρόνως μοντέρνα και διαχρονική, αλλά και
γ) γιατί, παρότι είναι ταινία μυστηρίου, η εξεύρεση του δολοφόνου δεν είναι αυτοσκοπός. Ο θεατής αφοσιώνεται στην εξέλιξη της πλοκής αποδεσμευμένος από την συνεχή αναζήτηση του υπαιτίου.
Η ταινία έχει ρυθμό, το κέντρο βάρους μετατοπίζεται και διαμοιράζεται σε περισσότερα πρόσωπα ανά τακτά διαστήματα, ενώ η παραγωγή -πλούσια για το είδος της ταινίας- επικεντρώθηκε στο να χτίσει το κλίμα και όχι σε περιττές σκηνές. Το "Knives Out" είναι φτιαγμένο με μεράκι. Το γεγονός ότι ο Rian Johnson είναι συνάμα σκηνοθέτης και σεναριογράφος προσδίδει έναν οικογενειακό χαρακτήρα που εναρμονίζεται με την οικογενειακή υπόθεση της ταινίας. Αξίζει πραγματικά να της αφιερώσετε δύο ώρες.
1917 (2019)
Σκηνοθεσία: Sam Mendes
Με τους: George MacKay και Dean-Charles Chapman
Κυκλοφορία στην Ελλάδα: 9 Ιανουαρίου 2020
Επιλογή του Ορέστη Καζασίδη
Το Δυτικό Μέτωπο ήταν το κύριο θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων στην κεντρική Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτελούσε ουσιαστικά μια εκτεταμένη γραμμή χαρακωμάτων που χώριζε τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα και διέτρεχε τμήματα της Γαλλίας, του Βελγίου και της Γερμανίας. Τον Απρίλιο του 1917, οι Γερμανοί ενορχηστρώνουν μια στρατηγική υποχώρηση, ώστε να προσελκύσουν τον βρετανικό στρατό και να τον φέρουν μέσα στο πεδίο βολής του πυροβολικού τους. Όταν η βρετανική αεροπορία διαπιστώνει την παγίδα, ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί το αιματοκύλισμα είναι να ακυρωθεί η εντολή της επικείμενης επίθεσης. Ωστόσο, με κομμένες τις τηλεπικοινωνίες, δύο νεαροί Βρετανοί στρατιώτες καλούνται να μεταφέρουν το μήνυμα, σε μια ξεκαθαρη αποστολή αυτοκτονίας.
Το δράμα του Sam Mendes αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ταινία του 2020. Δεν θα σταθώ στις πολλές υποψηφιότητες στα Όσκαρ και στα τρία βραβεία στις τεχνικές κατηγορίες (που τα άξιζε και με το παραπάνω), καθώς οι πολεμικές ταινίες αποτελούν διαχρονικό φετίχ της Ακαδημίας. Δεν θα σταθώ ούτε στο -μη απολύτως συνεχές, αλλά επιδέξια σμιλεμένο- μονόπλανο, που επίσης συνηθίζει να συγκινεί την Ακαδημία (ποιος ξεχνά το "Birdman";). Οι τεχνικές λεπτομέρειες είναι για τους τεχνικούς, τους κριτικούς και τους βραβειοδότες. Σχεδόν 12 μήνες μετά από την προβολή του, το "1917" μου έχει αφήσει κυρίως συναισθήματα: το δέος απέναντι στην ανθρώπινη αποφασιστικότητα και την απέχθεια απέναντι στην φρίκη του πολέμου. Δεν τα βιώνω για πρώτη φορά, καθώς μου τα έχουν συστήσει και υπενθυμίσει ταινίες όπως τα "Full Metal Jacket", «Η λεπτή κόκκινη γραμμή» και "Jarhead", για να αναφερθώ μόνο στα πιο πρόσφατα σχετικά παραδείγματα. Αυτό που διαφοροποιεί το "1917" είναι ότι χρησιμοποιεί την τεχνική του υπεροπλία όχι για να εντυπωσιάσει και να υποτάξει το συναίσθημα, παρά για να το υπηρετήσει. Δεν πρόκειται για πιστή αναπαράσταση της πραγματικότητας -αν ψάχνετε κάτι τέτοιο, δείτε το "They Shall Not Grow Old" του Peter Jackson. Αποτελεί όμως την κορωνίδα της κινηματογραφικής απεικόνισης του πολέμου.
