Εθιστικός, μεθυστικός, απολαυστικός, χαοτικός, εκκεντρικός, παθιασμένος,
επαναστατικός, πολεμικός είναι μόνο μερικά από τα επίθετα που θα μπορούσαν να
χαρακτηρίσουν τον καινούριο δίσκο της PJ Harvey "Let England Shake", ο οποίος κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο
Βασίλειο στις 14 Φεβρουαρίου και κάθε άλλο παρά ερωτικός είναι. Αποτελεί το
όγδοο κατά σειρά album της, έπειτα από το White Chalk το 2007, αλλά με λίγη υπομονή νομίζω τα χρόνια θα το αναδείξουν ως
το καλύτερο της.
Κουβαλώντας μια εικοσαετή εμπειρία στο ενεργητικό της αποσύρεται στο Dorset, σκαρφαλώνει σ’ ένα βράχο και υπό το μυστικιστικό φως των εκκλησιαστικών κεριών ηχογραφεί δώδεκα καταπληκτικά τραγούδια. Με την επιλογή του συγκεκριμένου χώρου καταφέρνει να αποτυπώσει την ακουστική του 19ου αιώνα, ολοκληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο μουσικά τη θεματική που έχει επιλέξει: τον αντίκτυπο που είχε η πολύνεκρη εκστρατεία στην Καλλίπολη το 1915 κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Η αποτυχία κατάληψης της πρώην πρωτεύουσας του Βυζαντίου, Κωνσταντινούπολης, όπως και οι εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί Άγγλοι συμπατριώτες της, δεν άφησαν ανεπηρέαστη τη δημιουργό.
Δίσκος λοιπόν με άξονα και γραμμή πλεύσης. Αυτό αποτελεί και έναν από
τους βασικούς παράγοντες για τον οποίο δεν πρέπει και δεν αξίζει άλλωστε να τον
ακούει κάποιος αποσπασματικά. Όλα τα κομμάτια είναι τόσο αρμονικά δεμένα μεταξύ
τους και τόσο προσεκτικά τοποθετημένα στη σειρά, που είναι άδικο να απομονωθούν. Αξίζει κιόλας; Με το που πατάς
το play και ξεκινά το Let England Shake ρουφάς κάθε δευτερόλεπτο σαν το
πρώτο ποτό έπειτα από μια κουραστική μέρα. Δεν αντιλαμβάνεσαι πότε περνά η ώρα
και πώς το ένα τραγούδι διαδέχεται το άλλο. Δεν μπορείς να ξεκολλήσεις, αν δεν ακούσεις
και το The Colour Of The Earth. Μολονότι αποτελείται από κάμποσα
ετερόκλητα στοιχεία, τα οποία κατά το πρώτο άκουσμα ξενίζουν και προκαλούν
κάποιου είδους ενόχληση, όλα αυτά σε συνδυασμό προσδίδουν μίαν άλλη οπτική, καθοριστική που
εν τέλει σου γίνεται απαραίτητη.
Από την άλλη η PJ Harvey ενσαρκώνει απόλυτα ένα δισδιάστατο ego στο απόγειο του: το παρθενικό πάθος και η νεανική τόλμη που σου δίνει την αίσθηση πρωτοεμφανιζόμενης καλλιτέχνιδας συμπληρώνεται επιτυχώς από την πολύχρονη εμπειρία της χαρίζοντας έτσι στην ίδια σταθερά, γεμάτα αυτοπεποίθηση μελωδικά βήματα. Ο λυρισμός της εναλλάσσεται επιτηδευμένα με φωνητικά ξεσπάσματα, τα οποία ολοκληρώνονται με αρμονικούς αντιχρονισμούς και μεστά φωνητικά. Σε μαγνητίζει και σε καθηλώνει χωρίς να σου αφήνει το περιθώριο επιλογής˙ δεν μπορείς να σταματήσεις το album, είναι αδύνατον, δεν μπόρεσα να το κάνω ούτε μία φορά.
Ακούγοντας και παρατηρώντας ολοένα και περισσότερο τη δουλειά αυτή,
άρχισα να προσέχω λεπτομέρειες και να αποδομώ λιγάκι βασικές μορφές του.
