Το κουρδιστό πορτοκάλι στο Θέατρο Κιβωτός

Όταν αποφασίζεις να πας να δεις το Κουρδιστό Πορτοκάλι στο θέατρο, ξέρεις ότι δεν πρόκειται για μία ευχάριστη θεατρική παράσταση με την έννοια ότι δεν πας να γελάσεις και να φύγεις με ανάλαφρη καρδιά. Ακόμα και να μην έχεις δει την ταινία ή διαβάσει το βιβλίο, ξέρεις ότι πρόκειται για ένα σκληρό έργο που διαπραγματεύεται τη βία και την ωμότητα στην κοινωνία που προκαλείται από τις συμμορίες των δρόμων. 

Το θεατρικό βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Άγγλου συγγραφέα Άντονυ Μπερτζες (1917-1993) το οποίο έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη, όχι μία αλλά δύο φορές. Η πρώτη μεταφορά έγινε από τον Άντυ Γουόρχολ το 1965 με τον τίτλο Vinyl ενώ η δεύτερη γνωστή σε όλους μας και μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία δεν είναι άλλη από αυτή του Στάνλευ Κιούμπρικ, το 1971. Η ταινία, όπως και το βιβλίο άλλωστε, περιέχει σκληρές εικόνες βίας με αποτέλεσμα να απαγορευτεί η προβολή της σε αρκετές χώρες, καθώς ύστερα από την προβολή της, ξέσπασε κύμα εγκληματικότητας από ανθρώπους που μιμούνταν τους πρωταγωνιστές! Στη Μεγάλη Βρετανία το Κουρδιστό Πορτοκάλι βγήκε στις αίθουσες μόνο μετά τον θάνατο του Κιούμπρικ το 1999. 

Σἠμερα πλέον η ταινία έχει μπει στη λίστα με τις δημοφιλέστερες ταινίες του περασμένου αιώνα, αποτελεί σημείο αναφοράς στη φιλμογραφία του Στάνλευ Κιούμπρικ, ενώ προβάλλεται συχνά σε παγκόσμια κινηματογραφικά φεστιβάλ και αφιερώματα.

Η παράσταση που παρακολουθήσαμε στο θέατρο “Κιβωτός”, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα, ελάχιστα διαφέρει από την ταινία. Αντιθέτως μάλιστα, είναι το ίδιο καλή, το ίδιο ωμή και “δυνατή” στο μυαλό και την καρδιά του θεατή όσο και στη μεγάλη οθόνη. 

Ο πρωταγωνιστής μας, ο Άλεξ, τον οποίο υποδύεται ο εξαιρετικός Κωνσταντίνος Ασπιώτης, δεν είναι καθόλου καλό παιδί. Δεν πάει στο σχολείο του το πρωί και δρα κυρίως τη νύχτα, υπόγεια, μυστικά, έχοντας γίνει ο εγκέφαλος και ο αρχηγός μία συμμορίας που έχει στήσει με τους τρεις κολλητούς του. Σε μία κοινωνία χωρίς έννομη τάξη, με έξαρση της εγκληματικότητας, σε μία πόλη όπου κυριαρχεί ο φόβος τις νύχτες, δύσκολα κυκλοφορεί άνθρωπος. Ο Άλεξ όμως και η παρέα του, πίνουν το γεμάτο μορφίνες “δυναμωτικό” γάλα τους και κάθε βράδυ διασκεδάζουν σπέρνοντας τον τρόμο, τον πόνο και το θάνατο. Μέχρι που η ομάδα θα προδώσει τον Άλεξ, που δείχνει υπεροψία με τις αρχηγικές του τάσεις -έτσι δε γίνεται άλλωστε πάντα;- και ο Άλεξ θα βρεθεί στη φυλακή. Εκεί δεν τον βλέπουμε καθόλου μετανιωμένο για τις βάναυσες πράξεις του, σα να μην κυλάει καθόλου στο αίμα του λίγη ανθρωπιά, λίγη συμπόνια, λίγη αγάπη για το συνάνθρωπο. Προσποιείται όμως καλά και έτσι καταφέρνει να γίνει το πειραματόζωο σε ἐνα κυβερνητικό πείραμα, μία νέα επαναστατική μέθοδο, που σωφρονίζει και τον χειρότερο εγκληματία, που αποσκοπεί στην εξάλειψη κάθε επαναστατικού κινήτρου του πολίτη. Χρησιμοποιώντας το ίδιο το “όπλο” του Άλεξ, τη βία, τον βλέπουμε σε μία σειρά πειραμάτων να αντέχει, να ταράζεται, να υποφέρει, να βασανίζεται. Να γίνεται από βασανιστής, το θύμα βασανισμού. 