Jojo Rabbit (2019)
Ελληνικός τίτλος: «Τζότζο»
Σκηνοθεσία: Taika Waititi
Με τους: Roman Griffin Davis, Thomasin McKenzie, Scarlett Johansson και Taika Waititi
Κυκλοφορία στην Ελλάδα: 23 Ιανουαρίου 2020
Επιλογή του Άρη Γάρου
Έχουν γυριστεί χιλιάδες ταινίες, σειρές, ντοκιμαντέρ, έχουν γραφτεί χιλιάδες βιβλία, άρθρα, χρονογραφήματα που εξιστορούν τι σημαίνει ναζισμός, που έχουν αφηγηθεί τις ιστορίες των νεκρών και των βασανισμένων για μια ιδεολογία εχθρική για την ίδια την ανθρωπότητα. Πώς μπορείς λοιπόν να κάνεις τη διαφορά σε ένα θέμα που έχει αναλυθεί τόσο διεξοδικά; Την απάντηση έδωσε ο Taika Waititi μεταφέροντας στην μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα της Christine Leunens "Caging Skies". Τι έκανε; Έβαλε στο κέντρο της ιστορίας ένα παιδί, για την ακρίβεια δύο παιδιά, επιχειρώντας παράλληλα κάτι φαινομενικά παράτολμο: να παρουσιάσει τον Χίτλερ ως μια ιστορική καρικατούρα.
Ο 10χρονος Jojo (εκπληκτικός ο Roman Griffin Davis) είναι μέλος της νεολαίας του Χίτλερ, παθιασμένος με τις ιδέες του ναζισμού και παρασυρμένος από την προπαγάνδα για την ανώτερη Άρια φυλή. Ο μικρός καταλήγει να διχάζεται και να αμφισβητεί τις διδαχές του Χίτλερ, όταν γνωρίζει την Εβραία κοπέλα που έκρυβε η μητέρα του στο σπίτι τους.
Ο φανατισμός του μικρού Jojo εναλλάσσεται με τα συναισθήματα της ανθρωπιάς και της ερωτικής αφύπνισης και τελικά με τη διαπίστωση ότι δεν διαφέρουμε από αυτούς που θεωρούμε εχθρούς μας. Η ταινία κατακρίθηκε από πολλούς κριτικούς και θεατές γιατί διαπνέεται από μια ελαφρότητα που δεν συνάδει με το ιστορικό πλαίσιο και τα εγκλήματα του ναζισμού. Ωστόσο αυτή ακριβώς είναι η τομή που επιχείρησε ο Taika Waititi, καθώς η αφήγηση μέσα από τα μάτια των παιδιών μπορεί τελικά να μεταδώσει το αντιρατσιστικό μήνυμα με τον πιο απλό και καθαρό τρόπο και αυτό ακριβώς καταφέρνει αυτή η ταινία.
Ο Χίτλερ όπως τον έχει πλάσει στην φαντασία του ο Jojo, ως φίλο και σύντροφο ηττάται πανηγυρικά μετά από μια σκληρή μάχη. Ο Jojo περνώντας από πολλά στάδια αντικρίζει τις συνέπειες του τυφλού μίσους και του φανατισμού και αποφασίζει να απορρίψει όλα όσα πίστευε μέχρι εκείνη τη στιγμή. Εν κατακλείδι, η ταινία αυτή συνδυασμένη με την απαραίτητη ιστορική γνώση για τη φρίκη του ναζισμού, μπορεί να αποτελέσει ένα ιδανικό συμπλήρωμα σε ένα σχολικό μάθημα για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, με το βλέμμα πάντα στη σύγχρονη εποχή.