Ειλικρινά δε γνωρίζω πόσα από τα
παρακάτω ισχύουν, δεν ξέρω μάλιστα αν έχουν και σημασία, αλλά είναι στοιχεία
που μου έκαναν εντύπωση. Άλλωστε αυτό δεν είναι Τέχνη, το να μπορεί ο καθένας
να την ερμηνεύσει και να την εξηγήσει όπως επιθυμεί;
Διαβάζοντας πιο προσεκτικά τους τίτλους τον τραγουδιών, αρχικά σιωπηλά και έπειτα δυνατά, ανακάλυψα ότι όλοι οι τίτλοι, μηδενός εξαιρουμένου, περιέχουν υγρά σύμφωνα, δηλαδή το “L” και το “R”. Αυτό δεν μπορεί να είναι και τόσο τυχαίο, αν αναλογιστεί κανείς το μέρος που επιλέχθηκε για την ηχογράφηση (την απέραντη θάλασσα για θέα), αλλά παράλληλα και την λεξιλογική αποτύπωση αρκετών στίχων: λέξεις όπως fountain, shores, swim, splash, sea-captains, river, ocean, water, beach, sea, washed, wave, mist, crying δεν είναι αμελητέες. Η Αγγλία είναι βέβαια νησί και το νερό αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του. Είναι κτήμα και οικογενειακή κληρονομιά.
1. Let England Shake
Η δυναμική σε ρυθμικό τόνο έναρξη του σε οδηγεί αναπόφευκτα να κουνάς (shake) αρχικά το πόδι σου, έπειτα τα δάχτυλα και τέλος όλο σου το κορμί. Σε ωθεί στο χορό (dancing days) εγκαταλείποντας όσους δεν το έχουν ακούσει ακόμα και ζουν στην άγνοια του ύπνου (west ‘s asleep). Η PJ Harvey έχοντας την αυτοπεποίθηση της γνώσης σού κλείνει περιπαικτικά και με ανωτερότητα το μάτι, παρασέρνοντάς σε στις κινήσεις της ξεχνώντας για λίγο την ανακολουθία δυσάρεστων στίχων με έντονο ρυθμό. Οι τέσσερις λέξεις fountain, shores, splash, swim σε παραδίδουν τελειωτικά στην υγρή αέναη κίνηση της μελωδίας. Το τραγούδι έχει samples από το γνωστό single "Istanbul (Not Constantinople)" των Four Lads.
2. The Last Living Rose
Με το χλευαστικό, αν θα μπορούσε καταχρηστικά να οριστεί έτσι, και καταγγελτικό τόνο της εξακολουθεί να σε ελκύει ρυθμικά με τους ήχους του τελευταίου εν ζωή ρόδου. Η αρχική τυμπανοκρουσία επιβάλλει ολοκληρωτικά την παρουσία της χαρίζοντάς της το δικαίωμα να σου κουνά το δάχτυλο επιτακτικά σα δασκάλα που αυξάνει την εξουσία της, όσο περνούν τα δευτερόλεπτα του κομματιού.
3. The Glorious Land
Η αγωνιώδης έναρξη δημιουργεί ένα αίσθημα προσμονής και ανησυχίας, ότι κάτι άσχημο θα συμβεί. Το πολεμικό εμβατήριο αναστατώνει και μολονότι είναι θεμελιωδώς ετερόκλητο, καταλήγει μοναδικά απαραίτητο. Η μεγάλη εισαγωγή που καλύπτει σχεδόν το ένα τρίτο του κομματιού επιτείνει τούτο το δύσφορο συναίσθημα. Τα λεπτοκαμωμένα με φοβισμένη χροιά φωνητικά συνδυάζονται με ασυνήθιστα μουσικά διαστήματα, ενώ οι ψιλές νότες μεταμορφώνονται σε πολεμικές ιαχές.
4. The Words That Maketh Murder
Ο έντονος ανεβαστικός ρυθμός της αρχής επανέρχεται, αυτή τη φορά όμως με την επιβλητική παρουσία των πνευστών, οργάνων κατεξοχήν πολεμικών, προσδίδοντας την αίσθηση γρήγορου στρατιωτικού βηματισμού. Τα φωνητικά μονότονα και σταθερά μοιάζουν περισσότερο με συνθήματα φαντάρων κατά τη διάρκεια της μάχης. Οι φωνές δυναμώνουν, αλλά δεν μπορούν να καλύψουν τα λόγια της: soldiers fell like lumps of meat. Στο τέλος όμως παραδίδεται και συσπειρώνονται όλοι μαζί για να ενώσουν τα κραυγές τους.
