"Ψάξε τα πράγματά μου κι ανακάλυψέ με" έγραψε κάποτε ο Kurt Cobain σ΄ένα σημείωμα που άφησε στο κορίτσι του.
Αυτό ακριβώς έκανε ο σκηνοθέτης του Montage of Heck, Brett Morgen. 4000 σελίδες από προσωπικές σημειώσεις του Kurt Cobain, σκίτσα, φωτογραφίες, σκηνές από συναυλίες και προσωπικά βίντεο, ηχητικά αποσπάσματα, δημοσιεύματα, συνεντεύξεις του ίδιου αλλά και φιλικών και συγγενικών του προσώπων παίρνουν ζωή και κατακλύζουν την οθόνη για 132' τραβώντας απότομα χειρόφρενο την 5η Απριλίου 1994.
Σε αντίθεση με άλλα ντοκιμαντέρ, δεν υπάρχει αφήγηση ή επεξηγήσεις ή κάποιου είδους παρέμβαση στη ροή της ταινίας. Ο Brett Morgen περισσότερο ως μαέστρος και λιγότερο ως σκηνοθέτης θα διατάξει το πλούσιο υλικό χρονολογικά και θα το αφήσει να μας μιλήσει ελεύθερα, στον καθένα ξεχωριστά. Οι θεατές είμαστε απλοί μάρτυρες.
Ο ρυθμός του ντοκιμαντέρ, φρενιτικός, σταθερά επιταχυνόμενος, όμοιος με τη μανία που ενέδρευε μέσα στον ίδιο τον Cobain. Αυτή τη μανία θα τιμήσει o Brett Morgen έχοντας πλήρη εξουσιοδότηση και πρόσβαση σε υλικό από την οικογένεια και με παραγωγό την κόρη του Kurt Cobain, Frances ενώνοντας όλα τα κομμάτια με κινούμενες αναπαραστάσεις των Stefan Nadelman και Hisko Hulsing και ντύνοντας το ντοκιμαντέρ με την μουσική των Nirvana αλλά κι ακυκλοφόρητων κομματιών του Cobain (έχοντας ευτυχώς διασφαλίσει τα δικαιώματα χρήσης).
Το Montage of Heck αρχίζει από το σημείο μηδέν, με το γάμο των γονιών του, Wendy Ο' Conor και Donald Cobain. H μητέρα του Kurt μας μιλάει για τη γνωριμία της με τον πατέρα του Kurt, ουσιαστικά παραδέχεται πως παντρεύτηκε χωρίς να το πολυσκεφτεί, αλλά σπεύδει να το δικαιολογήσει λέγοντας πως τελικά έγιναν όλα για να γενηθεί ο Kurt, "ήταν της μοίρας" (!)
Μιλά με λατρεία για το μικρό Kurt και πως θα μπορούσε να μη το κάνει άλλωστε; Ο Kurt ήταν ένας ακαταμάχητος ξανθός άγγελος..
Αυτό ακριβώς έκανε ο σκηνοθέτης του Montage of Heck, Brett Morgen. 4000 σελίδες από προσωπικές σημειώσεις του Kurt Cobain, σκίτσα, φωτογραφίες, σκηνές από συναυλίες και προσωπικά βίντεο, ηχητικά αποσπάσματα, δημοσιεύματα, συνεντεύξεις του ίδιου αλλά και φιλικών και συγγενικών του προσώπων παίρνουν ζωή και κατακλύζουν την οθόνη για 132' τραβώντας απότομα χειρόφρενο την 5η Απριλίου 1994.
Σε αντίθεση με άλλα ντοκιμαντέρ, δεν υπάρχει αφήγηση ή επεξηγήσεις ή κάποιου είδους παρέμβαση στη ροή της ταινίας. Ο Brett Morgen περισσότερο ως μαέστρος και λιγότερο ως σκηνοθέτης θα διατάξει το πλούσιο υλικό χρονολογικά και θα το αφήσει να μας μιλήσει ελεύθερα, στον καθένα ξεχωριστά. Οι θεατές είμαστε απλοί μάρτυρες.
