1. Το Βρώμικο Ψωμί – Διονύσης Σαββόπουλος (1972)Για πολλούς, το lp Το Βρώμικο Ψωμί είναι ο σημαντικότερος δίσκος του Διονύση Σαββόπουλου. Κυκλοφόρησε λίγο πριν την εκπνοή του 1972 και από τους πρώτους κιόλας στίχους του (“Κάτι μ’ αρρωσταίνει σ’ αυτήn την πολιτεία/ Και παίρνω σβάρνα τα φαρμακεία”) ο ακροατής καταλαβαίνει ότι δεν έχει να κάνει με ένα συμβατικό άλμπουμ. Είναι ένα πνεύμα αντικομφορμισμού που διαπνέει όλα τα κομμάτια και που κάνει την ακρόασή τους δύσκολη, ακόμα και σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια μετά. O οργιαστικός ήχος και τα κωδικοποιημένα μηνύματα των στίχων (όχι μόνο λόγω της λογοκρισίας από τη Χούντα) δημιουργούν μια ατμόσφαιρα ξεχωριστή και ανεπανάληπτη – ο ίδιος ο Σαββόπουλος δεν κατάφερε, ούτε καν αποπειράθηκε είναι η αλήθεια, να ξαναμπεί σε ανάλογο μονοπάτι. Μεταλλαγμένο ροκ εν ρολ στο Έλσα Σε Φοβάμαι, διασκευή στο The Wicked Messenger του Dylan στο Άγγελος Εξάγγελος, 9/8 στο Ζεϊμπέκικο, εφιαλτικό παιδικό τραγούδι στο Ολαρία Ολαρά, εμπειρίες από τη φυλακή στο Η Δημοσθένους Λέξις και βέβαια το πάντρεμα της καθ' υμάς παράδοσης με το αυτοσχεδιαστικό πνεύμα δυτικοτραφών ρευμάτων, συνθέτουν το παζλ ενός οριακού δίσκου ο οποίος, όπως έγραψε ο Γιώργος Νοταράς το 2003 στη Σούμα, “δεν έχει ακόμα δικαιωθεί”.
2. Μεταφοραί Εκδρομαί Ο Μήτσος – Δημήτρης Πουλικάκος (1976)
Την ίδια, περίπου, περίοδο που ο Σαββόπουλος βρισκόταν στο στούντιο για Το Βρώμικο Ψωμί, ο Δημήτρης Πουλικάκος ηχογραφούσε, με δανεικά λεφτά, το Μεταφοραί Εκδρομαί Ο Μήτσος. Αρκετά από τα τραγούδια που περιέχει είχαν γραφτεί ήδη από την προηγούμενη δεκαετία αλλά θα χρειάζονταν μερικά ακόμη χρόνια μέχρι να κυκλοφορήσουν, καθώς μόλις το 1976 δέχτηκε η Minos να τα εκδόσει – είχαν προηγηθεί αρκετές απορρίψεις από άλλες δισκογραφικές εταιρείες. Με τη συμμετοχή αρκετών μουσικών – μεταξύ τους και τα μέλη των Εξαδάχτυλος – ο Πουλίκας στήνει σε αυτό το άλμπουμ ένα ηχητικό πανηγύρι που γέρνει σαφώς προς το δυτικό ροκ. Με σκωπτική διάθεση ασκεί μπόλικη κοινωνική κριτική, έχοντας μάλλον στο νου του το χιουμοριστικό και άναρχο στυλ του Frank Zappa. Δεν λείπουν βέβαια και παραπομπές σε πιο δικά μας μουσικά στυλ, όπως στο ρεμπετοειδές Πες Μου Βρε Τρελή και στο ελαφρό-τανγκό του Σαν Δυο Πουλάκια. Στο οπλοστάσιο του Πουλικάκου περιλαμβάνονται μπόλικα ηλεκτρικά κιθαριστικά ριφ, πνευστά και δυνατά τύμπανα ενώ τα, πολλές φορές διπλοηχογραφημένα φωνητικά, ακούγονται σα να έρχονται από κάποιο περίεργο μέρος. Πρόκειται για σημαντική δουλειά που, όμως, πολλές φορές παραλείπεται από τα διάφορα αφιερώματα και άρθρα για το ελληνικό ροκ.