5. All and everyone
Ο ταχύς βηματισμός μετατρέπεται πια σε αργό και πένθιμο. Φέρνουν σε ακολουθία νεκρικής πομπής που συνοδεύεται από τον σπαρακτικό μοιρολογικό λυρισμό της PJ Harvey (death was everywhere). Τα πνευστά με τις κατιούσες μελωδικές γραμμές τους ενισχύουν το αίσθημα αυτό με την εικόνα μιας πένθιμης εμβατηριακής μπάντας.
6. On Battleship Hill
Θα μπορούσε αλλιώς να ονομαστεί S">beatleship hill, μιας που το έντονο βρετανικό στοιχείο είναι διάχυτο μελωδικά. Αντίθετα, η φωνή της κινείται σε υμνολογικό σκανδιναβικό ύφος, που αντηχεί στους τοίχους της εκκλησίας αγκαλιάζοντας αρμονικά το αποτέλεσμα. Η έντονη παρήχηση των υγρών “L” και “R” επαναφέρουν το υγρό στοιχείο ολοκληρώνοντας τη εικόνα.
7. England
Like water επανέρχεται στο μοτίβο των ετερόκλητων στοιχείων, ενώ οι ανατολίτικοι ήχοι έχουν μυρωδιά από Κωνσταντινούπολη. Η φωνή της πιο μεστή πλέον αφήνει πίσω την πρωθύστερη σκανδιναβική σχολή για να πιάσει βυζαντινές τονικές κλίμακες. Το μουσικό background θυμίζει απόηχο μάχης και σου δημιουργεί την αποκαρδιωτική εικόνα γυναικών πάνω από πτώματα.
8. In The Dark Places
Μετά το σύντομο ευρωπαϊκό ταξίδι της επανέρχεται στα βρετανικά ύδατα για να λουστεί και να ξεπλύνει (washed) την πολεμική αποτυχία. Τα drums επανεμφανίζονται και συνοδεύονται από την παραμορφωμένη κιθάρα με σκοπό να ορθώσουν ανάστημα μετά την αποτυχία. Ο brit rhythm γεμάτος και υποβλητικός συνοδεύει πλούσια φωνητικά, που αποτυπώνουν τη συσπείρωση του λαού.
9. Bitter Branches
Η αγγλική σκηνή εξακολουθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της σε ρυθμό, καθώς η μελωδία βασίζεται κυρίως στη φωνή και όχι στα μουσικά όργανα. Επανάσταση! Μια ελαφριά punk παραίσθηση συγχρονισμένη όμως με τους ήχους του 2011.
10. Hanging In The Wire
Κουβαλώντας μια εικοσαετή εμπειρία στο ενεργητικό της αποσύρεται στο Dorset, σκαρφαλώνει σ’ ένα βράχο και υπό το μυστικιστικό φως των εκκλησιαστικών κεριών ηχογραφεί δώδεκα καταπληκτικά τραγούδια. Με την επιλογή του συγκεκριμένου χώρου καταφέρνει να αποτυπώσει την ακουστική του 19ου αιώνα, ολοκληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο μουσικά τη θεματική που έχει επιλέξει: τον αντίκτυπο που είχε η πολύνεκρη εκστρατεία στην Καλλίπολη το 1915 κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Η αποτυχία κατάληψης της πρώην πρωτεύουσας του Βυζαντίου, Κωνσταντινούπολης, όπως και οι εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί Άγγλοι συμπατριώτες της, δεν άφησαν ανεπηρέαστη τη δημιουργό.