Ο ρυθμός του ντοκιμαντέρ, φρενιτικός, σταθερά επιταχυνόμενος, όμοιος με τη μανία που ενέδρευε μέσα στον ίδιο τον Cobain. Αυτή τη μανία θα τιμήσει o Brett Morgen έχοντας πλήρη εξουσιοδότηση και πρόσβαση σε υλικό από την οικογένεια και με παραγωγό την κόρη του Kurt Cobain, Frances ενώνοντας όλα τα κομμάτια με κινούμενες αναπαραστάσεις των Stefan Nadelman και Hisko Hulsing και ντύνοντας το ντοκιμαντέρ με την μουσική των Nirvana αλλά κι ακυκλοφόρητων κομματιών του Cobain (έχοντας ευτυχώς διασφαλίσει τα δικαιώματα χρήσης).
Το Montage of Heck αρχίζει από το σημείο μηδέν, με το γάμο των γονιών του, Wendy Ο' Conor και Donald Cobain. H μητέρα του Kurt μας μιλάει για τη γνωριμία της με τον πατέρα του Kurt, ουσιαστικά παραδέχεται πως παντρεύτηκε χωρίς να το πολυσκεφτεί, αλλά σπεύδει να το δικαιολογήσει λέγοντας πως τελικά έγιναν όλα για να γενηθεί ο Kurt, "ήταν της μοίρας" (!)Μιλά με λατρεία για το μικρό Kurt και πως θα μπορούσε να μη το κάνει άλλωστε; Ο Kurt ήταν ένας ακαταμάχητος ξανθός άγγελος..
“I was head over heels in love with that child” δηλώνει η μητέρα του. Οι εικόνες και τα βίντεο από τα πρώτα χρόνια της ζωής του είναι συγκινητικά. Και πραγματικά σφίγγεται η καρδιά σου ακούγοντας το δίχρονο Kurt ν' απαντάει στην ερώτηση "Ποιος είσαι;" με τη φωνούλα του... "Ι'm Kurt Cobain!!". Σκέφτεσαι, μακάρι να ζούσε παραπάνω..ίσως έβρισκε κάποια στιγμή λίγη γαλήνη..
O Kurt εξελίχθηκε σ' ένα υπερκινητικό παιδί. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της Wendy, ο πατέρας του Kurt δε μπορούσε να διαχειριστεί το ζωηρό γιό του και τον υποβίβαζε, τον έκανε να ντρέπεται συνέχεια. Κι αργότερα, όταν εκείνη πλέον δεν ήθελε να μείνει στο γάμο γιατί ήθελε κάτι παραπάνω απ' τη ζωή της, πήραν διαζύγιο, προκαλώντας περισσότερη ντροπή στο νεαρό τότε Kurt, αφού τα διαζύγια δεν ήταν και τόσο διαδεδομένα εκείνη την εποχή. Κάπως έτσι σβήνει σιγά σιγά και το χαμόγελο του Kurt απ τις φωτογραφίες..
"I remember feeling ashamed, for some reason. I was ashamed of my parents. I couldn't face some of my friends at school anymore, because I desperately wanted to have the classic, you know, typical family. Mother, father. I wanted that security, so I resented my parents for quite a few years because of that." Kurt Cobain
Ακολουθεί ο γάμος του πατέρα του με τη μητριά του, Jenny Cobain ο οποίος τάραξε ακόμα περισσότερο τις ισορροπίες. Ο Don Cobain είχε κάποτε υποσχεθεί στο γιό του πως δε θα ξαναπαντρευτεί κι εκείνος το είχε πάρει τοις μετρητοίς. Κι έπειτα άρχισαν οι δύσκολες στιγμές και οι "εξώσεις".. Η μητέρα του τον έστειλε στον πατέρα του γιατί δεν ήξερε τι να κάνει πια μαζί του. Ο Don και η Jenny μιλούν για την περίοδο που έμεινε μαζί τους ο ατίθασος κι αντιδραστικός έφηβος. Μέχρι που τελικά ούτε εκείνοι άντεξαν και ο Κurt μετακόμισε και πάλι στο θείο του κι έπειτα στους παππούδες του κι έπειτα πάλι στον πατέρα του. Απόρριψη από την οικογένεια, συνεχείς μετακομίσεις σε συγγενείς, ανασφάλειες, πόνοι στο στομάχι, κακές παρέες, μπάφοι διαφυγής, πρώτες σκέψεις για αυτοκτονία, τραυματική πρώτη φορά, εξευτελισμός στο σχολείο ...πρώτη αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας.