The Gentlemen (2019)
Ελληνικός τίτλος: «Εγκληματίες Πρώτης Τάξεως»
Σκηνοθεσία: Guy Ritchie
Με τους: Matthew McConaughey, Charlie Hunnam και Michele Dockery
Κυκλοφορία στην Ελλάδα: 30 Ιανουαρίου 2020
Επιλογή του Ραφαήλ Αντωνιάδη
Ένας Αμερικάνος μεγαλέμπορος μαριχουάνας που δραστηριοποιείται στο Λονδίνο αποφασίζει να πουλήσει την αυτοκρατορία του και να αποσυρθεί. Τότε ξεκινά ένα παιχνίδι συνωμοσιών, δωροδοκιών και εκβιασμών από τους ανταγωνιστές του, με σκοπό να πάρουν την θέση του.
Η επιστροφή του Guy Ritchie στο συγκεκριμένο είδος κινηματογράφου είναι το καλύτερο δώρο που μπορούσε να κάνει τόσο στον εαυτό του, όσο και στο κοινό. Βλέποντας το "The Gentlemen" ξυπνούν μνήμες από τα εξαιρετικά και άκρως βρετανικά "Lock, Stock and Two Smoking Barrels" (1998), "Snatch" (2000) και το σχετικά πιο πρόσφατο "RocknRolla" (2008). Εκτός από το ιδιαίτερο στυλ σκηνοθεσίας που τον χαρακτηρίζει, θεωρώ πως καταφέρνει σχεδόν πάντα (αν όχι πάντα) να κάνει την σωστότερη επιλογή ηθοποιών, οι οποίοι αποδίδουν τα μέγιστα. Αυτό ισχύει και στην συγκεκριμένη περίπτωση, με τους Matthew McConaughey, Charlie Hunnam, Michelle Dockery, Hugh Grant και Collin Farrell να γίνονται ένα με τους ρόλους τους.
Εκτός από τα παραπάνω, με εντυπωσίασαν τα εκπληκτικά κοστούμια που ράφτηκαν εξ ολοκλήρου για την ταινία, από τα κυριολεκτικά κοστούμια μέχρι και τις απίστευτες φόρμες που φόραγαν ο Collin Farrell και η συμμορία του. Μάλιστα, αμέσως μετά το τέλος της ταινίας, τις αναζήτησα, αλλά δυστυχώς βρήκα μόνο ρεπλίκες αμφιβόλου ποιότητας.
Το "The Gentlemen" είναι μια ταινία εγκλήματος, με αρκετά χιουμοριστικά στοιχεία, που γεμίζει ευχάριστα το χρόνο του θεατή. Το στοιχείο του μυστηρίου που την περιβάλλει καταφέρνει να σε κρατήσει μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο.
Η Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς (2020)
Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης
Με τους: Βασίλη Μπισμπίκη, Βίκυ Παπαδοπούλου, Γιάννη Τσορτέκη και Στάθη Σταμουλακάτο
Κυκλοφορία στην Ελλάδα: 5 Μαρτίου 2020
Επιλογή της Ελένης Ζαρκάδα
Ποια ελληνική ταινία θα έχουμε να μνημονεύουμε για την χρονιά της πανδημίας του κορονοϊού; Μα φυσικά την πιο πρόσφατη δουλειά του Γιάννη Οικονομίδη, που μόλις μία εβδομάδα πριν το κλείσιμο των κινηματογράφων, προκάλεσε ουρά στον κινηματογράφο ΑΣΤΥ, όπου προβλήθηκε.
