Υπάρχει μόνο ένας κανόνας– ότι δεν υπάρχουν κανόνες.
Μια ολλανδική ομάδα εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες, οι Ex είναι το τελευταίο συγκρότημα που έχει μείνει, που ήρθε από μια περίοδο που καταργήθηκε η τυπική ροκ και εδραιώθηκαν νέοι μέθοδοι επικοινωνίας. Για τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ήταν μια ανήσυχη μπάντα που περιλάμβανε όλο το φάσμα των μουσικών μορφών σε μια ηχητική περιπέτεια που έκανε τις περισσότερες άλλες μπάντες να μοιάζουν τεμπέλικες και περιττές.
Όπως μια ολλανδική ρυθμική μηχανή, κατάφεραν με κάποιο τρόπο να συνδυάσουν τόσο διαφορετικές μουσικές, από Αιθιοπία, από το Burundi, από τη Γκάνα, το dubstep, το post punk, τα μπλουζ, τη free jazz και τη folk σε ένα καινοτόμο σύνολο. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό για τους Ex, ότι δεν έχει σημασία πόσο μακριά περιπλανιούνται από τη βάση τους, μπορούν να καταφέρουν να κάνουν το σύνολο του ήχου τόσο άμεσο, εστιασμένο και πανκ ροκ όπως όταν ξεκίνησαν.
Η μπάντα έχει τις ρίζες της στο πανκ ροκ του Άμστερνταμ και στο ζωντανό αναρχικό πολιτισμό της πόλης, στα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα. Βγήκαν έξω από τις ιδέες που έδωσαν οι Crass- αυτός ο άμεσος πολιτικός θυμός ενωμένος με το εφευρετικό avante garde στο πρότυπο του πανκ- και τις οδήγησαν στη δική τους ιδιοσυγκρασιακή κατεύθυνση. Μοιράστηκαν την εξυπνάδα των Crass και το συλλογικό πνεύμα και την ιδέα ότι το πανκ ροκ θα μπορούσε να είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια δικαιολογία για να τσαντιστεί κάποιος. Οι Death to Trad ροκ μπάντες του Ηνωμένου Βασίλειου βρήκαν κοινό έδαφος με τους Ex όταν περιόδευσαν την Ολλανδία στις αρχές της δεκαετίας του ογδόντα. Η μπάντα μου οι Membranes συνδέθηκαν με αυτούς και η ύπαρξη των Ex ήταν το λιμάνι σε ατελείωτες ευρωπαϊκές συναυλίες. Ήταν το επίκεντρο μιας ακμάζουσας σκηνής τότε και η μουσική περιπέτεια τους αναπτυσσόταν ήδη σε μια συναρπαστική κατεύθυνση μη απολογητικών αρχείων και σκληρών, ιδεαλιστικών πολιτικών.Τότε και τώρα ένα show των Ex δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Δεν υπάρχουν αστέρια, παραχωρήσεις σε άγριες βλακείες του rock n roll. Είναι μια χαρούμενη υπόθεση, μια σκηνή γεμάτη με ισότιμα μέλη- υπάρχει το δίδυμο από κιθάρες του Andy (τυπικά από το φανταστικό Dog Face Hermans) και του Terrie- μίγμα από υπνωτικό γρατζούνισμα για κακοποιημένους Telecasters και παράξενους συνδυασμούς μισού μπάσου/ μισής κιθάρας που χτίζουν καταπληκτικές κορυφώσεις τραγουδιών. Υπάρχει το τμήμα των χάλκινων πνευστών που επιλέγονται από μερικούς από τους καλύτερους μουσικούς για χάλκινα πνευστά στον κόσμο- που λύνονται με στιγμές που είναι καθαρά Sun Ra ή Coltrane ή ακόμη και τη θρυλική μπάντα χάλκινων πνευστών της αστυνομίας που παίζει σε όλους τους δίσκους των Ethiopiques από τις αρχές του εβδομήντα στην Αιθιοπία. Ο νέος τραγουδιστής Arnold de Boer, ο οποίος αντικατέστησε τον πρόσφατα αποχωρήσαντα Jos, του οποίου τα 30 χρόνια υπηρεσίας στη μπάντα ήταν τόσο απεριόριστα όσο και λαμπρά, έχει γεμίσει το κενό με το σωστό συνδυασμό της έντασης της σεμνότητας που χαρακτηρίζει το συγκρότημα έξω.
