Η κινέζικη ταινία επιστημονικής φαντασίας «Περιπλανώμενη Γη» (διεθνής τίτλος:“The Wandering Earth”) διαθέτει όλα τα προαπαιτούμενα ενός χολιγουντιανού μπλοκμπάστερ με μια επίγευση κινέζικης πρωτοπορίας. Από τα τέλη Απριλίου είναι διαθέσιμη στο Netflix. Άραγε αξίζει να της αφιερώσετε δύο ώρες από τη ζωή σας;
Λίγα λόγια για την υπόθεση
Βρισκόμαστε στο έτος 2061 και ο Ήλιος έχει πάψει να είναι σύμμαχος της ζωής μας όπως τον γνωρίζουμε. Η παγκόσμια κυβέρνηση έχει θέσει σε εφαρμογή ένα φιλόδοξο σχέδιο για την μετακίνηση του πλανήτη μας στο Άλφα Κενταύρου μέσω υπερκινητήρων. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού καταστροφικά καιρικά φαινόμενα μαστίζουν την επιφάνεια της Γης, που υποχρεώνουν τον πληθυσμός να βρει καταφύγιο σε υπόγειες πολιτείες.
Τα τελευταία δεκαεφτά χρόνια ο αστροναύτης Liu Peiqiang βρίσκεται στον διαστημικό σταθμό που φροντίζει για την σωστή πλοήγηση του πλανήτη μας. Πίσω στη Γη, ο γιος του Peiqiang αποφασίζει να γιορτάσει τον κινέζικο νέο χρόνο με ένα ταξίδι στην επιφάνεια. Όμως, καθώς η Γη πλησιάζει τον Δία, παγιδεύεται στο βαρυτικό του πεδίο και αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για να αποφευχθεί η σύγκρουση που θα σημάνει το οριστικό της τέλος.
Αν έπρεπε να κατονομάσω σύγχρονους Κινέζους σκηνοθέτες, δύσκολα θα έφτανα πέρα από τον Ang Lee και τον Zhang Yimou. Παλιές καραβάνες κι οι δυο τους. Ο μεν Lee βρίσκεται εδώ και χρόνια στο Χόλιγουντ, ενώ το “The Great Wall” του 2016 μού γέννησε αμφιβολίες, αν ο Yimou μπορεί να ξαναφτάσει στο επίπεδο παλαιότερων ταινιών του. Ίσως το φετινό του “Shadow” να με κάνει να αλλάξω γνώμη.
Ο νεαρός Frant Gwo σίγουρα δεν ανήκει στα μεγάλα ονόματα της κινεζικής κινηματογραφικής βιομηχανίας. Η «Περιπλανώμενη Γη» αποτέλεσε ένα στοίχημα τόσο για τον ίδιο, όσο και για όσους τον εμπιστεύτηκαν. Ο Gwo παρέλαβε ένα σενάριο βασισμένο σε έργο ενός από τους σπουδαιότερους σύγχρονους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας και ένα αξιοσέβαστο μπάτζετ 50 εκατομμυρίων δολαρίων. Παρέδωσε μια ταινία που κατέγραψε ιστορικά νούμερα όχι μόνο στο κινέζικο, αλλά και στο παγκόσμιο box office. Κάπως έτσι, το Netflix, που παρεμπιπτόντως δεν λειτουργεί –τουλάχιστον όχι νόμιμα– στην Κίνα, αγόρασε τα δικαιώματα της ταινίας και την σέρβιρε στους θεατές ανά την Γη.
Ενδεχομένως να έχετε ακουστά το βιβλίο επιστημονικής φαντασίας «Το πρόβλημα των τριών σωμάτων» του Κινέζου συγγραφέα Liu Cixin, το οποίο κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Sελίνι (και αναμένεται να δούμε στον κινηματογράφο). Η «Περιπλανώμενη Γη» βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Cixin. Ωστόσο, η υπόθεση έχει υποστεί τόσο ριζικές αλλαγές που την καθιστούν σχεδόν αγνώριστη. Το σενάριο είναι ελαφρώς ακατανόητο έως σαχλό, καθώς οι ήρωες ωθούνται σε αψυχολόγητες επιλογές με μοναδικό στόχο να προαχθεί η δράση. Επίσης, το μοντάζ παρουσιάζει κενά και λογικά άλματα, αποκαλύπτοντας σεναριακές προσαρμογές της τελευταίας στιγμής. Σε ορισμένες σκηνές μοιάζει απλώς με ακόμα μια χολιγουντιανή ταινία καταστροφής και το μόνο που τη διαφοροποιεί είναι η εξωτερική εμφάνιση των πρωταγωνιστών της και η γλώσσα που μιλούν.