Βλέπουμε την πορεία του από κοινωνικό απόβρασμα, από αναρχικό στοιχείο, να καταδυναστεύουν την ύπαρξη του καταστέλλοντας τη βούλησή του, αφήνοντάς τον ένα ξεζουμισμένο πορτοκάλι και εντέλει να τον ενσωματώνουν στο σαπισμένο σύστημα, να γίνεται το γρανάζι του. 

Η παράσταση είναι μια υπερπαραγωγή σε επίπεδο ηθοποιίας και κινησιολογίας, ἐνα πολύ απαιτητικό έργο, δεμένο τόσο αρμονικά με τη μουσική, τα σκηνικά, τα φώτα τα κοστούμια. Το πολυεπίπεδο σκηνικό που έχει στηθεί έξυπνα είναι εντυπωσιακό: η ψυχρότητα του σίδερου επικρατεί και δημιουργεί μία υπόγεια, σκοτεινή αίσθηση στον θεατή σε συνδυασμό με τα δερμάτινα μαύρα ρούχα των πρωταγωνιστών. Πρόκειται για το τέλειο “ταίριασμα” ήχου, εικόνας, κίνησης πάνω στην τέχνη της υποκριτικής που η αυθεντία της σκηνοθεσίας Γιάννης Κακλέας μας πρόσφερε.

Η ερμηνεία του Κωνσταντίνου Ασπιώτη στο ρόλο του Άλεξ είναι εξαιρετική, δεν περιμέναμε βέβαια τίποτα λιγότερο από έναν τόσο ταλαντούχο ηθοποιό που έχει αποδείξει την αξία του σε δύσκολες παραστάσεις (Rocky Horror Show, Αρμαντέιλ). Το απόλυτο “δόσιμό” του πάνω στη σκηνή καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, η ανυπέρβλητη ενέργειά του, οι απαιτητικές σκηνές, οι εξαντλητικές καταστάσεις στις οποίες υποβάλλεται και η κίνησή του σε κάνουν να θαυμάζεις για άλλη μία φορά το ταλέντο του. 

Οι συμπρωταγωνιστές του, βέβαια, δεν πάνε πίσω στο ταλέντο. Οι αλλαγές ρόλων των ηθοποιών που τον πλαισιώνουν, του Κωνσταντίνου Γιαννακόπουλου, του Λάμπρου Κτέναβου, της Μένης Κωνσταντινίδου, του γνωστού μας από τους Abovo Φάνη Παυλόπουλου, του Γιώργου Στάμου, της Αγγελικής Τρομπούκη και του Βαγγέλη Χατζηνικολάου άλλοτε σαν μέλη της συμμορίας, άλλοτε σαν θύματα, άλλοτε σαν αστυνομικοί ήταν καταπληκτικοί. Ιδιαίτερη μνεία θα κάνουμε στην Αγγελική Τρομπούκη, η οποία επιμελήθηκε και την κινησιολογία της παράστασης, ένα πολύ σημαντικό συστατικό για την επιτυχία της. 

Σίγουρα μία από τις καλύτερες παραστάσεις της χρονιάς, που αξίζει κάθε δευτερόλεπτο του χρόνου σας.

Σχετικό θέμα

Συνεντεύξεις

«Ευτυχώς τα παιδιά της Ελευσίνας παίζουν ακόμα βόλους»: μια συνέντευξη με το σκηνοθέτη Χρήστο Δήμα