3. Ντέμο – Δημήτρης Καρράς (2009), Ερμηνεία: Στέφανος Ντρέκος, Κατερίνα Γιαννάκου, Κατερίνα Κουγιουμτζή, Βαγγέλης Ρωμιός, Νέλλη Ξυδούς, Χαράλαμπος Γαργανουράκης, Αρετή Κετιμέ, Ζίνα Αρβανιτίδη, Πάνος Κατσιμίχας)Όταν αποφάσισε να κυκλοφορήσει τον πρώτο του προσωπικό δίσκο, ο Δημήτρης Καρράς είχε ήδη 10 χρόνια που βρισκόταν στα μουσικά μας πράγματα, είτε ως μέλος των συγκροτημάτων Παζλ, Βωξ και Επειδή, είτε ως ιδιοκτήτης του στούντιο Παζλ. Το Ντέμο του ακούγεται πολύ κοντά σε αυτό που δηλώνει ο τίτλος του. Οι ενορχηστρώσεις είναι λιτές, αρκούνται στα απαραίτητα, υπηρετώντας πάντα το ύφος του εκάστοτε τραγουδιού. Ίσως δεν εντυπωσιάζουν τα τραγούδια του Δημήτρη Καρρά, αλλά δεν μπορούν και να περάσουν απαρατήρητα. Η στίχοι του είναι αρκετά καλού επιπέδου και με πρωτότυπη θεματολογία σε αρκετές περιπτώσεις και οι μελωδίες του έχουν τον τρόπο να κολλάνε στο μυαλό, αν και περιορίζονται σε κάπως στενά πλαίσια. Η αλήθεια είναι, τελικά, ότι αυτό το άλμπουμ θα άξιζε αναφοράς ακόμα κι αν περιείχε μόνο το Λυπάμαι, ένα πανέμορφο ντουέτο του Καρρά με την Αρετή Κετιμέ, κεντημένο με το σαντούρι της τελευταίας. Υπάρχουν, όμως, και άλλες αξιόλογες στιγμές όπως τα Όλα Τα Φάρμακα Έχουν Βγει, Τραγουδάκι Για Ταινία και Πρωτοχορευτής.
Και ο κούκος...
4. Pet Sounds – The Beach Boys (1966)
Όταν ο Brian Wilson άκουσε την αμερικανική εκδοχή του Rubber Soul των Beatles, ήξερε ότι είχε μπροστά του μια σπουδαία πρόκληση: πώς θα μπορούσε να φτιάξει κάτι εξίσου καλό; Η απόσυρσή του από τις ζωντανές εμφανίσεις των Beach Boys και η αφοσίωσή του στη γραφή και στη στουντιακή δουλειά απέδωσαν καρπούς: το Pet Sounds θεωρείται σήμερα ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ της ποπ-ροκ ιστορίας. Και όχι άδικα, καθώς τα τραγούδια που περιέχει διαθέτουν πλούτο μελωδικό και στιχουργικό και ακούγονται ανέγγιχτα από το χρόνο ακόμα και σήμερα. Ο ήχος, ένας συνδυασμός ηλεκτρικών και ακουστικών οργάνων που ντύνουν τα ουράνια φωνητικά των μελών του γκρουπ, αποτελεί υπόδειγμα δουλειάς και αποτελεί αντικείμενο μελέτης για τους μουσικούς κάθε εποχής. Wouldn’t It Be Nice, Caroline No, Sloop John B, Don’t Talk, I Just Wasn’t Made For These Times και, βέβαια, το υπέροχο God Only Knows είναι μόνο μερικοί από τους λόγους για τους οποίους αξίζει κανείς να έχει αυτό το άλμπουμ στη δισκοθήκη του. Οι Beatles θα απαντούσαν την επόμενη χρονιά με το Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, οδηγώντας, άθελά τους, τον Wilson στο χείλος του γκρεμού – αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...