Κατά τη γνώμη μου, άλλο ένα σοβαρό μειονέκτημα της ταινίας αποτελεί η αίσθηση του χρόνου. Σίγουρα δεν περιμένουμε απόλυτη επιστημονική πιστότητα, γι’ αυτό δεν θα μπω καν στη συζήτηση περί σωστού και λάθους. Ωστόσο, τα γεγονότα που περιγράφονται δεν γίνεται να λάβουν χώρα στις παρουσιαζόμενες χρονικές κλίμακες. Και ξεπερνώ το ότι ο Ήλιος χρειάζεται ακόμα περί τα 5 δισεκατομμύρια χρόνια ζωής μέχρι να μετατραπεί σε Κόκκινο Γίγαντα και να πυροδοτήσει όσα περιγράφονται. Στέκομαι κυρίως στο γεγονός που βρίσκεται στο επίκεντρο της ταινίας, δηλαδή στην χρήση του βαρυτικού πεδίου του Δία για να μπορέσει η Γη να ξεφύγει από το Ηλιακό μας Σύστημα. Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Για την ακρίβεια, τα διαστημόπλοια Voyager 1 και 2, οι ανθρώπινες δημιουργίες που έχουν ταξιδέψει μακρύτερα από κάθε άλλη στην ιστορία της ανθρωπότητας, χρησιμοποίησαν αυτή την τεχνική την δεκαετία του 1970. Ωστόσο, η τεχνική απαιτεί μέρες, αν όχι εβδομάδες, για ταχύτητες διαστημοπλοίων, ενώ στην ταινία δίνεται η εντύπωση ότι ολόκληρος ο πλανήτης μας παγιδεύεται μέσα σε μερικά λεπτά. Η διαχείριση του κινηματογραφικού χρόνου αποτελεί πάντα μια πρόκληση για έναν δημιουργό. Ο αγαπημένος μου Alfred Hitchcock είχε παραδώσει μαθήματα στο “Rope” (ελληνικός τίτλος: «Ο Βρόχος») για το πώς μπορεί να «απλωθεί» ο κινηματογραφικός χρόνος. Ο Frant Gwo σίγουρα δεν χρησιμοποιεί τέτοιες «φαντεζί» τεχνικές, όπως έκανε ο Iñárritu στο “Birdman”. Ο κινηματογράφος της ψυχαγωγίας δεν χρειάζεται να γίνεται τεχνικά περίπλοκος. Παρόλα αυτά, οφείλει να μεταδίδει την αίσθηση της επιτακτικότητας στα γεγονότα που πυροδοτούν την πλοκή του. Για να το εκφράσω πιο απλά, δεν γίνεται ο αγώνας ταχύτητας μιας χελώνας να εξομοιώνεται με τη φόρμουλα 1.