[photo: Kurt Cobain & Τracy Marander]
Oι δύο πλευρές της ιστορίας "πως ένα χαρούμενο παιδί βυθίζεται στην κατάθλιψη" ζωντανεύει με τις σχεδόν "προφητικές" συνεντεύξεις της οικογένειας αλλά και του ίδιου του Cobain αφήνοντας ένα "Γιατί" με κεφαλαίο ερωτηματικό να στριφογυρίζει στο μυαλό του θεατή, για πρόλογο. Πως είναι δυνατόν τόσοι άνθρωποι να μη μπορούν να διαχειριστούν έναν έφηβο, πως τα κατάφεραν έτσι;
Η αντίδραση στην αποξένωση, την εσωστρέφεια, την οργή, θα γίνει η στροφή του Cobain στην punk μουσική και τη μαριχουάνα για ν' αντιμετωπίσει την ψεύτικη και ξένη γι' αυτόν πραγματικότητα που συνοδευόταν με αφόρητους πόνους στο στομάχι. Η σύσταση της underground μπάντας, η σχέση του με την Tracy Marander, τα πρώτα live, οι πρώτες περιοδείες, το πρώτο review, η απογείωση της μπάντας, η ηρωίνη, ο πρώτος δίσκος, η εκτόξευση, η φήμη για την οποία δεν ήταν έτοιμος ψυχολογικά.. Κι έπειτα, η σχέση εξάρτησης με την Courtney Love, ο γάμος τους, ο ερχομός της κόρης τους, η απόφασή του για πρόωρο check-out.
Οι συνεντεύξεις με τον Krist Novoselic και την Courtney Love είναι αποκαλυπτικές, μάλλον για τους ίδιους περισσότερο. Το δεύτερο μισό του ντοκιμαντέρ είναι πιο πικάντικο, γεμάτο από προσωπικά βίντεο με την Love στο σπίτι τους. Η απεριόριστη και χωρίς προηγούμενο πρόσβαση στα αρχεία της οικογένειας μοιάζει σε σημεία σχεδόν με εισβολή. Σκηνές ιδιωτικές. Άλλες τρυφερές, άλλες αστείες αντιπαρατιθέμενες με πιο σκληρές κι αυτόκαταστροφικές που σίγουρα σε κάποιους θαυμαστές ίσως κακοφανούν. Αποκορύφωμα η σκηνή με το πρώτο κούρεμα της Frances, όπου ο Cobain με το ζόρι στέκεται όρθιος από τη χρήση ηρωίνης.
"His fantasy was to get to three million dollars and then become a junkie." λέει η Love. Δε θα σχολιάσω...
Εμείς θα δούμε τον υπερευαίσθητο και ιδιοφυή Cobain να δημιουργεί ασταμάτητα ψάχνοντας την ταυτότητά του σ' έναν αδιάφορο για εκείνον κόσμο, τον Cobain με ύφος "θέλω να πεθάνω" σε κάθε συνέντευξη τύπου, το ίνδαλμα της ροκ στη σκηνή να ξεσηκώνει χιλιάδες, τον εξαρτημένο από την Love Cobain, τον τρυφερό πατέρα.
Διαβάζοντας για το ντοκιμαντέρ ήμουν αρκετά διστακτική για το αποτέλεσμα. Ξέρετε πως είναι τα ντοκιμαντέρ όταν γίνονται με την ευλογία της οικογένειας.. Το Montage of Heck σίγουρα δεν είναι αγιογραφία. Είναι όμως η πιο όμορφη μορφή νοσταλγίας στη μέση ενός κυκλώνα grunge μουσικής, χωρίς προσωπικές κρίσεις, μια τελετή στη μνήμη του Kurt Cobain, όχι τόσο ως ίνδαλμα της rock αλλά ως άνθρωπο.
