Θυμάμαι ακόμα το φίλο μου τον Μάκη, να έρχεται περιχαρής στο σπίτι μου κραδαίνοντας έναν δίσκο στο χέρι...
«Άκου αυτή τη δισκάρα!».
Ο δίσκος έπαιξε και ξανάπαιξε και ξανάπαιξε κι οι dEUS έγιναν και για μένα, αλλά και για πολύ κόσμο, ένα σημείο αναφοράς για την ευλογημένη, μουσικά τουλάχιστον, δεκαετία του ‘90.
Το πολύ κάλο άλμπουμ “Worst Case Scenario” του 1994 ακολούθησε το εξίσου καλό “In A Bar, Under The Sea” του 1996 με μια μουσική ποικιλομορφία που θα τους χαρακτηρίζει από εκεί και στο εξής.
Άλλωστε, δεν επεδίωξαν ποτέ να έχουν μία συγκεκριμένη μουσική ταυτότητα. «Δεν θέλεις να επαναλαμβάνεις τον εαυτό σου, αλλά θέλεις να έχεις και να διατηρείς το δικό σου στυλ», έχει δηλώσει ο Tom Barman, frontman και ηγέτης του συγκροτήματος. «Θέλεις να δοκιμάζεις νέα πράγματα, ό,τι αισθάνεσαι ότι είναι φρέσκο εκείνη τη στιγμή».
Με αρκετές αλλαγές στη σύνθεσή τους κατά τη διάρκεια των χρόνων, αλλά με τους Tom Barman (κιθάρα, φωνή), Klaas Janzoons (πλήκτρα, βιολί) να παραμένουν από την αρχή σταθερά μέλη τους, οι dEUS κυκλοφόρησαν άλλα έξι άλμπουμ και το συγκρότημα καθιερώθηκε ως μια από τις πλέον ευρηματικές και εμπνευσμένες μπάντες της γενιάς της. Και το 2023 ήρθε το όγδοο άλμπουμ τους “How to Replace It”.
Με αφορμή την εμφάνισή τους στο F την 1η Νοεμβρίου και με opening act τους Yeah!, μίλησα με τον τραγουδιστή και ψυχή της μπάντας, Tom Barman, για μουσική, για την Ελλάδα και για άλλα πολλά…
M.G.: Θυμάμαι κάτι χαρακτηριστικό από συναυλία σας στην Ελλάδα. Είναι από το Rockwave του 1999. Παίζετε το “Suds and Soda”. Λίγο πιο πέρα υπάρχει μια εγκατάσταση για bungee jumping. Είναι μια κοπέλα πάνω έτοιμη, αλλά φοβάται να πέσει. Και σταματάτε σε εκείνο το σημείο του τραγουδιού που έχει παύση και φωνάζεις ότι αν δεν πέσει, δεν συνεχίζετε. Ο κόσμος φωνάζει όλος μαζί, εκείνη πέφτει και «μπαίνετε» στο κομμάτι ξανά με τα μπούνια. Και φυσικά από κάτω, χαμός!
Tom Barman: (Γελάει) Φυσικά και το θυμάμαι! Ήταν μια πολύ χαρακτηριστική στιγμή. Την είδα από την σκηνή και περίμενα να πέσει ώστε να συνεχίσω το τραγούδι. Το ίδιο και ο κόσμος από κάτω. Ήταν πραγματικά κάτι που θα θυμάμαι πάντα, φαντάζομαι το ίδιο ισχύει και για τους παρόντες σε εκείνη την συναυλία.
M.G.: Βαριέσαι τις συνεντεύξεις;
T.B.: Όχι, καθόλου! Μην νομίζεις ότι κάνουμε συχνά. Περάσαμε πάρα πολύ καιρό στο στούντιο για να ετοιμάσουμε τον τελευταίο δίσκο, καθώς και καινούργια πράγματα που δουλεύουμε. Δεν είχαμε επαφή με πολύ κόσμο. Είσαι ο πρώτος που μιλάμε εδώ και μισό χρόνο.
M.G.: Αλήθεια; Σε ευχαριστώ πολύ. Θέλω να το κάνω ενδιαφέρον για σένα. Πες μου το τελευταίο τραγούδι που άκουσες και σε κατέπληξε.
T.B.: Λοιπόν, άκουσα πρόσφατα τον τελευταίο δίσκο των “The The” ("Ensoulment") και μου έκανε εντύπωση. Ήταν πραγματικά αξιόλογος. Είχαν πολλά χρόνια να βγάλουν studio album. Άκουσα, επίσης, αρκετή ηλεκτρονική μουσική καθώς και τζαζ, αλλά δεν θυμάμαι να σου πω τώρα ονόματα.
