Το 2019 φτάνει προς το τέλος του και η ομάδα του Mix Grill κάνει τον απολογισμό του. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζουμε τις 10 ταινίες που ξεχωρίσαμε από όσες κυκλοφόρησαν στους ελληνικούς κινηματογράφους από τον Δεκέμβριο του 2018 ως και τις αρχές Δεκεμβρίου του 2019, καθώς και όσες έγιναν διαθέσιμες διαδικτυακά στη χώρα μας το ίδιο χρονικό διάστημα. Ταινίες, όπως το "Marriage Story" και το "Knives Out" που κυκλοφόρησαν μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, περιμένουμε να τις συναντήσουμε στο αντίστοιχο άρθρο μας του χρόνου.
Η δεκάδα μας περιλαμβάνει 6 από τα Oscars του 2019, αρκετές μελλοντικές υποψηφιότητες για τα Oscars του 2020, δύο Χρυσούς Φοίνικες από το φεστιβάλ των Καννών και έναν Χρυσό Λέοντα από το φεστιβάλ της Βενετίας. Θεματικά, βλέπουμε ιστορίες για οικογένειες και ανθρώπινες σχέσεις, ταξικές ιστορίες για τους «πάνω» και τους «κάτω» και πολλά κουνέλια. Σε ακόμα μια χρονιά με πολλές υπερηρωικές ταινίες και το "Avengers: Endgame" στην κορυφή του ελληνικού box office, εμείς μαγευτήκαμε κυρίως από έναν animated υπερήρωα. Τέσσερεις από τις ταινίες της δεκάδας δεν είναι αγγλόφωνες, ενώ στη γεωγραφική κατανομή συναντάμε τρεις ευρωπαϊκές ταινίες –μαζί και λίγο ελληνικό αέρα μέσω της Μεγάλης Βρετανίας– και δύο ασιατικές. Παρότι είδαμε αρκετό Netflix, καμιά ταινία του δεν κατάφερε να μπει στη λίστα μας. Συγκεκριμένα, ούτε το "Roma" –που έκανε πρεμιέρα στα μέσα του Δεκεμβρίου 2018– ούτε το πιο πρόσφατο "Irishman" –που έχει ήδη αρκετή ώθηση για τις επερχόμενες οσκαρικές υποψηφιότητες– κατάφεραν να μας συγκινήσουν.
Ο Ραφαήλ Αντωνιάδης και ο Ορέστης Καζασίδης γράφουν για το "Avengers: Endgame"
Αυτή η λίστα είναι προφανώς υποκειμενική. Ούτε καλά-καλά εμείς οι ίδιοι δεν συμφωνούμε με το σύνολό της. Γράψτε μας στα σχόλια ποιες ταινίες θεωρείτε ότι ξεχάσαμε ή υποτιμήσαμε. Ακόμα πιο σημαντικό, γράψτε μας για τις ταινίες που σας άγγιξαν, που σας έκαναν να ονειρευτείτε, να προβληματιστείτε, να γελάσετε με την ψυχή σας και να διασκεδάσετε. Ο κινηματογράφος είναι μια πολύ νεαρή τέχνη. Μια χρονιά αντιθέσεων τελειώνει και δεν βρισκόμαστε καν ακόμα σε μεταβατικό στάδιο. Πιο πολύ μοιάζει σαν να εξερευνούμε τις εναλλακτικές για να δούμε πώς θα εξελιχθεί και πού θα καταλήξει το σινεμά αυτής της χιλιετίας. Θα είναι ένα ενδιαφέρον ταξίδι με σπουδαίες ταινίες-σταθμούς (ελπίζουμε!).