Ο Οικονομίδης κινείται στα «χωράφια» που γνωρίζει πολύ καλά - ατόφια η ελληνική οικογένεια (και κοινωνία) με όλες τις παθογένειές της, αυτή τη φορά με φόντο την επαρχία. Η Όλγα είναι ερωτευμένη με τον Μάνο, αλλά παντρεμένη με τον Ηρακλή, από τον οποίο κλέβει μία τσάντα με ένα εκατομμύριο ευρώ και εξαφανίζεται σε ένα ερημικό σπίτι με τον εραστή της. Στην ιστορία εισχωρούν οι μητέρες των δύο αντρών, για να βοηθήσουν στην γρηγορότερη «επίλυση» της ιστορίας. Μία λεπτομέρεια: οι δύο οικογένειες χρησιμοποιούν αθέμιτα μέσα και μπλέκονται με την παρανομία. Κάπου εκεί αρχίζει ένα... western με στοιχεία μαύρης κωμωδίας που φέρνει στο προσκήνιο τον έρωτα και την αξεπέραστη σχέση της Ελληνίδας μάνας με τον γιο της.
Μπορεί το υβρεολόγιο να ξενίζει σε ορισμένους θεατές και οι συνεχείς επαναλήψεις φαινομενικά να κουράζουν και τα δύο όμως αποτυπώνουν την ρεαλιστική ματιά του σκηνοθέτη, ενώ αποτελούν την δική του χαρακτηριστική σφραγίδα. Παράλληλα, το cast που χρησιμοποιεί, ενώ περιλαμβάνει εύστοχες επιλογές σε ερασιτέχνες, αποτελείται και από ηθοποιούς που μπαίνουν κυριολεκτικά στο δικό του σύμπαν και ενδύονται τους ήρωές τους με όλα τα καλά και τα κακά που αυτοί μπορεί να φέρουν. Ο λόγος για τους Βασίλη Μπισμπίκη, Βίκυ Παπαδοπούλου, Γιάννη Τσορτέκη, Στάθη Σταμουλακάτο και Βαγγέλη Μουρίκη μεταξύ άλλων.
Μπορεί να ήταν μία χρονιά λιτή σε κινηματογραφικές παραγωγές, η εμφάνιση όμως της «Μπαλάντας» μας αποζημίωσε για το 2020, τουλάχιστον όσον αφορά τα ελληνικά δεδομένα.
Extraction (2020)
Ελληνικός τίτλος: «Τάιλερ Ρέικ: Η Φυγάδευση»
Σκηνοθεσία: Sam Hargrave
Με τους: Chris Hemsworth και Rudhraksh Jaiswal
Κυκλοφορία στην Ελλάδα: 24 Απριλίου 2020 (Netflix)
Επιλογή του Ραφαήλ Αντωνιάδη
Ο Tyler Rake, ένας σκληροτράχηλος μισθοφόρος, ταξιδεύει στο Μπανγκλαντές για να σώσει τον απαχθέντα γιο ενός βαρόνου ναρκωτικών. Αν και αρχικά φαινόταν μια σχετικά εύκολη αποστολή, δεν αργεί η στιγμή που όλα στραβώνουν και το παιχνίδι αλλάζει δραματικά. Πλέον ο Tyler Rake θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να ξεφύγει από ένα τρομερό κυνήγι επιβίωσης.
Θα χαρακτήριζα το "Extraction" μια κλασική και καλή ταινία δράσης. Λίγο σενάριο, ένας πρωταγωνιστής που δεν «μασάει» τίποτα και φυσικά πολλή δράση. Ειδικά αν πρόκειται και για μια τόσο καλογυρισμένη ταινία, τότε τα πράγματα είναι ακόμα καλύτερα.
Σκηνοθέτης είναι ο πρωτοεμφανιζόμενος Sam Hargrave, που μέχρι πρότινος ήταν επικεφαλής των stunt της Marvel. Η επιλογή του δεν ήταν καθόλου τυχαία, καθώς ανάμεσα στους παραγωγούς της ταινίας συγκαταλέγονται οι Anthony και Joe Russo, γνωστοί ως σκηνοθέτες πολλών εκ των ταινιών της Marvel, ανάμεσά τους και οι δύο τελευταίες ταινίες "Avengers" ("Infinity War" και "Endgame"). Μάλιστα, ο Joe Russo έβαλε το χεράκι του και στο σενάριο, το οποίο βασίζεται στην γραφική νουβέλα "Ciudad" που συνυπογράφουν τα δύο αδέρφια μαζί με τον Ande Parks. Το κερασάκι στην τούρτα των «μαρβελικών» βάζει ο πρωταγωνιστής Chris Hemsworth, γνωστός από το ρόλο του Thor.