M.G.: Συνήθως ρωτάνε «Τι θα μας παίξεις στη συναυλία; Μπλα μπλα μπλα». Φαντάσου ότι είσαι Αθήνα, έχεις άπλετο χρόνο και δεν έχεις να κάνεις συναυλία. Τι θα έκανες;
T.B.: Εδώ και πολλά χρόνια, στις περιοδείες απόκτησα ένα χόμπι. Όταν έχω χρόνο, όπου κι αν βρίσκομαι, σε κάθε πόλη, παίρνω τους δρόμους και τραβάω φωτογραφίες. Ξεκινώ να περπατώ και πηγαίνω όπου με βγάλει ο δρόμος. Αποφεύγω τα ταξί (γελάει), δεν βάζω GPS και προχωρώ με τη φωτογραφική μου μηχανή και τραβάω φωτογραφίες. Οτιδήποτε τραβήξει την προσοχή μου και μου φανεί ενδιαφέρον. Δεν προσπαθώ να βγάλω «τουριστικές» φωτογραφίες. Παίζω με σκιές, φώτα, κτίρια, πρόσωπα, ό,τι με συγκινήσει πραγματικά.
M.G.: Πολύ ενδιαφέρον και σχετικό με τα ενδιαφέροντά σου: Διάβασα ότι έχεις σκηνοθετήσει και μία ταινία, το “Any Way The Wind Blows“ (2003). Πώς ήταν αυτό σαν εμπειρία;
T.B.: Υπέροχη. Έχω ετοιμάσει, μάλιστα, και ένα δεύτερο σενάριο και οι παραγωγοί μου είναι σε διαδικασία να βρούνε χρηματοδότες, ώστε να γυρίσουμε την ταινία. Βέβαια, δεν περιμένω με σταυρωμένα τα χέρια να γίνει αυτό. Παραλληλα δουλεύουμε με την μπάντα στο στούντιο νέο υλικό.
M.G.: Έχεις ακούσει κάτι από ελληνική μουσική; Υπάρχει κάτι που να σου έχει κάνει εντύπωση;
T.B.: (Γελάει) Δεν είμαι ο κατάλληλος για να απαντήσω. Σίγουρα δεν ακούω μουσική με γεωγραφικά κριτήρια. Ακούω μουσική όπως μου έρχεται κι όπως νοιώθω εκείνη την στιγμή. Μπορεί να έχω ακούσει κάτι ελληνικό, αλλά για να μην το θυμάμαι, δεν θα μου έκανε εντύπωση. Και ξέρεις, ακούω πολύ web radio, που παίζει από παντού μουσικές.
M.G.: Μπορεί η μουσική να αλλάξει τον κόσμο;
T.B.: Λοιπόν, πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο που είχε σχέση με την Taylor Swift, η οποία έχει γίνει τόσο δημοφιλής και γνωστή καλλιτέχνης, που είναι σε θέση να μιλά απευθείας με πολιτικούς για σοβαρά θέματα της κοινωνίας, όπως η υγεία, η παιδεία και άλλα.
Σαφώς κι ένα τραγούδι δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά ένας ή μια καλλιτέχνης με μεγάλη επιρροή και αναγνωρισιμότητα, ειδικά τώρα με όλα αυτά τα social media που υπάρχουν, είμαι σίγουρος πως μπορεί να κάνει πράγματα προς την αλλαγή. Απλά δεν ξέρω αν αυτό είναι τελικά καλό ή κακό…
M.G.: Μιλάς πιθανώς για δημοφιλείς καλλιτέχνες που μπορεί να έχουν «περίεργες» ιδέες για τους ανθρώπους, για τη δημοκρατία (φασίστες κλπ.);
T.B.: Ακριβώς, αυτό είχα στο μυαλό μου. Πραγματικά όμως, κάθε μουσικός ή καλλιτέχνης που είναι «σοβαρός» και αγαπά πραγματικά αυτό που κάνει, μπορεί κάθε λεπτό, κάθε στιγμή να αλλάζει τον κόσμο. O Bonnie "Prince" Billy έχει πει κάτι πολύ ωραίο: «Νομίζω ότι τα πάντα έχουν χαλάσει και γράφοντας ένα τραγούδι έχω την αίσθηση ότι κάτι μπορώ να διορθώσω έστω και λίγο». Αυτός είναι, κατ΄ εμέ, ένας υπέροχος τρόπος σκέψης. Οι τέχνες γενικά και η μουσική δεν έχουν σχέση με την πολιτική, αλλά σε βαθύτερο επίπεδο, συναισθηματικά και πνευματικά, μπορούν να μας επηρεάσουν και —γιατί όχι;— να αλλάξουν τον κόσμο.