10. Der Goldene Handschuh / The Golden Glove / Το χρυσό γάντι
κινηματογραφική πρεμιέρα στις 5 Δεκεμβρίου 2019
Γράφει η Μύριαμ Πατρού
Η νέα ταινία του Fatih Akin σοκάρει με την γκροτέσκα απεικόνιση της ομορφιάς του τρόμου. Βασισμένη στην ζωή του κατά συρροή δολοφόνου Fritz Honka στην Γερμανία της δεκαετίας του ’70, αφηγείται μια σειρά από φόνους γυναικών, με την ειλικρινή βαναυσότητα που αυτό συνεπάγεται. Η μεταμφίεση του Jonas Dassler καθώς και η απάθεια με την οποία υποδύεται τον χαρακτήρα περιγράφουν με ωμό ρεαλισμό την προσωπικότητα και την ζωή του ψυχρού δολοφόνου. Η σκηνοθεσία σίγουρα αποτελεί ένα στοιχείο που κατατάσσει την ταινία ανάμεσα στις ταινίες της χρονιάς, γεμάτη γεωμετρία, με την κάμερα να μην παίρνει το βλέμμα της από τις αποτρόπαιες και χυδαίες πράξεις του πρωταγωνιστή, κόντρα σε συντηρητισμούς και ωραιοποιήσεις. Μια υπενθύμιση από τον Fatih Akin ότι ίσως οι εποχές, οι κοινωνίες και οι εθισμοί τους να μην έχουν αλλάξει και τόσο.
9. Manbiki kazoku / Shoplifters / Κλέφτες Καταστημάτων
κινηματογραφική πρεμιέρα 6 Δεκεμβρίου 2018
Γράφει η Παρασκευή Τόμα
Ο Δεκέμβρης του 2018 προσέφερε το "Roma" και το "Shoplifters", δύο ταινίες με παρόμοια θεματική, αλλά εντελώς διαφορετική απόδοση. Προσωπικά προτιμώ τη δεύτερη, όχι τόσο γιατί εκτιμώ ιδιαίτερα την ιαπωνική κουλτούρα, μα γιατί η προσέγγιση των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των πρωταγωνιστών είναι πολυεπίπεδη μέσα στην απλότητά της. Κάθε ένας εκπροσωπεί μιαν ανεξάρτητη ιστορία που εξελίσσεται παράλληλα με την κοινή, δημιουργώντας έτσι μια ενιαία πλοκή με βασικό χαρακτηριστικό την διαφορετικότητα. Σε αντίθεση με το "Roma" όπου ο σκηνοθετικός φακός ήταν επικεντρωμένος στην Yalitza Aparicio, το "Shoplifters" διακατέχεται από το ιαπωνικό ιδεώδες της ταπεινότητας δίνοντας χώρο σε όλους τους χαρακτήρες να εξελιχθούν. Παράλληλα θίγονται βασικές αρχές της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως η ηθική και τα όρια της, η πειθήνια στους νόμους, η αλληλεγγύη στο συνάνθρωπο, η αγωνία επιβίωσης στο κοινωνικό πλαίσιο της αδικίας. Κι όλα αυτά αφήνοντας στον θεατή μια επίγευση συμπαράστασης σε μια τόσο ιδιότυπη οικογένεια, γιατί αμφισβητεί και επαναπροσδιορίζει τον όρο. Το "Shoplifters" αποτελεί μια αξιόλογη ταινία που ανήκει όχι μόνο στις ταινίες της χρονιάς, αλλά και της δεκαετίας.
8. Spider-Man: Into the Spider-Verse / Spider-Man: Μέσα στο Αραχνο-σύμπαν
κινηματογραφική πρεμιέρα 13 Δεκεμβρίου 2018
Γράφει ο Ραφαήλ Αντωνιάδης
Την ώρα που η Sony δάνειζε τον κινηματογραφικό της Spider-Man στη Marvel, έφερνε στην κυκλοφορία μια εναλλακτική ιστορία του υπό τη μορφή animation. Αν κρίνουμε από το τελικό οπτικοακουστικό αποτέλεσμα, μπορούμε κάλλιστα να πούμε «και πολύ καλά έκανε»! To αρκετά ιδιαίτερο animation της ταινίας καθώς και το soundtrack αφήνουν από μόνα τους μια θετική εντύπωση στον θεατή. Ωστόσο, η Sony κέρδισε ένα ακόμα στοίχημα στην πρώτη της σουπερηρωική ταινία κινουμένων σχεδίων. Αν και στο "Spider-Man: Into the Spider-Verse" συμμετέχει ο γνωστός μας Peter Parker, πρωταγωνιστής είναι ο αφρο-λατίνος Miles Morales, ενώ παράλληλα βλέπουμε και την Spider-Gwen (Gwen Stacy), δύο από τις νεότερες εκδοχές του ανθρώπου αράχνη. Εκτός από το κοινό, το "Spider-Man: Into the Spider-Verse" κέρδισε και τους κριτικούς, με αποκορύφωμα το Oscar Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων, παρά την γνωστή τοις πάσι συμπάθεια της Ακαδημίας στην Disney. Το "Spider-Man: Into the Spider-Verse" απλώς δεν θα μπορούσε να μην είναι μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.