Η συμμετοχή της Courtney Love που εδώ δε μασάει τα λόγια της είναι σίγουρα στα συν αυτής της βιογραφίας, κάτι που δε συνέβη στην ταινία του Nick Broomfield "Kurt & Courtney" (1998). Μένω με μερικές απορίες βέβαια. Εφόσον όπως παρουσιάζεται, το διαζύγιο και η αντιμετώπιση από τον πατέρα του είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του Kurt γιατί η εμφάνισή του Don Cobain μ' αυτό το ένοχο ύφος είναι τόσο περιορισμένη; Και γιατί απουσιάζει ο ντράμερ των Nirvana Dave Grohl από το ντοκιμαντέρ; Ή ακόμα ο Buzz Osborne των Melvins, ο φίλος του που ακούμε να συζητάει μαζί του και να του λέει "ζούμε σε μια απομονωμένη κόλαση;"
Κάπως έτσι πέρασαν δύο ώρες και κάτι, μ' ένα ντοκιμαντέρ που αξίζει να παρακολουθήσετε με τα ηχεία τέρμα. Το Cine Φλοίσβος, στο οποίο είδαμε την avant premiere ανάμεσα σε θαυμαστές των Nirvana, ήταν εξαιρετική επιλογή. Κι όπως είπε σε μια σκηνή (μέσα σε αεροπλάνο) και ο Kurt.. "When you have fun, time flies". Να το δείτε!
Βαθμολογία: 8.0 /10
Kurt Cobain: Montage of Heck (2015)
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Brett Morgen
O Kurt εξελίχθηκε σ' ένα υπερκινητικό παιδί. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της Wendy, ο πατέρας του Kurt δε μπορούσε να διαχειριστεί το ζωηρό γιό του και τον υποβίβαζε, τον έκανε να ντρέπεται συνέχεια. Κι αργότερα, όταν εκείνη πλέον δεν ήθελε να μείνει στο γάμο γιατί ήθελε κάτι παραπάνω απ' τη ζωή της, πήραν διαζύγιο, προκαλώντας περισσότερη ντροπή στο νεαρό τότε Kurt, αφού τα διαζύγια δεν ήταν και τόσο διαδεδομένα εκείνη την εποχή. Κάπως έτσι σβήνει σιγά σιγά και το χαμόγελο του Kurt απ τις φωτογραφίες..
"I remember feeling ashamed, for some reason. I was ashamed of my parents. I couldn't face some of my friends at school anymore, because I desperately wanted to have the classic, you know, typical family. Mother, father. I wanted that security, so I resented my parents for quite a few years because of that." Kurt Cobain
Ακολουθεί ο γάμος του πατέρα του με τη μητριά του, Jenny Cobain ο οποίος τάραξε ακόμα περισσότερο τις ισορροπίες. Ο Don Cobain είχε κάποτε υποσχεθεί στο γιό του πως δε θα ξαναπαντρευτεί κι εκείνος το είχε πάρει τοις μετρητοίς. Κι έπειτα άρχισαν οι δύσκολες στιγμές και οι "εξώσεις".. Η μητέρα του τον έστειλε στον πατέρα του γιατί δεν ήξερε τι να κάνει πια μαζί του. Ο Don και η Jenny μιλούν για την περίοδο που έμεινε μαζί τους ο ατίθασος κι αντιδραστικός έφηβος. Μέχρι που τελικά ούτε εκείνοι άντεξαν και ο Κurt μετακόμισε και πάλι στο θείο του κι έπειτα στους παππούδες του κι έπειτα πάλι στον πατέρα του. Απόρριψη από την οικογένεια, συνεχείς μετακομίσεις σε συγγενείς, ανασφάλειες, πόνοι στο στομάχι, κακές παρέες, μπάφοι διαφυγής, πρώτες σκέψεις για αυτοκτονία, τραυματική πρώτη φορά, εξευτελισμός στο σχολείο ...πρώτη αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας.
[photo: Kurt Cobain & Τracy Marander]
Oι δύο πλευρές της ιστορίας "πως ένα χαρούμενο παιδί βυθίζεται στην κατάθλιψη" ζωντανεύει με τις σχεδόν "προφητικές" συνεντεύξεις της οικογένειας αλλά και του ίδιου του Cobain αφήνοντας ένα "Γιατί" με κεφαλαίο ερωτηματικό να στριφογυρίζει στο μυαλό του θεατή, για πρόλογο. Πως είναι δυνατόν τόσοι άνθρωποι να μη μπορούν να διαχειριστούν έναν έφηβο, πως τα κατάφεραν έτσι;
Η αντίδραση στην αποξένωση, την εσωστρέφεια, την οργή, θα γίνει η στροφή του Cobain στην punk μουσική και τη μαριχουάνα για ν' αντιμετωπίσει την ψεύτικη και ξένη γι' αυτόν πραγματικότητα που συνοδευόταν με αφόρητους πόνους στο στομάχι. Η σύσταση της underground μπάντας, η σχέση του με την Tracy Marander, τα πρώτα live, οι πρώτες περιοδείες, το πρώτο review, η απογείωση της μπάντας, η ηρωίνη, ο πρώτος δίσκος, η εκτόξευση, η φήμη για την οποία δεν ήταν έτοιμος ψυχολογικά.. Κι έπειτα, η σχέση εξάρτησης με την Courtney Love, ο γάμος τους, ο ερχομός της κόρης τους, η απόφασή του για πρόωρο check-out.