Και ίσως το βασικό μέρος είναι η ευχάριστη Kat στα ντραμς- αυτή είναι η καλύτερη ντράμερ του κόσμου. Έχω δει τους Ex τόσες πολλές φορές τα τελευταία τριάντα χρόνια και αυτή είναι λαμπρή ανελλιπώς. Δεν υπάρχει καμία θαμπή 4/4 εδώ- η Kat είναι μια ρυθμική μηχανή- ο συνδυασμός των cowbells και woodblocks με τη συνεχή, πολλαπλής ρυθμικής προσέγγιση είναι καταπληκτικός- κανένα τραγούδι δεν έχει ποτέ τέλμα με κάτι προφανές, αλλά κάθε τραγούδι είναι ατελείωτα χορευτικό και αυτό είναι άλλο ένα ακόμα κλειδί για τους Ex. Τραγουδάει επίσης δύο τραγούδια- ένα στα Αιθιοπικά- με τη μεγάλη φωνή της.Οι Ex έχουν καταφέρει να συνεχίζουν μέσα στις δεκαετίες σε αυτό το πνεύμα- η ανήσυχη πείνα τους για τη μουσική, τους έχει κάνει να παίζουν σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων πολλών ταξιδιών στην Αιθιοπία, όπου έχουν παίξει αρκετές συναυλίες, αυτή η εξωστρεφής διεθνής τους προσέγγισή έχει συγχωνεύσει τη μουσική και τις προοπτικές τους και την προσέγγισή τους, στη δημιουργία της μουσικής.
Το show των Ex είναι μια κοινή εμπειρία, παρασύρουν το κοινό σε μια περιπέτεια, μια μουσική περιπέτεια σε τόπους που κανείς δεν είχε βρεθεί στο παρελθόν. Πρόκειται για τις πιο ενδιαφέρουσες μουσικές μονάδες στον κόσμο σήμερα- πολλές άλλες μεγάλες μπάντες πανκ παίρνουν ατέλειωτες επευφημίες για την αίσθηση της εξερεύνησης που έχουν, αλλά όλοι τους εκτός των Ex επαναλαμβάνουν ακριβώς τα ίδια κόλπα ξανά και ξανά, με το ίδιο χειροκρότημα-αν κάποιος πάει να δει τους Ex, θα ακούσει ρυθμούς που δεν έχει ξανακούσει, θα βρεθεί να χορεύει τζαζ χωρίς αγριάδα στη 13/ 8 ώρα θα βρεθεί να χαμογελάει σε ένα κομμάτι λευκού θορύβου, θα κλείσει τα μάτια και θα χαθεί στα τμήμα των χάλκινων πνευστών χωρίς στοιχεία τζαζ- όλα αυτά δεν θα πρέπει πραγματικά να συμβαίνουν- άλλωστε αυτό το είδος της μουσικής είναι συνήθως στα χέρια των σνομπ, αλλά οι Ex είναι παιχνιδιάρικοι και κάνουν τις σκληρές μουσικές επιλογές, την εκπληκτική μουσική στα σύνορα, τον άμεσο πολιτικό θυμό μέσα σε ένα ιδρωμένο συνταρακτικό μέρος, μια ανεβαστική, χαρούμενη γιορτή.
Κανένας άλλος δε μπορεί να το κάνει αυτό.Και το απίστευτο είναι ότι ξαφνικά έχουν γίνει αρκετά δημοφιλείς κάνοντας αυτό. Εντελώς ξαφνικά, μετά από τριάντα χρόνια, μετά το σταδιακό στραγγαλισμό του δημιουργικού πολιτισμού από τις εταιρίες και τον κυνισμό της μουσικής βιομηχανίας έχουν αποδείξει λαμπρά ότι παίζουν μουσική με την έννοια της άγριας διασκέδασης και τη ριζοσπαστική πολιτική άκρη και με συμμόρφωση σε όλα όσα ήταν καλά και σημαντικά για τη θετική στάση του πανκ και τη μετά πανκ περίοδο, και μπορούν πραγματικά να το κάνουν. Και ξέρετε τι πραγματικά με κάνει να νιώθω τέλεια σήμερα το πρωί; Ότι αυτή η περιοδεία των Ex έγινε sold out γρήγορα. Μετά από χρόνια που αποτελούσαν ένα καλά κρυμμένο μυστικό λατρείας, ξαφνικά άρχισαν να γίνονται δημοφιλείς.
Σήμερα ο κόσμος είναι χαμογελαστός.
Οι καλοί άνθρωποι κερδίζουν.
Οι The Ex τον Οκτώβριο στην Ελλάδα.
Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011, Gagarin 205, Αθήνα
Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2011, Block 33, Θεσσαλονίκη
Διαβάστε το αυθεντικό άρθρο του John Robb στην Αγγλική μας Έκδοση.