Το "Extraction" δεν είναι φυσικά μια ταινία ορόσημο στον κινηματογράφο, ούτε θα την λατρέψουν οι πάντες. Για την ακρίβεια, προορίζεται ξεκάθαρα για τους λάτρεις του είδους. Πρόκειται για μια περιπέτεια που δίνει στον θεατή όλα όσα υπόσχεται και μάλιστα το κάνει πολύ καλά.
Κλείνοντας, αξίζει να αναφερθεί πως το "Extraction" είναι μέχρι στιγμής η πρώτη ταινία σε προβολές στο Netflix, ενώ έχει ήδη δρομολογηθεί η συνέχειά του.
Honey Boy (2019)
Σκηνοθεσία: Alma Har'el
Σενάριο: Shia LaBeouf
Με τους: Shia LaBeouf, Lucas Hedges, Noah Jupe και FKA Twigs
Επιλογή του Ορέστη Καζασίδη
Αυτή την ταινία δεν την είδαμε στους κινηματογράφους στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και μάλιστα όχι λόγω του κορονοϊού, αλλά μάλλον εξαιτίας της ανεπάρκειας των εταιρειών διανομής. Ωστόσο, αν κυκλοφορούσε στις αίθουσες, θα ήταν πιθανότατα μέσα στο 2020, γεγονός που έκρινα ότι είναι υπεραρκετό για να την καταστήσει επιλέξιμη για τη συγκεκριμένη λίστα.
Ένας επιτυχημένος νεαρός ηθοποιός αναγκάζεται να έρθει αντιμέτωπος με το πρόβλημα αλκοολισμού του, όταν τρακάρει μεθυσμένος. Στην κλινική αποτοξίνωσης ανακαλεί το παρελθόν και τις μνήμες από τον πατέρα του.
Ο Shia LaBeouf έχει μια από τις πλέον αξιοπερίεργες καριέρες στο καλλιτεχνικό στερέωμα, ξεκινώντας ως παιδί από το Disney Channel, δίνοντας και παίρνοντας πνοή από το franchise των Transformers του Michael Bay και προσπαθώντας έκτοτε να αναδείξει πτυχές του αδιαμφισβήτητου ταλέντου του σε ταινίες όπως τα "Nymphomaniac", "Fury" και "American Honey". Έστω ότι δεν γνωρίζεις πως η ταινία βασίζεται στη ζωή του και πως ο ίδιος υποδύεται τον επίσης αλκοολικό και παραβατικό πατέρα του, σε μια παράδοξη κίνηση ενεργητικής ψυχανάλυσης. Έστω επίσης ότι δεν γνωρίζεις ότι στα γυρίσματα της ταινίας ο Shia LaBeouf γνώρισε την FKA Twigs, οι δυο τους έγιναν ζευγάρι και μόλις πρόσφατα έφτασαν στα δικαστήρια, μετά από κατηγορίες της για βίαιη συμπεριφορά εκ μέρους του. Ακόμα, λοιπόν, κι αν δεν γνωρίζεις το παρελθόν που διαμόρφωσε την ταινία και το μέλλον που τροφοδοτήθηκε από την ύπαρξή της, το "Honey Boy" είναι μια μαρτυρία από τα βάθη του ανθρώπινου ψυχισμού. Μιλά για τις εξαρτήσεις από ουσίες και τις εξαρτήσεις από ανθρώπους, για τα βαρίδια της ψυχής που όχι μόνο σε κρατούν δέσμιο, αλλά μπορούν να παρασύρουν ακόμα και τους ανθρώπους που σε περιβάλλουν. Πάνω από 150 χρόνια μετά από την κυκλοφορία του, το «Υπόγειο» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι βρήκε το κινηματογραφικό του ανάλογο.