Οι συνεντεύξεις με τον Krist Novoselic και την Courtney Love είναι αποκαλυπτικές, μάλλον για τους ίδιους περισσότερο. Το δεύτερο μισό του ντοκιμαντέρ είναι πιο πικάντικο, γεμάτο από προσωπικά βίντεο με την Love στο σπίτι τους. Η απεριόριστη και χωρίς προηγούμενο πρόσβαση στα αρχεία της οικογένειας μοιάζει σε σημεία σχεδόν με εισβολή. Σκηνές ιδιωτικές. Άλλες τρυφερές, άλλες αστείες αντιπαρατιθέμενες με πιο σκληρές κι αυτόκαταστροφικές που σίγουρα σε κάποιους θαυμαστές ίσως κακοφανούν. Αποκορύφωμα η σκηνή με το πρώτο κούρεμα της Frances, όπου ο Cobain με το ζόρι στέκεται όρθιος από τη χρήση ηρωίνης.
"His fantasy was to get to three million dollars and then become a junkie." λέει η Love. Δε θα σχολιάσω...
Εμείς θα δούμε τον υπερευαίσθητο και ιδιοφυή Cobain να δημιουργεί ασταμάτητα ψάχνοντας την ταυτότητά του σ' έναν αδιάφορο για εκείνον κόσμο, τον Cobain με ύφος "θέλω να πεθάνω" σε κάθε συνέντευξη τύπου, το ίνδαλμα της ροκ στη σκηνή να ξεσηκώνει χιλιάδες, τον εξαρτημένο από την Love Cobain, τον τρυφερό πατέρα.Διαβάζοντας για το ντοκιμαντέρ ήμουν αρκετά διστακτική για το αποτέλεσμα. Ξέρετε πως είναι τα ντοκιμαντέρ όταν γίνονται με την ευλογία της οικογένειας.. Το Montage of Heck σίγουρα δεν είναι αγιογραφία. Είναι όμως η πιο όμορφη μορφή νοσταλγίας στη μέση ενός κυκλώνα grunge μουσικής, χωρίς προσωπικές κρίσεις, μια τελετή στη μνήμη του Kurt Cobain, όχι τόσο ως ίνδαλμα της rock αλλά ως άνθρωπο.
Η συμμετοχή της Courtney Love που εδώ δε μασάει τα λόγια της είναι σίγουρα στα συν αυτής της βιογραφίας, κάτι που δε συνέβη στην ταινία του Nick Broomfield "Kurt & Courtney" (1998). Μένω με μερικές απορίες βέβαια. Εφόσον όπως παρουσιάζεται, το διαζύγιο και η αντιμετώπιση από τον πατέρα του είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του Kurt γιατί η εμφάνισή του Don Cobain μ' αυτό το ένοχο ύφος είναι τόσο περιορισμένη; Και γιατί απουσιάζει ο ντράμερ των Nirvana Dave Grohl από το ντοκιμαντέρ; Ή ακόμα ο Buzz Osborne των Melvins, ο φίλος του που ακούμε να συζητάει μαζί του και να του λέει "ζούμε σε μια απομονωμένη κόλαση;"
Κάπως έτσι πέρασαν δύο ώρες και κάτι, μ' ένα ντοκιμαντέρ που αξίζει να παρακολουθήσετε με τα ηχεία τέρμα. Το Cine Φλοίσβος, στο οποίο είδαμε την avant premiere ανάμεσα σε θαυμαστές των Nirvana, ήταν εξαιρετική επιλογή. Κι όπως είπε σε μια σκηνή (μέσα σε αεροπλάνο) και ο Kurt.. "When you have fun, time flies". Να το δείτε!
Βαθμολογία: 8.0 /10
Kurt Cobain: Montage of Heck (2015)
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Brett Morgen
Δείτε το trailer και φυσικά μη διστάσετε να μοιραστείτε τις σκέψεις σας στα σχόλια παρακάτω.