Ο «Τροχονόμος Στην Τέχνη», η φράση που ακούμε τις τελευταίες μέρες, αφορά συγκεκριμένο άρθρο από το νομοσχέδιο για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Το πρόβλημα εντοπιζόταν στο σημείο όπου αναφερόταν πως «υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων δεν πρέπει να εμπεριέχουν υποκίνηση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων ή μέλους ομάδας, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού αλλά και ούτε να να εμπεριέχουν δημόσια πρόκληση σε τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος».
Μετά τις πρώτες αντιδράσεις από τον καλλιτεχνικό χώρο (και όχι μόνο), έγινε διευκρίνιση πως οι κυρώσεις δεν θα αφορούν τους δημιουργούς, αλλά τους παρόχους περιεχομένου, αυτούς δηλαδή που θα προβάλουν το τραγούδι, την ταινία ή οποιαδήποτε μορφής τέχνη (ή περιεχόμενο, γενικότερα) που σύμφωνα με τις αρχές δεν θα συμμορφώνεται στο παραπάνω πλαίσιο. Ακούγεται σαν να είμαστε πίσω στο μεσαίωνα; Ακούγονται ποδοβολητά και μυρίζουν καμένα βιβλία; Φίλες και φίλοι δυστυχώς οι ενδείξεις δεν είναι με το μέρος της προόδου!
Πολλοί καλλιτέχνες αντέδρασαν με αναρτήσεις στα social media, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος διαμαρτυρήθηκε με ανακοίνωση της, και το #AgainstArtCensorship έκανε το γύρο του διαδικτύου. Τελικά το αποτέλεσμα ήταν υπέρ της ελευθερίας λόγου και έκφρασης καθώς κατόπιν της πορείας που έγινε στο κέντρο της Αθήνας στις 11/2, το επίμαχο άρθρο τροποποιήθηκε: Αφαιρέθηκε το κομμάτι που αφορά τα πολιτικά φρονήματα, την περιουσία αλλά και τον συσχετισμν με «δημόσια πρόκληση σε τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος». Τέλος καλό όλα καλά;
Αν ήταν το συγκεκριμένο άρθρο αποτελούσε ένα μεμονωμένο γεγονός θα σας λέγαμε ότι έγινε κάποια λαθος διατύπωση ή πως κάποιος μπερδεύτηκε στο τυπογραφείο ή στα κεντρικά της κυβερνησης. Όμως τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες αντίστοιχες διατάξεις έχουν προχωρήσει και έχουν εγκριθεί και μάλιστα έχουν γίνει και συλλήψεις δημιουργώv, με πολύ πρόσφατη αυτή του rapper Pablo Hasel στην Ισπανία, που ναι μεν έγινε για δηλώσεις του στο Twitter, αλλά συνδέεται με το άρθρο 578 του ισπανικού ποινικού κώδικα. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο άρθρο είχε καταδικαστεί για ωραιοποίηση της τρομοκρατίας τον Νοέμβριο του 2020. Για έχετε μια αίσθηση, λόγω του συγκεκριμένου κομματιού του ποινικού κώδικα καταδικάστηκαν 70 άτομα τα τελευταία δύο χρόνια.
Άρα δε μιλάμε για κάποιο λάθος ή για κάποιο μακρινό σενάριο. Η τέχνη λογοκρίνεται και μάλιστα στη γειτονιά μας. Προσπάθειες πολλών ετών, πολλών καλλιτεχνών και κινημάτων ελευθερίας φαίνεται να μπαίνουν σε παρένθεση και για κάποιο λόγο, που αυτή τη στιγμή παραμένει ασαφής, γίνεται προσπάθεια ελέγχου του τι θα τραγουδάμε και του τι θα βλέπουμε αν αυτό δεν μπαίνει σε καλούπι και κουτάκι.
Αντίθετα με τον υπερπροστατευτισμό, η αμφισβήτηση και η συνεχής αναζήτηση σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας είναι βασικά χαρακτηριστικά της προόδου. Σε ένα σύγχρονο κοινωνικό σύνολο δεν θα πρέπει να ψάχνουμε εργαλεία για να κλείνουμε στόματα, αλλά εργαλεία για να γίνει καλύτερη η παιδεία και ο κόσμος να κατανοεί και να σέβεται τη διαφορετικότητα και τις διαφορετικές - πολλές φορές ακραίες - απόψεις που μπορεί να εκφράζονται μέσα από τη τέχνη. Δεν πρέπει να αποθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα ή να βάζουμε τα προβλήματα κάτω από το τραπέζι φυλακίζοντας όποιον διαφωνεί μαζί μας. Αυτά δεν είναι στοιχεία μιας ελεύθερης κοινωνίας.
Όλα καταλήγουν στο ότι η μικρή αυτή νίκη στην χώρα μας είναι μικρής σημασίας καθώς η πρόθεση και οι προσπάθειες περιορισμού του λόγου και της έκφρασης πρέπει να μας έχουν σε επαγρύπνηση για το μέλλον. Για φανταστείτε έναν κόσμο που δε θα μπορείτε να ακούσετε τους Pink Floyd επειδή κρύβουν επαναστατικά μηνύματα κατά του κατεστημένου ή που δεν θα μπορείτε να δείτε το Hangover επειδή έχει σεξιστικά αστεία. Στον ίδιο κόσμο μπορεί να πρέπει να πληρώσετε επειδή βάλατε δυνατά το αγαπημένο σας τραγούδι το οποίο έτυχε να είναι το... "Killing In The Name" των Rage Against The Machine. Κανείς μας δεν θέλει να ζήσει σε ένα τέτοιο κόσμο, γι' αυτό πρέπει να αντισταθούμε σε οποιουδήποτε είδους λογοκρισία. Με τα μέσα έχουμε, τις κουβέντες, τους δρόμους και τα πληκτρολόγια. Με το να μη σταματάμε να μοιραζόμαστε και να συζητάμε για ό,τι λογοκρίνεται.