Δίσκος λοιπόν με άξονα και γραμμή πλεύσης. Αυτό αποτελεί και έναν από
τους βασικούς παράγοντες για τον οποίο δεν πρέπει και δεν αξίζει άλλωστε να τον
ακούει κάποιος αποσπασματικά. Όλα τα κομμάτια είναι τόσο αρμονικά δεμένα μεταξύ
τους και τόσο προσεκτικά τοποθετημένα στη σειρά, που είναι άδικο να απομονωθούν. Αξίζει κιόλας; Με το που πατάς
το play και ξεκινά το Let England Shake ρουφάς κάθε δευτερόλεπτο σαν το
πρώτο ποτό έπειτα από μια κουραστική μέρα. Δεν αντιλαμβάνεσαι πότε περνά η ώρα
και πώς το ένα τραγούδι διαδέχεται το άλλο. Δεν μπορείς να ξεκολλήσεις, αν δεν ακούσεις
και το The Colour Of The Earth. Μολονότι αποτελείται από κάμποσα
ετερόκλητα στοιχεία, τα οποία κατά το πρώτο άκουσμα ξενίζουν και προκαλούν
κάποιου είδους ενόχληση, όλα αυτά σε συνδυασμό προσδίδουν μίαν άλλη οπτική, καθοριστική που
εν τέλει σου γίνεται απαραίτητη.Από την άλλη η PJ Harvey ενσαρκώνει απόλυτα ένα δισδιάστατο ego στο απόγειο του: το παρθενικό πάθος και η νεανική τόλμη που σου δίνει την αίσθηση πρωτοεμφανιζόμενης καλλιτέχνιδας συμπληρώνεται επιτυχώς από την πολύχρονη εμπειρία της χαρίζοντας έτσι στην ίδια σταθερά, γεμάτα αυτοπεποίθηση μελωδικά βήματα. Ο λυρισμός της εναλλάσσεται επιτηδευμένα με φωνητικά ξεσπάσματα, τα οποία ολοκληρώνονται με αρμονικούς αντιχρονισμούς και μεστά φωνητικά. Σε μαγνητίζει και σε καθηλώνει χωρίς να σου αφήνει το περιθώριο επιλογής˙ δεν μπορείς να σταματήσεις το album, είναι αδύνατον, δεν μπόρεσα να το κάνω ούτε μία φορά.
Ακούγοντας και παρατηρώντας ολοένα και περισσότερο τη δουλειά αυτή,
άρχισα να προσέχω λεπτομέρειες και να αποδομώ λιγάκι βασικές μορφές του.
Ειλικρινά δε γνωρίζω πόσα από τα
παρακάτω ισχύουν, δεν ξέρω μάλιστα αν έχουν και σημασία, αλλά είναι στοιχεία
που μου έκαναν εντύπωση. Άλλωστε αυτό δεν είναι Τέχνη, το να μπορεί ο καθένας
να την ερμηνεύσει και να την εξηγήσει όπως επιθυμεί; Διαβάζοντας πιο προσεκτικά τους τίτλους τον τραγουδιών, αρχικά σιωπηλά και έπειτα δυνατά, ανακάλυψα ότι όλοι οι τίτλοι, μηδενός εξαιρουμένου, περιέχουν υγρά σύμφωνα, δηλαδή το “L” και το “R”. Αυτό δεν μπορεί να είναι και τόσο τυχαίο, αν αναλογιστεί κανείς το μέρος που επιλέχθηκε για την ηχογράφηση (την απέραντη θάλασσα για θέα), αλλά παράλληλα και την λεξιλογική αποτύπωση αρκετών στίχων: λέξεις όπως fountain, shores, swim, splash, sea-captains, river, ocean, water, beach, sea, washed, wave, mist, crying δεν είναι αμελητέες. Η Αγγλία είναι βέβαια νησί και το νερό αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του. Είναι κτήμα και οικογενειακή κληρονομιά.
1. Let England Shake
Η δυναμική σε ρυθμικό τόνο έναρξη του σε οδηγεί αναπόφευκτα να κουνάς (shake) αρχικά το πόδι σου, έπειτα τα δάχτυλα και τέλος όλο σου το κορμί. Σε ωθεί στο χορό (dancing days) εγκαταλείποντας όσους δεν το έχουν ακούσει ακόμα και ζουν στην άγνοια του ύπνου (west ‘s asleep). Η PJ Harvey έχοντας την αυτοπεποίθηση της γνώσης σού κλείνει περιπαικτικά και με ανωτερότητα το μάτι, παρασέρνοντάς σε στις κινήσεις της ξεχνώντας για λίγο την ανακολουθία δυσάρεστων στίχων με έντονο ρυθμό. Οι τέσσερις λέξεις fountain, shores, splash, swim σε παραδίδουν τελειωτικά στην υγρή αέναη κίνηση της μελωδίας. Το τραγούδι έχει samples από το γνωστό single "Istanbul (Not Constantinople)" των Four Lads.
2. The Last Living RoseΜε το χλευαστικό, αν θα μπορούσε καταχρηστικά να οριστεί έτσι, και καταγγελτικό τόνο της εξακολουθεί να σε ελκύει ρυθμικά με τους ήχους του τελευταίου εν ζωή ρόδου. Η αρχική τυμπανοκρουσία επιβάλλει ολοκληρωτικά την παρουσία της χαρίζοντάς της το δικαίωμα να σου κουνά το δάχτυλο επιτακτικά σα δασκάλα που αυξάνει την εξουσία της, όσο περνούν τα δευτερόλεπτα του κομματιού.
