Μέσα στη «θύελλα» του 2020 οι αντιδράσεις των καλλιτεχνών στα όσα καινούργια ζούσαμε ήταν ποικίλες. Είχαμε από αυτοσχέδιες συναυλίες και καθημερινές εμφανίσεις του ενός τραγουδιού μέχρι απόλυτη σιωπή. Είναι, όμως, δύσκολο να πιστέψει κανείς πως η σιωπή ορισμένων μουσικών την περίοδο αυτή συνοδεύεται από δημιουργική απραξία.
Ένα παράδειγμα που συχνά θυμάμαι, όταν φτάνω να σκέφτομαι αυτήν την κατάσταση τον τελευταίο καιρό, είναι οι Arcade Fire, οι οποίοι πριν από λίγους μήνες δήλωσαν πως ούτε λίγο ούτε πολύ έχουν έτοιμους δυο-τρεις δίσκους. Αντίστοιχα παραδείγματα μπορεί να βρει κανείς στο «χωριό» μας. Μπορεί ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου να έδωσε μόλις μία (αν και διπλή) περιβόητη διαδικτυακή συναυλία τη χρονιά που ετοιμαζόταν για μεγάλη περιοδεία, αλλά τα φρούτα αυτής της περιόδου θα τα δοκιμάσουμε στο μέλλον. Παρομοίως, ο Γιάννης Αγγελάκας παρουσίασε μαζί με τον Νίκο Βελιώτη στο Ηρώδειο τον δίσκο τους από το 2019, χωρίς κάποια άλλη δραστηριότητα μέχρι σήμερα. Υπάρχουν, βέβαια, και μουσικοί που παρέμειναν δημοσίως δραστήριοι με κυκλοφορίες δίσκων και εμφανίσεις σε διαδικτυακές συναυλίες.
Το ίδιο φαινόμενο μπορεί να παρατηρηθεί και στο επίπεδο των δισκογραφικών εταιρειών. Εκκωφαντική σιωπή δεν υπήρξε. Δεν θα μπορούσε άλλωστε, δεδομένων του διαστήματος προετοιμασίας και προγραμματισμού για μια κυκλοφορία ή της ανάγκης να διατηρηθεί η επαφή με το κοινό, καθώς επίσης και για κάποια έσοδα. Τα δισκοπωλεία, που συνήθως είναι πιο άδεια και από συνοικιακό σούπερ μάρκετ ένα πρωί της Τρίτης, έμειναν κλειστά. Όμως ταχυδρομικές και ψηφιακές αγορές καινούργιων δίσκων συνέχισαν, κουτσά-κουτσά, πλάι στο streaming. Ως παράδειγμα σκέφτομαι δύο από τις πιο δραστήριες και δημοφιλείς ανεξάρτητες δισκογραφικές στη χώρα μας. Από τη μία, η Inner Ear συνέχισε σχεδόν κανονικά τις κυκλοφορίες της με ωραίους δίσκους από το Παιδί Τραύμα και τους Strawberry Pills, μεταξύ άλλων. Στον αντίποδα, η Puzzlemusik κυκλοφόρησε μόνο έναν ζωντανά ηχογραφημένο jazz δίσκο (Next Step Quartet) και ένα ενδιαφέρον soundtrack στο «ξέφωτο» του Μαΐου (Σωτήρης Δεμπόνος), αναβάλλοντας ό,τι άλλο ετοιμαζόταν για το 2020.
Είναι η επαναδραστηριοποίηση της Puzzlemusik που με ώθησε σε αυτές τις σκέψεις. Σήμερα Παρασκευή κυκλοφόρησε το πρώτο κομμάτι του εγχειρήματος "Psychoacoustic Eye" από το σχήμα The Puzzle Is Cast, στο οποίο πρωτοστατεί ο Σωτήρης Δεμπόνος μαζί με τον Χρήστο Αλεξόπουλο, τον άνθρωπο πίσω από όλα τα «παζλ». Τους προηγούμενους μήνες διάφοροι καλλιτέχνες της Puzzlemusik (δεν ξέρουμε ακόμα ποιοι) συνεργάστηκαν εξ αποστάσεως με τον Σωτήρη Δεμπόνο για τη δημιουργία ενός κομματιού και ενός βίντεο. Στο σχετικό δελτίο τύπου αναφέρεται πως ένα τέτοιο κομμάτι θα δημοσιεύεται κάθε δεύτερη Παρασκευή, κάθε φορά από διαφορετικό καλλιτέχνη, αρχής γενομένης με το "O RIF*" στο οποίο συνέδραμε ο Γιώργος Κοντραφούρης. Αναφέρεται επίσης πως η ιδέα πηγάζει από τη θεωρητική συζήτηση περί «βραχυκύκλωσης» οπτικών και ακουστικών νεύρων, εξ ου και ο τίτλος. Το βίντεο του Δεμπόνου επιχειρεί κάτι τέτοιο, σαφώς από καλλιτεχνική και όχι από επιστημονική σκοπιά. Έχει ενδιαφέρον το πώς ακούμε με τα μάτια, μην αμφιβάλλετε ούτε στιγμή ότι όντως το κάνουμε, αλλά αυτήν την προσέγγιση θα την αφήσω στον συνάδελφο Ορέστη Καζασίδη που του αρέσουν κάτι τέτοια ερωτήματα.
Υπάρχουν πολλοί και πολύ ενδιαφέροντες καλλιτέχνες στην ομάδα της Puzzlemusik, από τον Μπάμπη Παπαδόπουλο και τον Αντώνη Λιβιεράτο μέχρι τον Billy Pod, τη Μαρία Λατσίνου και τους Ψύλλοι Στ' Άχυρα, οπότε είναι ενδιαφέρον να παρακολουθεί κανείς το "Psychoacoustic Eye" τους επόμενους μήνες. Το περισσότερο ενδιαφέρον, όμως, είναι αυτό που μπορεί να ξεχνάμε: ότι παρά τη διαταραχή στη ροή των ζωών μας, η δημιουργία δεν έχει σταματήσει. Όπως οφείλει. Κι αν το 2020 ήταν έτσι κι αλλιώς μια χρονιά με πολλές και ενδιαφέρουσες κυκλοφορίες, το παρατηρούμε κάθε μήνα, τα παραπάνω λειτουργούν σαν προδιάθεση, αν όχι επιβεβαίωση, πως το ίδιο θα ισχύει και για τη χρονιά που ξεκίνησε.