7. Midsommar / Μεσοκαλόκαιρο
κινηματογραφική πρεμιέρα 22 Αυγούστου 2019
Γράφει ο Δημήτρης Καμπούρης
Μια μυσταγωγική ταινία εσωτερικού, κυρίως, φόβου του Ari Aster, σκηνοθέτη που μας είχε προσφέρει τη «Διαδοχή». Μια παρέα νέων ακολουθεί το φίλο τους σε ένα ταξίδι στη Σουηδία και λαμβάνει μέρος σε μια παγανιστική τελετή μιας περίεργης οικογενειακής κοινότητας. Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι περνάει κρίση. Ναι, ένα εντελώς, τυπικό στόρι ταινίας τους είδους – ας την πούμε τρόμου, για να γίνει πιο εύκολο. Τα πάντα κυλούν αργά και βασανιστικά, οι διάλογοι δεν είναι τόσο σπουδαίοι, οι ερμηνείες απλά τίμιες. Κι όμως, είναι τόσο μαεστρικός ο τρόπος που όλο αυτό χτίζεται, που ενώ περνούν δυόμισι περίπου βαριές ώρες, δεν γίνεται να βαρεθείς ή να μην έχεις λουστεί με φόβο. Μάλιστα, παρότι είναι μόνο δυο-τρεις οι πραγματικά δυνατές σκηνές, αποδεικνύονται αρκετές για να μπήξεις τα δάχτυλά σου στο κάθισμα.
Το φως του μεσοκαλόκαιρου λούζει την οθόνη, ένα δυνατό φως που σχεδόν σε τυφλώνει αν το δεις σε μεγάλη αίθουσα και σου καίει τα σωθικά. Η εξαιρετική φωτογραφία και η υποβλητική μουσική δένουν τα κομμάτια του παζλ, κάνοντας τη θέαση της ταινίας αρκετά δύσκολη.
Το «Μεσοκαλόκαιρο» είναι μια αρρωστημένη ταινία. Πέρα και πάνω από όλα είναι αυτή η αίσθηση της αρρώστιας που σου μένει. Όταν μάλιστα συνδέσεις την φανταστική του ιστορία με ειδήσεις και νέα της πραγματικής ζωής, δε γίνεται να μην ταραχθείς. Επίσης, εγείρει ερωτήματα και διαφωνίες, γίνεται άξιο αντικείμενο σχολιασμού στην παρέα. Σε κάποιους αρέσει πολύ, σε άλλους όχι. Δεν είναι ευρείας αποδοχής. Σίγουρα όμως αξίζει κάποιος να τη δει. Όποια εποχή.
6. Us / Εμείς
κινηματογραφική πρεμιέρα 21 Μαρτίου 2019
Γράφει ο Θωμάς Τζίτζης
Το "Us" αποτελεί ένα από τα ωραιότερα θρίλερ του 2019. Ο σκηνοθέτης Jordan Peele επιστρέφει μετά το εκπληκτικό "Get Out" και παρουσιάζει μια υπερβολικά έξυπνη ταινία η οποία, όσες φορές την ξαναβλέπεις, τόσες σου δίνει καινούρια στοιχεία προς σκέψη. Πώς θα νιώθατε αν μια οικογένεια πανομοιότυπη με τη δική σας βρισκόταν στο κατώφλι του σπιτιού σας; Η ιστορία που εξελίσσεται με αφετηρία αυτό το ερώτημα τιμά το horror cinema, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει χώρο και για χιούμορ όπου χρειάζεται. Το φινάλε εκτοξεύει την ταινία στα ύψη με πολυεπίπεδη αφήγηση και πλήθος συμβολισμών. Οι ερμηνείες από όλο το καστ είναι εξαιρετικές, με προεξέχουσα την Lupita Nyong'o, στον πρώτο μεγάλο πρωταγωνιστικό της ρόλο.
