Κεφάλαιο 3ο - It’s my mind and I think what I want…
Εισαγωγή
Ο ρόλος της τέχνης ποτέ δεν ήταν απλώς η διασκέδαση. Η ψυχαγωγία μάλλον είναι πιο σωστή λέξη, το να οδηγηθεί δηλαδή ο αποδέκτης λίγο παραπέρα, να αφυπνιστεί, να μοιραστεί με τον καλλιτέχνη – οδηγό νέες οπτικές γωνίες. Για την εκτέλεση αυτής της σπουδαίας αποστολής, μοναδική αλλά αναγκαία προϋπόθεση είναι η ελευθερία της έκφρασης. Κι αυτή, μόνο δεδομένη δεν είναι.
Η λογοκρισία έχει χτυπήσει όλες ανεξαιρέτως τις τέχνες, αλλά και τα μέσα ενημέρωσης και η λογοτεχνία δεν είχε καμιά ελπίδα να γλιτώσει. Κι αν με τη λέξη λογοκρισία συνειρμικά οδηγούμαστε σε μεσαιωνικές τελετουργικές καύσεις βιβλίων από ορκισμένους Ιεροεξεταστές, δυστυχώς η πραγματικότητα δεν είναι τόσο προφανής, ούτε σταματά στις παλιές, σκοτεινές εποχές. Βρίσκεται κρυμένη στα πιο απίθανα μέρη, πίσω από τις πιο απίθανες μάσκες.
Η κυκλοφορία ενός βιβλίου μπορεί ακόμα και σήμερα να απαγρευτεί σε μια συγκεκριμένη χώρα, με απόφαση μιας επιτροπής με την αντίστοιχη εξουσία, φαινόμενο καθόλου σπάνιο σε χώρες γνωστές για τον περιρισμό της ατομικής ελευθερίας, όπως οι αραβικές, αλλά και σε υποθετικά δημοκρατικές και προηγμένες κοινωνίες, όπως του Καναδά. Σε άλλες περιπτώσεις, τα βιβλία κυκλοφορούν ελεύθερα, αφού όμως γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις και περικοπές από τους...αρμόδιους. Πέρα από αυτές τις άμεσες ενέργειες, όμως, η πρόσβαση του αναγνώστη μπορεί να περιοριστεί με πάρα πολλούς τρόπους. Εκδοτικοί οίκοι, θρησκευτικοί και πολιτικοί άρχοντες, βιβλιοθηκάριοι, δάσκαλοι, γονείς, βιβλιοπώλες που αποφασίζουν την εξορία του βιβλίου από τη βιτρίνα του μαγαζιού τους, όλοι παίζουν το ρόλο τους στις περιπτώσεις λογοκρισίας και αμφισβήτησης που θα συναντήσουμε στο ταξίδι μας.
Και στην πορεία μας περιμένουν βιβλία που κατακρίθηκαν για λόγους θρησκευτικούς, κοινωνικο-πολιτικούς, σεξουαλικών ταμπού, ακατάλληλης γλώσσας, αλλά και λόγους που μοιάζουν εντελώς ακατανόητοι και σχετίζονται με την κουλτούρα συγκεκριμένης εποχής και χώρας.
Από το Satanic Verses έως το Alice's Adventures in Wonderland, ο δρόμος είναι μακρύς και γεμάτος εκπλήξεις...