Φαντάσου έναν κόσμο χωρίς μουσική, χωρίς ζωγραφική, χωρίς ποίηση ή λογοτεχνία. Δεν θα «την πάλευα» ούτε 25 λεπτά!
M.G.: Για πες μου τώρα. Τελικά είναι απάντηση ή ερώτηση το “How to Replace it”; (ο τίτλος του τελευταίου τους άλμπουμ).
(Γελάει) Καλή ερώτηση αυτή! Νομίζω ότι είναι και τα δύο. Υπάρχει η καταφατική ανάγνωση του πώς να το κάνεις —φυσικά δεν προσπαθούμε να επιβάλουμε πώς θα ζήσει τη ζωή του κάποιος—, αλλά επειδή κι εγώ ο ίδιος είμαι γεμάτος ερωτήματα, είναι επίσης και ερώτηση. Ως καλλιτέχνες δεν επιβάλουμε κάποια άποψη, αλλά μια σωστή ερώτηση μπορεί να μας προσφέρει μια άλλη οπτική.
M.G.: Ποιο είναι το “Vantage Point” των dEUS ως μπάντα; (τίτλος άλμπουμ του 2008)
T.B.: (Γελάει) Συνεχίζεις, βλέπω. Κατά τη δημιουργία μας και στην αρχή της πορείας μας δεν είχαμε τίποτα ούτε περιμέναμε τίποτα. Το μόνο που μας ένοιαζε ήταν να παίξουμε. Τώρα, πια, μεγαλώσαμε, είμαστε αρκετά χρόνια μπάντα, έχουμε μισό μάτι στο παρελθόν και άλλο ενάμιση στο μέλλον. Δεν είμαστε νέοι, δεν είμαστε και δεινόσαυροι (γελάει). Είμαστε πρακτικά κάπου στη μέση. Αλλά αυτό που μας απασχολεί είναι το μέλλον, και φυσικά το μέλλον της μουσικής μας και η ποιότητά του. Περνάμε τον τελευταίο καιρό κάθε μέρα στο στούντιο και πραγματικά το απολαμβάνουμε, όπως παλιά, ίσως ακόμα και περισσότερο. Κι ο στόχος μας είναι το μέλλον.
M.G.: Ποιο είναι το μεγαλύτερο λάθος στη ζωή και στην καριέρα σου;
T.B.: Είναι τόσο πολλά. Τι να πρωτοπώ τώρα; Κοίτα, αν πεθάνω αύριο, θα φύγω ευτυχισμένος. Έκανα ό,τι πραγματικά ήθελα. Αυτό που έκανα μου χάριζε απόλυτη ελευθερία εδώ και 30 χρόνια. Δεν μπορώ να σκέφτομαι τα πιθανά λάθη. Θα ήταν πραγματικά περίεργο να μην έχω κάνει λάθη. Τι είδους προσωπικότητα είναι κάποιος που δεν κάνει λάθη; Έχω κάνει πολλά, αλλά είναι μέρος της «διαδρομής» (γελάει).
M.G.: Μια ερώτηση που θα ήθελες να απαντήσεις και που ποτέ δεν σου έκαναν;
T.B.: Δεν ήθελα ποτέ να πω κάτι συγκεκριμένο, ειδικά σε συνεντεύξεις. Αγαπημένες συνεντεύξεις είναι αυτές που δεν καταλαβαίνεις ότι είναι συνέντευξη. Μια όμορφη συνομιλία μεταξύ δύο τύπων. Εξάλλου, αν αισθανθώ την ανάγκη να εκφράσω κάτι συγκεκριμένο, θα το κάνω με τους στίχους μου.
M.G.: Ελπίζω να μην σε έκανα να βαρεθείς!
T.B.: Όχι, καθόλου. Ανυπομονώ να έρθω Αθήνα την Παρασκευή, να παίξουμε!
M.G.: Και εμείς το ίδιο! Ραντεβού στο Fuzz.
(Ευχαριστώ για τη βοήθεια τον Σ. Μυρογιάννη και τον Β. Μπέκα)
Οι dEUS θα εμφανιστούν την Παρασκευή 1 Νοεμβρίου στο Fuzz Club, μαζί με τους Yeah! Περισσότερες πληροφορίες και εισιτήρια εδώ.