5. Den Skyldige / The Guilty / Ο Ένοχος
κινηματογραφική πρεμιέρα 27 Δεκεμβρίου 2018
Γράφει ο Ραφαήλ Αντωνιάδης
«Ο Ένοχος» αποτελεί ένα τρανό παράδειγμα πως για να γίνει μια καλή ταινία δεν χρειάζονται ούτε υπέρογκα budgets, ούτε τρομερά εφέ, ούτε ένα πολυπληθές καστ. Αποτελείται, κατά κύριο λόγο, από εξαιρετικά πλάνα στις μοναδικές εκφράσεις και το βλέμμα ενός αστυνομικού που εργάζεται στο τηλεφωνικό κέντρο της Άμεσης Δράσης, καθώς και τρομακτικούς τηλεφωνικούς διαλόγους, οι οποίοι ανεβάζουν το σασπένς στα ύψη. Το ρόλο του αστυνομικού ενσαρκώνει με απόλυτη επιτυχία ο Jakob Cedergren, ενώ ο Gustav Möller με την παρθενική του εμφάνιση ως κινηματογραφικός σκηνοθέτης θέτει γερές βάσεις για το μέλλον. Απλός και όμορφος κινηματογράφος. Αυτά και μόνο αρκούν για να εξασφαλίσουν στον «Ένοχο» μια θέση στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες του 2019.
4. The Favourite / Η ευνοούμενη
κινηματογραφική πρεμιέρα 7 Φεβρουαρίου 2019
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ρουμελιώτης
Με ηρωίδες τρεις γυναίκες, ο Γιώργος Λάνθιμος στήνει μια ιστορία ανταγωνισμού, φιλοδοξίας και προδοσίας. Βρισκόμαστε στην Μεγάλη Βρετανία του 18ου αιώνα. Η ασθενική Βασίλισσα Άννα βρίσκεται στο θρόνο και η Λαίδη Σάρα, επιστήθια φίλη και ανεπίσημη πολιτική σύμβουλός της, κυβερνά τη χώρα στη θέση της, όταν φτάνει η Άμπιγκεϊλ μια νέα υπηρέτρια. Η Σάρα την θέτει υπό την προστασία της, όμως η Άμπιγκεϊλ παίρνει σύντομα τη θέση της ως «ευνοούμενη» της Βασίλισσας.
Με εντελώς διαφορετικό ύφος απ’ όσα μας είχε συνηθίσει, ο Έλληνας δημιουργός μάς παρασύρει σε ένα παιχνίδι από ίντριγκες που γεννά η γυναικεία φιλοδοξία. Με χρήση ευρυγώνιων και υπερευρυγώνιων φακών, δίνει μέγεθος και έμφαση στους χώρους (φαίνονται πραγματικά τεράστιοι) τονίζοντας έτσι την μοναξιά των χαρακτήρων. Οι σχέσεις, η αγάπη, ή φιλία, η εμπιστοσύνη δοκιμάζονται. Το σεξ και οι δολοπλοκίες είναι τα μέσα. Μια ομολογουμένως «μαύρη» (κατά το κωμωδία) διατριβή για την γυναικεία ψυχοσύνθεση.
Ο Λάνθιμος είναι φτιαγμένος για μεγάλα πράγματα.
3. Gisaengchung / Parasite / Παράσιτα
κινηματογραφική πρεμιέρα 17 Οκτωβρίου 2019
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ρουμελιώτης
Ασφαλώς μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Ο Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες είναι μάλλον μόνο η αρχή. Ο Bong Joon Ho φτιάχνει μια κυριολεκτικά απρόβλεπτη ταινία.
