Σε μία αίθουσα σκοτεινή, με το μαύρο να υπερτερεί, η Κυρά της Ρω ρίχνει φως στα μύχια της ψυχής της και μοιράζεται βιώματα, σκέψεις, συναισθήματα. Ανοίγεται απλόχερα, συγκινεί, κάποτε ελαφρύνει την ατμόσφαιρα με το λεπτό της χιούμορ, μα κυρίως μας προβληματίζει. «Ποια η σημασία της ύπαρξής μας;» και πολλά ακόμη ερωτήματα μας δημιουργούνται παρακολουθώντας την ιστορία μίας γυναίκας που μέσα στην απελπισία του πολέμου και τη μάχη με τον εαυτό της ύψωνε την ελληνική σημαία στη Ρω για περίπου σαράντα συναπτά έτη.
Ο λόγος για την άκρως ενδιαφέρουσα παράσταση «Η Κυρά της Ρω», τον νέο θεατρικό μονόλογο του Γιάννη Σκαραγκά, που έλαβε χώρα για λίγες μόνο ημέρες στο Θέατρο Σφενδόνη κι έπεται να περιοδεύσει σε όλη την Ελλάδα. Σε σκηνοθεσία Κατερίνας Μπερδέκα η Φωτεινή Μπαξεβάνη ερμηνεύει τη Δέσποινα σ’ έναν μονόλογο συγκινητικό και ανθρώπινο.
Αναλυτικότερα…
«Ο μονόλογος εμπνέεται από τη ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη, της επονομαζόμενης «Κυρά της Ρω». Γεννημένη στο Καστελλόριζο, η Δέσποινα τόλμησε να παντρευτεί τον άντρα που έβοσκε τα ζωντανά του πατέρα της κόντρα στη θέληση της οικογένειά της, δεν δίστασε να μετακομίσει μόνη μαζί του στο ακατοίκητο νησί της Ρω μένοντας μόνη της για πολλά χρόνια μετά το θάνατό του αλλά και να εναντιωθεί στους εχθρούς, υψώνοντας καθημερινά την ελληνική σημαία απέναντι από τα τουρκικά παράλια…»
«Ο μονόλογος εμπνέεται από τη ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη, της επονομαζόμενης «Κυρά της Ρω». Γεννημένη στο Καστελλόριζο, η Δέσποινα τόλμησε να παντρευτεί τον άντρα που έβοσκε τα ζωντανά του πατέρα της κόντρα στη θέληση της οικογένειά της, δεν δίστασε να μετακομίσει μόνη μαζί του στο ακατοίκητο νησί της Ρω μένοντας μόνη της για πολλά χρόνια μετά το θάνατό του αλλά και να εναντιωθεί στους εχθρούς, υψώνοντας καθημερινά την ελληνική σημαία απέναντι από τα τουρκικά παράλια…»
Η παράσταση μας άρεσε πολύ, πρόκειται μάλιστα μέχρι στιγμής για έναν από τους πιο άρτιους μονολόγους της σεζόν. Η αφήγηση, αν και πολύ ενδιαφέρουσα, μας κούρασε ελάχιστα προς το τέλος, ωστόσο η Φωτεινή Μπαξεβάνη ήταν συνεπέστατη στην απόδοση του ρόλου της κι ερμήνευσε τη Δέσποινα με τρόπο εντυπωσιακό. Δεν υπήρξε έντονη κινησιολογία, αλλά οι λίγες κινήσεις της στον χώρο είχαν δύναμη, νόημα και συμπλήρωναν την εξίσου δυνατή ερμηνεία της. Η εναλλαγή των εκφράσεων και κατ’ επέκταση των συναισθημάτων ήταν γρήγορη έχοντας όλη την ώρα ως υπόβαθρο τη βαθιά εξομολογητική διάθεση. Την αλλαγή αυτήν προσπάθησε να αποδώσει και με τους χρωματισμούς στη φωνή της και τις παύσεις. Μία προσπάθεια που στο μεγαλύτερο μέρος της ήταν επιτυχής.
Με ελάχιστα αντικείμενα κι ένα σκηνικό λιτό και σκοτεινό, η ίδια κατάφερε να συνεπάρει τους θεατές και να τους διηγηθεί την ιστορία της ως Δέσποινας. Πιο αναλυτικά όσον αφορά στο σκηνικό, αυτό αποτελείτο από μαύρα αντικείμενα, σαν βάθρα, τα οποία είχαν ποικίλες χρήσεις. Άλλοτε περπατούσε πάνω, άλλοτε καθόταν, ενώ προς το τέλος άλλαξε τη διαρρύθμισή τους -κίνηση με συμβολισμό. Κάτω από ορισμένα από τα βάθρα υπήρχαν αντικείμενα που είχαν κυρίως σχέση με το υγρό στοιχείο (κουβάς με νερό, κούπα κ.ο.κ), το οποίο είναι βαρύνουσας σημασίας σε όλη την παράσταση. Ντυμένη στα μαύρα, με μία πολύ μικρή αλλαγή στην εμφάνισή της, προσθέτοντας και αφαιρώντας ένα μαύρο μαντίλι. Ιδιαίτερα δυνατό είναι το τέλος, οπότε αναπαρίσταται η συμβολική πράξη που άφησε την Κυρά της Ρω στην ιστορία, να υψώνει την ελληνική σημαία.
Η σκηνοθέτις, επομένως, κατάφερε να φέρει την ισορροπία προσθέτοντας τα απαραίτητα σε μία καθόλα δυναμική ερμηνεία. Η οπτική με την οποία επιχείρησε να αποδώσει το θεατρικό αυτό κείμενο θεωρώ ήταν επιτυχημένη. Πολύ σωστά εστίασε στο να φανεί ακριβώς ο ανθρώπινος χαρακτήρας του κειμένου. Εξάλλου ένα λιτό σκηνικό μεταφέρει πολλά περισσότερα στον θεατή, καθώς έχει τον χρόνο να επεξεργαστεί την πληροφορία που του δίδεται και να καταλάβει τη λειτουργία.
Ο φωτισμός ήταν ελάχιστος, σωστά κατανεμημένος συμβάλλοντας κι αυτός στην παθοποιία των θεατών. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στον εξαίρετο μουσικό, ο οποίος συνόδευε την αφήγηση της Φωτεινής Μπαξεβάνη, είτε με μελωδίες ανάλογες τω ψυχολογικών διακυμάνσεών της, είτε δημιουργώντας ήχους, όπως εκείνους των γλάρων. Όλα αυτά μόνο με ένα κόντρα μπάσο. Διακριτικός, παράλληλα καταλυτικής συμβολής.
Κλείνοντας παραθέτουμε τους στίχους εκείνους που μνημονεύονται και στην παρουσίαση της παράστασης. Μίας παράστασης που εμπνέει σεβασμό στον Άνθρωπο.
«Θέλω αντί για ίχνη, να αφήσω μια σημαία. Του ασήμαντου ανθρώπου, του κυριακάτικου τραπεζιού, της αρχαίας χαράς.»