3. The Glorious Land
Η αγωνιώδης έναρξη δημιουργεί ένα αίσθημα προσμονής και ανησυχίας, ότι κάτι άσχημο θα συμβεί. Το πολεμικό εμβατήριο αναστατώνει και μολονότι είναι θεμελιωδώς ετερόκλητο, καταλήγει μοναδικά απαραίτητο. Η μεγάλη εισαγωγή που καλύπτει σχεδόν το ένα τρίτο του κομματιού επιτείνει τούτο το δύσφορο συναίσθημα. Τα λεπτοκαμωμένα με φοβισμένη χροιά φωνητικά συνδυάζονται με ασυνήθιστα μουσικά διαστήματα, ενώ οι ψιλές νότες μεταμορφώνονται σε πολεμικές ιαχές.
4. The Words That Maketh Murder
Ο έντονος ανεβαστικός ρυθμός της αρχής επανέρχεται, αυτή τη φορά όμως με την επιβλητική παρουσία των πνευστών, οργάνων κατεξοχήν πολεμικών, προσδίδοντας την αίσθηση γρήγορου στρατιωτικού βηματισμού. Τα φωνητικά μονότονα και σταθερά μοιάζουν περισσότερο με συνθήματα φαντάρων κατά τη διάρκεια της μάχης. Οι φωνές δυναμώνουν, αλλά δεν μπορούν να καλύψουν τα λόγια της: soldiers fell like lumps of meat. Στο τέλος όμως παραδίδεται και συσπειρώνονται όλοι μαζί για να ενώσουν τα κραυγές τους.
5. All and everyoneΟ ταχύς βηματισμός μετατρέπεται πια σε αργό και πένθιμο. Φέρνουν σε ακολουθία νεκρικής πομπής που συνοδεύεται από τον σπαρακτικό μοιρολογικό λυρισμό της PJ Harvey (death was everywhere). Τα πνευστά με τις κατιούσες μελωδικές γραμμές τους ενισχύουν το αίσθημα αυτό με την εικόνα μιας πένθιμης εμβατηριακής μπάντας.
6. On Battleship Hill
Θα μπορούσε αλλιώς να ονομαστεί S">beatleship hill, μιας που το έντονο βρετανικό στοιχείο είναι διάχυτο μελωδικά. Αντίθετα, η φωνή της κινείται σε υμνολογικό σκανδιναβικό ύφος, που αντηχεί στους τοίχους της εκκλησίας αγκαλιάζοντας αρμονικά το αποτέλεσμα. Η έντονη παρήχηση των υγρών “L” και “R” επαναφέρουν το υγρό στοιχείο ολοκληρώνοντας τη εικόνα.
7. England
Like water επανέρχεται στο μοτίβο των ετερόκλητων στοιχείων, ενώ οι ανατολίτικοι ήχοι έχουν μυρωδιά από Κωνσταντινούπολη. Η φωνή της πιο μεστή πλέον αφήνει πίσω την πρωθύστερη σκανδιναβική σχολή για να πιάσει βυζαντινές τονικές κλίμακες. Το μουσικό background θυμίζει απόηχο μάχης και σου δημιουργεί την αποκαρδιωτική εικόνα γυναικών πάνω από πτώματα.
8. In The Dark Places
Μετά το σύντομο ευρωπαϊκό ταξίδι της επανέρχεται στα βρετανικά ύδατα για να λουστεί και να ξεπλύνει (washed) την πολεμική αποτυχία. Τα drums επανεμφανίζονται και συνοδεύονται από την παραμορφωμένη κιθάρα με σκοπό να ορθώσουν ανάστημα μετά την αποτυχία. Ο brit rhythm γεμάτος και υποβλητικός συνοδεύει πλούσια φωνητικά, που αποτυπώνουν τη συσπείρωση του λαού.
9. Bitter Branches
Η αγγλική σκηνή εξακολουθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της σε ρυθμό, καθώς η μελωδία βασίζεται κυρίως στη φωνή και όχι στα μουσικά όργανα. Επανάσταση! Μια ελαφριά punk παραίσθηση συγχρονισμένη όμως με τους ήχους του 2011.
10. Hanging In The WireΣχετικό θέμα