Μια τετραμελής άνεργη οικογένεια από σύμπτωση στην αρχή, από δόλο στην συνέχεια, αρχίζει σιγά – σιγά να εργάζεται ως βοηθητικό προσωπικό σε πλούσια τετραμελή οικογένεια. Με υποδειγματική αφήγηση και σκηνοθεσία οδηγούμαστε κλιμακωτά σε μια ιστορία ταξικής πάλης που κρύβει πολλά μυστικά και ανατροπές.
Με φόντο τις αντιθέσεις, ο Bong Joon Ho βάζει στο μπλέντερ πολλά κινηματογραφικά είδη (κοινωνική, περιπέτεια, μαύρη κωμωδία). Με το χιούμορ να διαδέχεται τη βία και το δράμα να είναι παρόν, τα πάντα είναι αβέβαια και κάθε κατάληξη πιθανή. Ο δρόμος για τα Oscars είναι κοντά.
2. Green Book / Το πράσινο βιβλίο
κινηματογραφική πρεμιέρα 3 Ιανουαρίου 2019
Γράφει η Παρασκευή Τόμα
Ο αριθμός ταινιών που βασίζονται σε πραγματικές ιστορίες αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια. Στέρεψαν οι δημιουργοί από ιδέες ή απλώς η ζωή προσφέρει την ιδανική πρώτη ύλη για δημιουργία; Το "Green Book" ανήκει σε αυτήν την κατηγορία της επαναδιαπραγμάτευσης αληθινών καταστάσεων υπό το πρίσμα της σκηνοθετικής μυθοπλασίας.
Εν προκειμένω (και δεν είναι αυτονόητο), το γλυκό πέτυχε: ένας εξαιρετικός λαϊκός Viggo Mortensen, ένας εκλεπτυσμένος Mahershala Ali, μια τίμια σκηνοθεσία και μια ιστορία ιδανική να συγκινήσει το κοινό. Αυτό που διαφοροποιεί την ταινία από παρόμοιές της (βλέπε "Intouchables") είναι η αναστροφή ρόλων, αφού ο λευκός (μεν, μετανάστης δε) υπηρετεί τον μαύρο σε μια κοινωνία που ακόμη θεωρεί αδιανόητη την ισοτιμία των ανθρώπων. Μπορεί μέχρι σήμερα να έχουμε κάνει πολλά βήματα προς την αποδοχή της διαφορετικότητας, ωστόσο μένουν ακόμη αρκετά που πρέπει να αλλάξουν. Το "Green Book" αποτελεί την κατάλληλη αφορμή για ευαισθητοποίηση, επαγρύπνηση και κινητοποίηση.
Γράφει η Ελένη Ζαρκάδα
Μία ακόμα επιτυχημένη πινελιά στον καμβά των ταινιών που υμνούν την ισότητα. Το σκηνικό μίας φιλίας που γεννήθηκε στην Αμερική μίας άλλης εποχής περιγράφεται με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο: το δέσιμο μεταξύ δύο αντρών που φαινομενικά διαφέρουν, τους ενώνουν όμως οι αξίες τους για την ζωή. Μία ιστορία που δεν βασίζεται σε επιφανειακά politically correct σχόλια, αλλά στον αυθεντικό τρόπο με τον οποίο δημιουργείται μία αληθινή φιλία. Με ερμηνείες που όχι μόνο συγκινούν αλλά προκαλούν και θαυμασμό, οι πρωταγωνιστές Viggo Mortensen και Mahershala Ali αποτελούν την ψυχή της ταινίας και την απογειώνουν.