Μετά από τα παραπάνω, δικαίως θα υποθέσατε ότι απαντάω αρνητικά στο αρχικό ερώτημα. Κι όμως όχι. Η «Περιπλανώμενη Γη» αξίζει κάθε λεπτό που θα της αφιερώσετε. Καταρχάς, αποτελεί ξεκάθαρα μια προσεγμένη «ταινία για τις μάζες» χωρίς συμπλέγματα ενοχής. Συχνά βλέπουμε ταινίες που θα ήθελαν να είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι. Θα ήταν ακριβές να χαρακτηρίσουμε την «Περιπλανώμενη Γη» ως «κινέζικο Χόλιγουντ», αλλά θα αποτελούσε μόνο την μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη αποκαλύπτει μια ιδέα που σπανίως απαντάται στην αμερικάνικη κινηματογραφική βιομηχανία του θεάματος: την αίσθηση της συλλογικότητας. Τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα στο κοντινό μέλλον δεν θα κάνουν διαχωρισμούς ανάμεσα σε έθνη και κράτη. Ήδη η κλιματική αλλαγή έχει κινητοποιήσει πρωτοβουλίες που, πέρα από την αναγκαιότητα άμεσης δράσης, προσπαθούν να αναδείξουν την υποχρέωσή μας να σταθούμε ενωμένοι. Στα λόγια είναι εύκολο και συνάμα το «όλοι μαζί μπορούμε» ακούγεται συχνά γελοίο –ανάλογα με το ποιοι το επικαλούνται–, μα εν τέλει είναι η απόλυτη πραγματικότητα. Η «Περιπλανώμενη Γη» οραματίζεται μια ανθρωπότητα ενωμένη και μια λύση που δεν θα βασίζεται σε υπερήωες και από μηχανής θεούς, αλλά σε κάθε μικρό λιθαράκι κάθε ανθρώπου ανεξάρτητα από την καταγωγή, την ηλικία και το φύλο του. Ουτοπικό; Μάλλον ναι, μα αυτός είναι ένας από τους λόγους που λατρεύουμε τον κινηματογράφο.
Όπως οι περισσότερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας, η «Περιπλανώμενη Γη» έχει αναφορές στο «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος». Αμφισβητεί ανοιχτά την καθολική υποταγή στην τεχνητή νοημοσύνη, η οποία ήδη ελέγχει τα σπίτια μας και σύντομα ενδεχομένως να ελέγχει και την μοίρα μας. Τα οπτικά εφέ, τα οποία επαίνεσε και ο James Cameron, αποδεικνύονται άξια της εποχής τους και θα σας κάνουν να εύχεστε να τα απολαμβάνατε σε μεγαλύτερη οθόνη.
Σε μια χρονιά που ξεκίνησε με την Κίνα να γίνεται η πρώτη χώρα που προσγειώνει επιτυχώς σκάφος της στην «σκοτεινή» πλευρά της Σελήνης (δηλαδή στην πλευρά της Σελήνης που δεν είναι ποτέ ορατή από τη Γη) και να αποκαλύπτει τα σχέδιά της για αποστολή στον Άρη, μόνο τυχαία δεν θεωρώ την κυκλοφορία της «Περιπλανώμενης Γης». Η σύγχρονη κούρσα του διαστήματος δεν αποτελεί παιχνίδι δύο μόνο αντιπάλων και οι ισορροπίες είναι ιδιαιτέρως λεπτές, κυρίως λόγω της εμπλοκής του ιδιωτικού τομέα (π.χ. η SpaceX του Elon Musk και η Blue Sky του Jeff Bezos). Η Κίνα εξαπλώνεται, σχεδιάζει στρατηγικές κινήσεις και επενδύει εκεί που άλλοι υποχωρούν. Για παράδειγμα, ενώ οι ΗΠΑ πρόκειται μετά το 2024 να σταματήσουν την χρηματοδότηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (στον οποίο δεν συμμετέχει η Κίνα), η Κίνα βρίσκεται στα τελευταία στάδια υλοποίησης ενός νέου διαστημικού σταθμού, που αναμένεται να είναι έτοιμος το 2022. Μάλιστα ο Κινέζικος Διαστημικός Σταθμός θα στεγάσει πειράματα από 17 διαφορετικά έθνη, υποστηρίζοντας εμπράκτως την εικόνα της «ενωμένης ανθρωπότητας» που προβάλλει η «Περιπλανώμενη Γη».
Μάλλον η ανθρωπότητα θα χρειαστεί να εγκαταλείψει τη Γη, αντί να την μετακινήσει. Και πιθανότατα οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει στο εγγύς μέλλον θα οφείλονται περισσότερο σε δικές της ολέθριες αβλεψίες παρά σε φυσικές καταστροφές. Η «Περιπλανώμενη Γη» δεν συζητά ούτε τις ανθρώπινες ευθύνες ούτε κάποιο ρεαλιστικό σενάριο διαφυγής. Ας μη την κρίνουμε όμως για όσα δεν είναι. Περισσότερο από το «κινέζικο Armageddon», η «Περιπλανώμενη Γη» είναι μια μοντέρνα Sci-Fi εκδοχή του «Τίγρης και Δράκος».
Διαβάστε ακόμα