Δέχομαι ότι έγινε ήδη από το δελτίο τύπου σαφές πως δεν θα παρακολουθούσα μια τυπική προσωπογραφία της Μαρίας Πολυδούρη. Δέχομαι, επίσης, πως γνώριζα ότι δεν θα επρόκειτο για μια βιογραφική αποτύπωσή της, αλλά για μια παράσταση που θα ήταν εμπνευσμένη από αυτήν. Δέχομαι, τέλος, ότι ίσως να έχουν τοποθετήσει την ποιήτρια αποκλειστικά στη σκιά του Κώστα Καρυωτάκη αφαιρώντας την αυτοδυναμική της. Όσα , όμως, ελαφρυντικά κι αν προσπαθήσω να αποδώσω στο θεατρικό «Οδός Πολυδούρη», δυσκολεύομαι και πάλι να βρω θετικά στοιχεία στην παράσταση που είδα. Το μόνο πράγμα που έσωσε –όσο μπορούσε βέβαια- το έργο, ήταν η αξιοπρεπής ερμηνεία της Ιωάννας Παππά.
Οι μύθοι, ναι, συχνά εγκλωβίζουν τα πρόσωπα και γίνονται φορτία βαριά στους ώμους. Από ‘κει και πέρα, όμως, πιστεύω πως έγκειται στον καθένα από εμάς εάν θα πάρει την απόφαση να δει λίγο παραπέρα, να ψάξει, να ανακαλύψει, να μάθει , να γνωρίσει και εντέλει να συμφωνήσει ή όχι με το τι βρίσκεται μέσα κι έξω από τον λεγόμενο «μύθο». Η Ρούλα Γεωργακοπούλου, συγγραφέας του κειμένου της παράστασης, θέλησε το μύθο αυτόν της Μαρίας Πολυδούρη, που επικεντρώνεται στην ταύτισή της με τον ποιητή Καρυωτάκη και στη μεταξύ τους ερωτική σχέση, να τον αποδομήσει. Η αποδόμηση αυτή τοποθετείται στο δωμάτιο του νοσοκομείου που φιλοξένησε τις τελευταίες μέρες της ζωής της.
Στην προσπάθειά της αυτή έπλασε μια γυναίκα που απείχε πολύ από την ποιήτρια, έτσι όπως τη γνωρίσαμε μέσα από τα γραπτά της και από άλλες πηγές. Ένα πρόσωπο νευρωτικό και οργισμένο, που τις πλείστες φορές έμοιαζε να βρίσκεται στα όρια της τρέλας. Αν η ίδια ζούσε και προσπαθούσε να καταρρίψει το μύθο της, δεν πιστεύω πως θα το έκανε με αυτό τον τρόπο. Έστω κι αν η Μαρία Πολυδούρη αποτέλεσε απλά την έμπνευση και την αφορμή του θεατρικού αυτού, δεν γίνεται να απουσιάζουν στοιχεία που είναι βασικά. Το να την απομακρύνουμε από την ετικέτα που πιθανώς να της έχουν κολλήσει στο κούτελο είναι κάτι άλλο από το να την παρουσιάσουμε ως έναν τελείως διαφορετικό άνθρωπο, εμφανίζοντάς την χωρίς κανένα ίχνος λυρικότητας και πνευματικότητας, καμία αίσθηση εσωτερικότητας, καμία συμπάθεια της ίδιας προς το οτιδήποτε. Δεν περίμενα αθεράπευτο ρομαντισμό και γλυκόπικρη μελαγχολία, αλλά τουλάχιστον τα αυτονόητα.
Ο μονόλογος αυτός δεν αφορούσε αποκλειστικά τη φωνή της ποιήτριας, αλλά ήταν ένας λόγος πολυφωνικός παρουσιάζοντας έτσι πολλά πρόσωπα: τη νοσοκόμα, τον Εμμανουήλ Ροϊδη, τη θεία της και μερικά ακόμα. Ωστόσο το κείμενο ως κείμενο, θεωρώ πως δεν είχε την απαραίτητη ροή και σε αρκετά σημεία έμοιαζε συγκεχυμένο με αποτέλεσμα να μπερδέψει και εμένα ως θεατή. Όσον αφορά τη σκηνοθεσία του Θοδωρή Γκώνη υπήρξε ευρεία, με την έννοια της αξιοποίησης μεγάλου μέρους του χώρου, προσδίδοντας έτσι κίνηση σε ένα έργο που παίζει μόνο ένα άτομο. Παρόλα αυτά, η επανάληψη πολλών και συνεχόμενων μοτίβων γινόταν κουραστική. Μέσα στη μοντέρνα αυτή προσέγγιση του έργου, το στοιχείο που βρήκα πολύ εύστοχο ως προς την περίπτωση της ποιήτριας ήταν το τραγούδι "Ζητάτε να σας πω" (Αττίκ), αφού οι στίχοι του ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία της. Όπως προείπα, η ερμηνεία της Ιωάννας Παππά υπήρξε το φωτεινό σημείο της παράστασης. Στο δύσκολο ρόλο που της ανατέθηκε ήταν πολύ καλή και απέδειξε μέσα από τις εναλλαγές των προσώπων, την έκφραση, το λόγο και την κίνηση ότι είναι μια άξια ηθοποιός. Από το κλάμα στο γέλιο, από την κοριτσίστικη συμπεριφορά στη σοβαρή και ενήλικη. Κατέχει φωνή θεατρική κι αυτό είναι ένα ακόμα συν.
Το έργο, όπως έχω διαβάσει, ήθελε κυρίως να φωτίσει το δρόμο που βαδίζουν όλες οι γυναίκες του κόσμου. Ως προς αυτό έγινε μια προσπάθεια, μα σε συνδυασμό με όλα τα άλλα δεν κατάφερε να κυριαρχήσει ως νόημα. Αυτό που σκέφτηκα βγαίνοντας από το θέατρο ήταν πως αν αφαιρούσαμε τις αναφορές που συνδέουν το έργο με την Μαρία Πολυδούρη- δηλαδή τον Κώστα Καρυωτάκη, την Καλαμάτα, τους ποιητές, την φυματίωση, τη σύφιλη- θα μπορούσε η παράσταση να αφορά κάποιο ανεξάρτητο πρόσωπο, έναν φανταστικό χαρακτήρα, κι αυτό ίσως να ήταν καλύτερο και πιο εύστοχο. Εκεί θα αντιμετωπίζαμε την παράσταση με άλλο μάτι, γιατί απ’ τη στιγμή που υπάρχει η σχέση μεταξύ ποιήτριας και κειμένου- είτε ως έμπνευση, είτε ως βάση, είτε ως αφορμή, είτε ως τίτλος- δημιουργείται μια a priori κατάσταση που στην προκειμένη περίπτωση είναι η Μαρία Πολυδούρη η ίδια.
Κείμενο: Ρούλα Γεωργακοπούλου
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Σκηνικά- Κοστούμια: Ελένη Στρούλια
Μουσική: Αλέξανδρος Γκόνης
Χορογραφία: Χριστίνα Σουγιουλτζή
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Φωτογραφίες παράστασης: Σπύρος Στάβερης
Βοηθός σκηνοθέτη: Ζωή Δρακοπούλου
Την ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη ερμηνεύει η Ιωάννα Παππά.
Θησείον - Ένα θέατρο για τις τέχνες, Τουρναβίτου 7, Θησείο
Από 16 Απριλίου έως 17 Μαΐου