1. Joker
κινηματογραφική πρεμιέρα 3 Οκτωβρίου 2019
Γράφει ο Άρης Γάρος
Το "Joker" συγκαταλέγεται αναμφίβολα στις ταινίες που προκάλεσαν αρκετό θόρυβο το 2019. O σκηνοθέτης Todd Phillips χρησιμοποίησε ως βάση τον χαρακτήρα των comics της DC, αλλάζοντας όμως ριζικά την mainstream αφήγηση που υπήρχε για τον αντίπαλο του Batman. Ο Joker τοποθετείται σε έναν συγκεκριμένο χωροχρόνο σύμφωνα με όσα περιγράφονται στο comic, ωστόσο οι συνθήκες που επικρατούν στο Gotham City απηχούν στην σύγχρονη εποχή. Ο Joker είναι ένας outsider της καθημερινότητας, παράλληλα όμως είναι ένας άνθρωπος της διπλανής πόρτας που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε έναν ναρκοθετημένο κόσμο με ταξικές ανισότητες και καμία προοπτική για το μέλλον.
Η ερμηνεία του Joaquin Phoenix είναι ένα statement αυτού του υποτιμημένου –κατά τη γνώμη μου– ηθοποιού. Φέρνει τον Joker σε ανθρώπινα μέτρα ενσαρκώνοντας τον ρόλο με τρομερή ευαισθησία, ξεφεύγοντας από χιλιοπαιγμένες κινηματογραφικές μανιέρες. Η μελέτη χαρακτήρα είναι προσεγμένη, λεπτομερής και οφείλεται, βέβαια, πέρα από την δουλειά του ίδιου του Phoenix και στην καθοδήγηση του Phillips.
Ο Joker επαναστατεί απέναντι σε όλα όσα τον καταπιέζουν και γίνεται σύμβολο των ανθρώπων που βιώνουν ίδιες ή παρόμοιες καταστάσεις στο Gotham City και αλλού. Ο Todd Phillips κατάφερε να δώσει σε μια fictional κατάσταση (δεδομένου ότι μιλάμε για ταινία βασισμένη σε κόμικ) ένα ρεαλιστικότατο σύγχρονο στίγμα. Κατά συνέπεια, η ταινία του προκάλεσε και προκαλεί συζητήσεις για τις κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα στον πλανήτη, κάτι που αν μη τι άλλο αποτελεί παράσημο για τη δουλειά του.
Γράφει η Ελένη Ζαρκάδα
Η εμφάνιση του Joker αποτελεί μία πολύ χαρακτηριστική στιγμή στην ιστορία του κινηματογράφου για το 2019. Για σχεδόν έναν μήνα όλα τα media και όλες οι συζητήσεις έκαναν αναφορά στην ερμηνεία του Joaquin Phoenix και όχι άδικα. Η αντισυμβατικότητα του χαρακτήρα, η συνύπαρξη καλού-κακού στον ίδιο ήρωα και μία ερμηνεία που συγκλονίζει είναι τα βασικά συστατικά της επιτυχίας αυτής της ταινίας. Φέρνοντας στο προσκήνιο κοινωνικά ζητήματα που λαμβάνουν χώρα γύρω μας, τα οποία ωστόσο επιδεικτικά αγνοούμε, ο Joker κάνει μία απέλπιδα προσπάθεια να μας ευαισθητοποιήσει, ακόμα και φορώντας την μάσκα του κακού. Μία σκοτεινή ταινία, που δεν σου δίνει την ευκαιρία να πάρεις ανάσα. Ένα must see που δεν πρέπει να λείπει από την λίστα σου με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
Αυτή ήταν η δεκάδα με τις αγαπημένες μας ταινίες από το 2019. Δεκτές παρατηρήσεις, συμφωνίες και διαφωνίες στα σχόλια.
Ελπίζουμε το 2020 να μας δώσει ακόμα περισσότερες ευκαιρίες για να κραυγάσουμε με ενθουσιασμό, για να αναστατώσουμε τον διπλανό μας στο σινεμά με τα χάχανά μας, για να σκουπίσουμε δάκρυα χαράς ή λύπης, για να μπήξουμε τα δάχτυλά μας στο κάθισμα, για να συζητήσουμε με την παρέα μας. Μην αφήσετε καμιά λίστα να σας πει ποιες ταινίες να δείτε και ποιες όχι. Δεν βλέπουμε ταινίες με τα μάτια αλλά με την ψυχή. Και του χρόνου με υγεία!